Ο Τραμπ δεν χρειάζεται τη "Βόρεια Μακεδονία" στο ΝΑΤΟ

Του Leonid Bershidsky

Η "Βόρεια Μακεδονία” υπέγραψε αυτή την εβδομάδα να γίνει το 30ο μέλος του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου. Αυτή η τελευταία προσθήκη στο NATO, περισσότερο από οποιαδήποτε προηγούμενη, εγείρει το ερώτημα για το τι πραγματικά σημαίνει η συμμετοχή στη συμμαχία.

Ο Tucker Carlson του Fox News ισχυρίστηκε ότι δεν έχει νόημα να πεθαίνουν οι Αμερικάνοι για το Μαυροβούνιο ή για τις χώρες της Βαλτικής, παρόλο που το Άρθρο 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ απαιτεί από τις ΗΠΑ να βοηθήσουν τις δύο χώρες εάν βρεθούν ποτέ υπό επίθεση. Ερωτηθείς από τον Carlson για το Μαυροβούνιο, ο Πρόεδρος Τραμπ εξέφρασε την ανησυχία ότι οι "ισχυροί, επιθετικοί" πολίτες του Μαυροβουνίου θα μπορούσαν να προκαλέσουν μπελάδες στις ΗΠΑ.

Αλλά η θέση του Carlson είναι πολύ ακραία: τα προηγούμενα κύματα επέκτασης του ΝΑΤΟ στις χώρες της Βαλτικής και στη συνέχεια στα Βαλκάνια είχαν στρατηγική σημασία για τις ΗΠΑ - εφόσον θεωρούσαν τη Ρωσία ως μακροπρόθεσμο αντίπαλο.

Ο πρώτος γύρος νέων μελών περιόρισε δραματικά την ικανότητα της Ρωσίας να απειλήσει στρατιωτικά τη Δυτική Ευρώπη. Ακόμη και αν η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία δεν μπορούν οι ίδιες να αμυνθούν, αυξάνουν το κόστος επίθεσης για τη Ρωσία.

Τώρα που η Συνθήκη Πυρηνικών Δυνάμεων Μεσαίας Εμβέλειας έχει "πεθάνει", τα μέλη της Ανατολικής Ευρώπης του ΝΑΤΟ θα αποδειχτούν ιδιαίτερα σημαντικά: Σε περίπτωση σημαντικής κλιμάκωσης με τη Ρωσία, θα μπορούσαν να τοποθετηθούν εκεί πύραυλοι που μπορούν να χτυπήσουν οποιαδήποτε πόλη στα δυτικά της Ρωσίας μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.


Στα Βαλκάνια, η λογική είναι διαφορετική. Η Γιουγκοσλαβία ήταν ο τόπος όπου το ΝΑΤΟ πολέμησε τον πρώτο του πόλεμο και έχει νόημα να εδραιώσει την παρουσία του εκεί για να αποτρέψει την αναζωπύρωση των συγκρούσεων. Εάν η Σερβία, με τη βοήθεια της Ρωσίας, έκανε άλλη μια προσπάθεια να αποκτήσει την κυριαρχία στην περιοχή, η ένταξη της Κροατίας θα αποτελούσε ένα ισχυρό αντίβαρο. Το Μαυροβούνιο άξιζε τον κόπο της ένταξης για τον ίδιο λόγο - ακόμα και αν η ένταξή του πιθανότατα υπαγορεύθηκε από φόβους για ρωσική κατάληψη του μικρού βαλκανικού κράτους μετά από αυτό που οι αρχές χαρακτήρισαν ως αποτυχημένο πραξικόπημα που υποστηρίχθηκε από το Κρεμλίνο το 2016.

Τα παραλέω εδώ. Η επιρροή της Ρωσίας στα Βαλκάνια είναι μεγαλοποιημένη και είναι περισσότερο θέμα παράδοσης, ευσεβούς πόθου και οπορτουνισμού, παρά οποιασδήποτε στρατηγικής με συγκεκριμένους μακροπρόθεσμους στόχους.

Στην περίπτωση της "Βόρειας Μακεδονίας”, δεν υπάρχει κανένας ιδιαίτερος βαθμός ανησυχίας για τις δράσεις της Ρωσίας που να δικαιολογεί την επέκταση του ΝΑΤΟ.

Η Ρωσία αντιτίθεται στην ένταξη της χώρας και προσπάθησε να ενθαρρύνει τους εθνικιστές να την εμποδίσουν. Αλλά δεν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις στη "Βόρεια Μακεδονία” που να ευνοούν μια συμμαχία με τη Ρωσία. Ακόμα και το κόμμα της αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE, το οποίο φλερτάρει με τον Πούτιν κατά καιρούς, εδώ και χρόνια υποστηρίζει την ιδιότητα του μέλους του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε αντίθεση με το Μαυροβούνιο, η χώρα έχει μόνο μια μικρή ρωσική διασπορά και απολαμβάνει λίγες ρωσικές επενδύσεις. Η επιρροή της Τουρκίας - συμμάχου ακόμα του ΝΑΤΟ - είναι πολύ ισχυρότερη.

Είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να βρει κανείς κάποιου είδους γεωστρατηγική σημασία για την ένταξη της "Βόρειας Μακεδονίας” στο ΝΑΤΟ. Η χώρα δεν διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη σύγκρουση των Βαλκανίων. Είναι ένα μικροσκοπικό, μεσόγειο και φτωχό σε πόρους κράτος. Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ δεν έχει καν προσπαθήσει να δώσει τέτοιου είδους σημασία. Ενδιαφέρεται για την ιδιότητα του μέλους του ΝΑΤΟ ως εγγύηση ασφάλειας, παρά ως de facto προϋπόθεση για την ένταξη στην ΕΕ. Όλα τα πρώην κομμουνιστικά μέλη της ΕΕ εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ πριν μπουν στην ΕΕ.

Δεν υπάρχει επίσημη απαίτηση να ενταχθεί κάποια χώρα στο ΝΑΤΟ πριν την ΕΕ, και η Σερβία, τουλάχιστον μέχρι τώρα, ενδιαφέρεται να γίνει μέλος της ΕΕ, αλλά όχι του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, παραμένει ο ουσιαστικός πυλώνας ασφαλείας του μπλοκ παρά τις πρόσφατες συζητήσεις για έναν στρατό της ΕΕ. Η "Βόρεια Μακεδονία” δεν ενδιαφέρεται να αμφισβητήσει αυτή τη σύμβαση: το οικονομικό της μέλλον εξαρτάται από την ταχεία μετάβαση στην ευρωπαϊκή πορεία.

Για τις ΗΠΑ, που παρέχουν την ομπρέλα ασφαλείας για τις χώρες του ΝΑΤΟ, η "Βόρεια Μακεδονία” φαίνεται να είναι απλώς ένας ακόμη "τζαμπατζής”. Οι στρατιωτικές της δαπάνες θα φθάσουν το 1,19% του ΑΕΠ της φέτος - περίπου στο ίδιο επίπεδο με εκείνο της Γερμανίας, την οποία ο Τραμπ έχει επανειλημμένα επιπλήξει για τον πασιφισμό της. Σε απόλυτους αριθμούς, πρόκειται για πενταροδεκάρες, περίπου 153 εκατ. δολάρια το 2019 για έναν στρατό με περίπου 8.000 ενεργούς στρατιώτες. Το ΝΑΤΟ δεν κερδίζει τίποτα με το να τους συμπεριλάβει στη Συμμαχία και να ανοίξει την "ομπρέλα” του λίγο περισσότερο.

Αλλά η συμμαχία δεν έχει ούτε ιδιαίτερη χασούρα. Είναι σχεδόν απίθανο το σενάριο να επιτεθεί η Ρωσία ή οποιοσδήποτε άλλος στο Μαυροβούνιο ή τη "Βόρεια Μακεδονία”. Ωστόσο, οι ΗΠΑ πρέπει να εξετάσουν τι κερδίζουν από μια συμμαχία με έναν αυξανόμενο αριθμό μικρών μελών που ενδιαφέρονται πρωτίστως να τις χρησιμοποιούν ως ένα βήμα προς την ένταξη στην ΕΕ. Δεν έχει κατ' ανάγκην νόημα η συμμαχία να καλωσορίζει νέα μέλη απλώς και μόνο επειδή η Ρωσία δεν θέλει να ενταχθούν: Το Κρεμλίνο είναι καταρχήν ενάντια σε κάθε είδους επέκταση του ΝΑΤΟ.

Εάν οι ΗΠΑ επιθυμούν πραγματικά να αναγκάσουν τους Ευρωπαίους εταίρους τους να δαπανήσουν 2% ή περισσότερο του ΑΕΠ τους για την άμυνα, ο στόχος αυτός δεν θα επιτευχθεί ποτέ με το να αποδέχονται περισσότερες χώρες που δεν το κάνουν.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση