Ένας μαυροπουκαμισάς

Του Χρήστου Χωμενίδη

Θα ασχοληθεί άραγε ο ιστορικός του μέλλοντος, θα μελετήσει κάποιες από τις προσωπικότητες που εισέβαλαν το 2011 ορμητικότατα, κατέλαβαν το κέντρο της πολιτικής σκηνής κι απέκτησαν από το 2015 αίγλη κρατικών αξιωματούχων, χρίσθηκαν υπουργοί, γραμματείς, σφραγιδοκράτορες, αυθεντικοί εκφραστές της κυβέρνησης; Θα αξιωθούν οι Συριζανέλ υστεροφημία -θετική ή αρνητική- ανάλογη με τους αστέρες των πρώτων κυβερνήσεων του Πασόκ, οι οποίοι επίσης είχαν γίνει εν μια νυκτί διάσημοι ελέω Ανδρέα Παπανδρέου; "Χωρίς τον Ανδρέα δεν θα μάς ήξερε ούτε ο θυρωρός της πολυκατοικίας μας" ήταν η αθάνατη ρήση του Γιώργου Κατσιφάρα... Αμφιβάλλω. Από την πινακοθήκη της σημερινής κυβέρνησης λείπουν φυσιογνωμίες με τη λαϊκή ακτινοβολία του Γιώργου Γεννηματά, με τον γνήσιο ριζοσπαστισμό του Αντώνη Τρίτση, με το ειδικό βάρος του Σάκη Πεπονή. Για να μη μιλήσουμε για το διεθνές εκτόπισμα της Μελίνας Μερκούρη, που κι όποιος τη βδελύσσεται ακόμα δεν γίνεται να το αρνηθεί.

Εκείνο που μπορώ να σάς διαβεβαιώσω είναι ότι ο συγγραφέας του παρόντος, θα έπλαθε έναν ενδιαφέροντα μυθιστορηματικό χαρακτήρα αντλώντας από το υλικό που σε υπεραφθονία μάς προσφέρει όχι ο Γιάνης Βαρουφάκης -ο τόσο πληκτικός στην αγωνία του να πρωτοτυπήσει νάρκισσος- όχι η Ζωή Κωνσταντοπούλου -η οποία ηθελημένα ή αθέλητα έχει μετατρέψει τον εαυτό της σε καρικατούρα- ούτε βεβαίως η -διαφανών φιλοδοξιών- Ρένα Δούρου είτε τα παιδιά του κομματικού σωλήνα, η πανίδα των υπουργείων και του Μεγάρου Μαξίμου... Αλλά ο Παύλος Πολάκης.

Εάν κανείς κοιτάξει πίσω από τη βιτρίνα, εάν παραμερίσει το δημόσιο προφίλ που έχει μόνος του φιλοτεχνήσει -και που θυμίζει Κρητίκαρο σε βαριετέ αναψυκτηρίου περασμένων εποχών, ακόμα και σε παράσταση του Καραγκιόζη-, θα διαπιστώσει ότι ο Παύλος Πολάκης αποτελεί προσωπικότητα με ιδιάζον και ευρύ κοινωνικό ενδιαφέρον.


Και μόνο οι χοντρές γραμμές του βιογραφικού του ιντριγκάρουν.

Ο Παύλος Πολάκης γεννήθηκε το 1965 στα Σφακιά από πατέρα βοσκό με κομμουνιστικές πεποιθήσεις και δράση. Το να αντιλαμβάνεσαι τον εαυτό σου ως παιδί αριστερής οικογένειας κατά τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη, ήταν έως και προνομιακό. Οι φυλακίσεις και οι εξορίες των δικών σου τούς προσέδιδαν αίγλη. Η κοινωνία -κι ας είχε εμπιστευτεί τον εκδημοκρατισμό της στον Κωνσταντίνο Καραμανλή- διάκειτο με σεβασμό προς τους αγώνες της ηττηθείσας στον Εμφύλιο παράταξης. Η Αριστερά, ιδίως στη νεολαία, ήταν της μόδας. Στην Αθήνα είπαμε, στη Θεσσαλονίκη, άντε και στα λοιπά αστικά κέντρα. Όχι στην ορεινή ύπαιθρο. Εκεί οι αντιλήψεις δεν είχαν σχεδόν μεταβληθεί από τη δεκαετία του 1950. Εκεί ο "Ριζοσπάστης" και η "Αυγή" δεν έφταναν ή και να έφταναν, έπρεπε ο περιπτεράς να τις διπλώσει μέσα σε κάποιο υπεράνω υποψίας έντυπο. Μέσα στον "Καζανόβα" για παράδειγμα, σκαμπρόζικο περιοδικό, που είχε μεν φωτογραφίες ημίγυμνων κοριτσιών ούτε υποψία όμως ανατρεπτικών κελευσμάτων.

Ο Παύλος Πολάκης έχασε τον πατέρα του στα δεκατρία του και -λόγω φτώχειας προφανώς- μετοίκησε στο Ηράκλειο και ετέθη υπό την κηδεμονία μιάς θείας του ανύπαντρης και κομμουνίστριας, η οποία αφοσιώθηκε στην ανατροφή του. Ήταν εξαιρετικός μαθητής, προικισμένο παιδί. Στο σχολείο ωστόσο τον σνόμπαραν, τον θεωρούσαν ξενομερίτη και παρακατιανό. Μελετούσε σκληρότατα δίχως -υποθέτω- την πολυτέλεια του φροντιστηρίου. Εισήχθη πέμπτος στην Ιατρική Σχολή.

Δεν απαιτείται ιδιαίτερη εμβρίθεια για να αντιληφθείς την ψυχολογική διαμόρφωση εκείνου του αγοριού. Η αίσθηση του κοινωνικού αποκλεισμού τον έπνιγε. Η ήττα στο δεύτερο αντάρτικο βιωνόταν σαν προσωπική συμφορά. Η προσδοκία της εκδίκησης φούντωνε εντός του. Απόδοση δικαιοσύνης σήμαινε "να'ρθει ανάποδα ο ντουνιάς" κατά τον στίχο του Βάρναλη. Να γίνουν οι έσχατοι πρώτοι και οι πρώτοι έσχατοι.

Ενώ η Ελλάδα εντασσόταν στην ΕΟΚ, εκσυγχρονιζόταν άγαρμπα και εν πολλοίς ατελέσφορα, έπαυε πάντως να λογίζεται ως Ψωροκώσταινα... Ενώ η καθ'ημάς Αριστερά -ακόμα και το ΚΚΕ του Χαρίλαου Φλωράκη- τολμούσε πρωτοφανείς υπερβάσεις... Ο Παύλος Πολάκης έφερε εντός του τον δαυλό της "προδομένης επανάστασης". Στοιχηματίζω ότι θα διάβασε και θα ξαναδιάβασε τη βιογραφία του Άρη Βελουχιώτη από τον Διονύση Χαριτόπουλο. Ο ευφυής τίτλος "Άρης, ο Αρχηγός των Ατάκτων" εξέφραζε ακριβώς ό,τι ο ίδιος αισθανόταν για τον εαυτό του. Ένας άτακτος. Όχι μαυροσκούφης. Μαυροπουκαμισάς.

Ο Παύλος Πολάκης είναι -σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες- ιδιαίτερα καλός γιατρός. Έχει επίσης υπεραναπτυγμένο το αίσθημα της κοινωνικής προσφοράς. Μονάχα που η κοινωνία χωρίζεται με μιά βαθιά τάφρο στους "δικούς του" και στους "άλλους". Για τους "δικούς του" θα γίνει χαλί να τον πατήσουν. Τους άλλους - εκείνους που τον χλεύαζαν μικρό και τους παρόμοιούς τους- με χαρά θα τους έβλεπε κρεμασμένους στο τσιγκέλι.

Η εχθροπάθεια του Παύλου Πολάκη εκφράζεται άλλοτε σκωπτικά ενίοτε και χυδαία. Και τού χαρίζει ζηλευτή δημοφιλία σε ένα υπολογίσιμο ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας, το οποίο ταυτίζεται μαζί του.

Είναι ο Παύλος Πολάκης ένα απολίθωμα του Εμφυλίου Πολέμου; Δυστυχώς όχι. Με τα λόγια και με τις πράξεις του πιάνει τον σφυγμό μιάς κρίσιμης μάζας σήμερα. Όσων νοιώθουν -δικαίως ή αδίκως- ριγμένοι, παραπεταμένοι. Όσων πιστεύουν ότι η ζωή τούς χρωστάει ενώ οι ίδιοι έχουν στο ακέραιο επιτελέσει το χρέος τους.

Είναι ο Παύλος Πολάκης αριστερός; Μόνο με μια αυθαίρετη -κακόπιστη κατά τη γνώμη μου- ερμηνεία του όρου, η οποία τοποθετεί στον πυρήνα της Αριστεράς τον κοινωνικό φθόνο. Εάν κάποιος με την ψυχική συγκρότηση του Παύλου Πολάκη ζούσε στην Ιταλία, στον Μεσοπόλεμο, εύκολα θα μπορούσε να γοητευθεί από το όραμα του Μπενίτο Μουσολίνι - η Ιστορία βρίθει από τέτοια παραδείγματα. Στην Αργεντινή του 1946, θα ακολουθούσε πιθανότατα τον Χουάν Περόν. Αντί για μαυροπουκαμισάς, θα ήταν ντεσκαμισάδος.

Διαθέτει πολιτικό μέλλον ο Παύλος Πολάκης; Αναμφίβολα. Όσο τουλάχιστον επικρατεί η εντύπωση πως η Ελλάδα δεν παρέχει στα παιδιά της ίσες ευκαιρίες, δεν νοιάζεται όσο θα όφειλε για την περίθαλψη, δεν υποστηρίζει τις κοινωνικά αδύναμες ομάδες. Η έλλειψη ισοπολιτείας και ισονομίας, ό,τι καθημερινά καυτηριάζει ο Πολάκης, είναι που τον τρέφει. Σε μια χώρα με ακλόνητες εγγυήσεις διαφάνειας και δικαιοσύνης, η ίδια η παρουσία του θα φάνταζε σαν παρωχημένο ανέκδοτο.

Ο Παύλος Πολάκης θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης προόδου. Αρκεί οι αντίπαλοί του να κατανοούσαν πως δεν τον πολεμάς χλευάζοντάς τον, πόσω δε μάλλον αναδεικνύοντας δεξιούς ή κεντρώους "αντι-Πολάκηδες". Αλλά εξυγιαίνοντας εκ βάθρων το σύστημα όταν έρθεις στα πράγματα, ώστε ο διχαστικός, εμπρηστικός του λόγος να στερηθεί το οξυγόνο του.

Η απάντηση στον Παύλο Πολάκη δεν θα πλαστεί από τα δικά του μισαλλόδοξα υλικά. Η απάντηση στον Παύλο Πολάκη ονομάζεται δημοκρατία. Πολιτική, κοινωνική, οικονομική δημοκρατία.

Capital



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση