Όσα έγιναν κι όσα δεν έγιναν ποτέ, εκεί ψηλά, στις Καστανιές

Πέρασε ένας μήνας από τότε που ο ανθυπολοχαγός Άγγελος Μητρετώδης και ο λοχίας Δημήτρης Κούκλατζης, απελευθερώθηκαν από τις τουρκικές φυλακές και η υπόθεσή τους όχι απλώς «έχει φύγει από την επικαιρότητα» αλλά έχει ξεχαστεί απ’ όλους. Επειδή όμως τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να γίνονται διδάγματα και παραδείγματα προς αποφυγή, θα προσπαθήσουμε να δούμε τα γεγονότα με ψυχραιμία, που δίνει η χρονική απόσταση από αυτά. Ίσως έτσι διορθωθούμε – λέμε τώρα… – και αποφύγουμε τα ίδια λάθη στο μέλλον.

Του Ηλία Νταλούμη
Αρχισυντάκτης του περιοδικού «Άμυνα και Διπλωματία»

Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή. Ήταν γύρω στις 10:30 της Πέμπτης 1ης Μαρτίου 2018 όταν ο ανθυπολοχαγός Άγγελος Μητρετώδης και ο λοχίας Δημήτρης Κούκλατζης –και οι δύο του Μηχανικού– εκτελούσαν περιπολία στο δάσος των Καστανιών.

Η γραμμή των συνόρων στη συγκεκριμένη περιοχή, μόνον ξεκάθαρη δε μπορεί να θεωρηθεί. Πόσο δε μάλλον όταν στο έδαφος υπήρχε χιόνι. Όπως έχει διαρρεύσει οι δύο στρατιωτικοί μπήκαν σε τουρκικό έδαφος. Εκεί τους συνέλαβε τουρκική περίπολος.

Το γεγονός αυτό καθ’ αυτό, μόνον σπάνιο δεν είναι. Τέτοια γεγονότα συνέβαιναν και λύνονταν σε «τοπικό επίπεδο» ήτοι ύστερα από συνεννόηση μεταξύ των τοπικών διοικητών των δύο πλευρών, σε λίγες ώρες.

Στην προκειμένη περίπτωση όμως κάτι τέτοιο δεν υπήρξε. Ούτε η επαφή που είχε ο Α/ΓΕΕΘΑ ναύαρχος Ευάγγελος Αποστολάκης με τον Τούρκο ομόλογό του – που υποσχέθηκε ότι «θα επιληφθεί του θέματος» – είχε κάποιο αποτέλεσμα.

Απλώς οι δυο στρατιωτικοί ήσαν άτυχοι κι είχαν μπλέξει στα παιχνίδια που έστηνε ο πολυχρονεμένος σουλτάνος Ερντογάν. Έτσι λοιπόν οδηγήθηκαν στις φυλακές της κοντινής Αδριανούπολης με κατηγορίες που κυμαίνονταν από απίθανες έως γελοίες. 
Το σίριαλ είχε μόλις αρχίσει.


Το – συνήθως λαλίστατο – ΓΕΣ ανακοίνωσε το γεγονός μετά από σχεδόν 24 ώρες… Κι ενώ οι φήμες είχαν οργιάσει! Ιδού πως:

«Ενημερώνουμε ότι την Πέμπτη 1 Μαρτίου 2018, στρατιωτική περίπολος αποτελούμενη από δύο Στελέχη του Στρατού Ξηράς, στο πλαίσιο συνήθους περιπολίας στην οριογραμμή δασικής περιοχής Καστανιών Έβρου, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, φέρεται να εντοπίστηκε από τουρκική περίπολο, σε τουρκικό έδαφος. Για το περιστατικό έχουν επιληφθεί οι αρμόδιες αρχές. Από την πρώτη στιγμή οι ελληνικές αρχές βρίσκονται σε επικοινωνία με τις τουρκικές αρχές και είναι σε εξέλιξη διαδικασίες επανόδου στην Ελλάδα. Είναι καλά στην υγεία τους, βρίσκονται στην Αδριανούπολη προκειμένου να ολοκληρωθούν οι τυπικές διαδικασίες.».

Και αυτό ήταν όλο! Ο μόνος που μίλησε – το μεσημέρι της Δευτέρας 5 Μαρτίου – με τους δημοσιογράφους και είπε ένα-δυο πράγματα για την υπόθεση ήταν ο Α/ΓΕΕΘΑ. Όλοι οι άλλοι – κι όταν λέμε «όλοι» εννοούμε απαξάπαντες – είχαν απλώς εξαφανιστεί…

Στις 6 Μαρτίου ο ΥΕΘΑ Πάνος Καμμένος είχε δηλώσει από τις Βρυξέλες:

«Οι δύο Έλληνες στρατιωτικοί έκαναν περιπολία σε περιοχή όπου έχουμε παράνομη είσοδο προσφύγων και μεταναστών και δράση διακινητών, ακολουθώντας συγκεκριμένα στίγματα, τα οποία κατ’ αυτούς θα οδηγούσαν σε διακινητές και παράνομους μετανάστες που έμπαιναν στη χώρα από εκείνο το σημείο, με αποτέλεσμα να περάσουν στο τουρκικό έδαφος για λίγα μέτρα και εκεί συνελήφθησαν.».

Εκείνη την ημέρα στην βελγική πρωτεύουσα είχαμε την σύγκλιση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (Άμυνας) της ΕΕ. Εκεί από τους υπουργούς Άμυνας εξετάστηκε κυρίως η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία (PESCO).

Ήταν όμως μια πρώτης τάξεως ευκαιρία – και χρονικά – ο ΥΕΘΑ Πάνος Καμμένος να ενημερώσει τους ομολόγους του για το ζήτημα. Και όντως έτσι έγινε. Ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες κορυφαίου Έλληνα παράγοντα της ΕΕ έκανε μια ολιγόλογη, σαφέστατη και χωρίς υπερβολές, αναφορά στα γεγονότα.

Μετά το τέλος της συνεδρίασης κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων, η αρμόδια επίτροπος, Federica Mogherini, όταν ρωτήθηκε για το θέμα των Ελλήνων στρατιωτικών, δήλωσε:

«Καταρχάς, επιτρέψτε μου να πω ότι, όχι μόνο γνωρίζω, αλλά και όλοι οι υπουργοί Άμυνας των 28 κρατών μελών γνωρίζουν. Ο Έλληνας συνάδελφός μας, ο υπουργός Άμυνας της Ελλάδος, μας ενημέρωσε σήμερα το πρωί ως πρώτο σημείο των συζητήσεών μας για τη δυναμική και την κατάσταση.
Πιστεύω ότι ήταν εξαιρετικά σημαντικό να μοιραστούμε αυτές τις πληροφορίες και επίσης να εκφράσουμε την πλήρη ελπίδα ότι θα υπάρξει ταχεία και θετική έκβαση του ζητήματος αυτού. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να έχουμε καλές σχέσεις γειτονίας. Αυτό είναι κάτι που πάντα μεταφέρουμε στους Τούρκους συνομιλητές μας σε όλα τα διαφορετικά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου και του δικού μου.
Και αυτό, θα ήθελα να προσθέσω, είναι πάντα η υπόθεση μεταξύ γειτόνων, είναι ιδιαίτερα η περίπτωση μεταξύ γειτόνων που είναι όλοι Ευρωπαίοι. Και, ειδικότερα, μεταξύ δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ.
Επομένως, υπήρχαν πλήρεις πληροφορίες σχετικά με το θέμα, την αλληλεγγύη και ιδιαίτερα την ελπίδα ότι αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να βρει θετικό και γρήγορο αποτέλεσμα. Αυτή ήταν η κοινή επιθυμία όλων των υπουργών Άμυνας.».

Για κάποιους εδώ στην Ελλάδα αυτά δεν ήσαν αρκετά. Τι ήθελαν δεν μας εξήγησαν. Έγινε πάντως απολύτως ξεκάθαρο – για άλλη μια φορά – ότι οι άνθρωποι ήθελαν να δείξουν τα αντιευρωπαϊκά τους αισθήματα κι όχι να λύσουν το πρόβλημα.

Και ίδια κατάσταση συνεχίστηκε. Διάφοροι –πώς να τους πούμε τώρα;– τύποι, έκαναν βαρύγδουπες και πομφολυγώδεις δηλώσεις για «τα παιδιά μας», τους «ομήρους» και δεν συμμαζεύεται. Απουσίαζε όμως ένας παράγοντας. Ο πλέον αρμόδιος: Το Υπουργείο Εξωτερικών! Γιατί αυτό είναι θεσμικά που εκπροσωπεί την Ελλάδα και τους Έλληνες στις σχέσεις τους με τις άλλες χώρες. Όμως η πολιτική του ηγεσία περί άλλα ετύρβαζε.

Πάντως δεν μας είπαν ότι «ενεργούσαν εκ του αφανούς» γιατί θα είχε «γελάσει και το παρδαλό κατσίκι». Βλέπετε η οίηση ήταν – και πάντοτε είναι – το χαρακτηριστικό τους, όχι η σεμνότητα. Αν λοιπόν είχαν κάνει το ελάχιστο, θα μας το είχαν πλασάρει δεόντως. Όπως έκαναν άλλωστε μετά τις 20 Μαρτίου, όταν άρχισαν να «κινούνται».

Έτσι λοιπόν μετά την σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 22ας και 23ης Μαρτίου 2018 η ανακοίνωση της ΕΕ ανέφερε:

«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει απερίφραστα τις συνεχείς παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος και υπογραμμίζει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Κύπρο και την Ελλάδα.
Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2014 και τη δήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί επειγόντως την Τουρκία να σταματήσει αυτές τις ενέργειες και να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου να ερευνά και να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς της πόρους σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο.
Σε αυτό το πλαίσιο, υπενθυμίζει την υποχρέωση της Τουρκίας να σέβεται το διεθνές δίκαιο και τις σχέσεις καλής γειτονίας και να εξομαλύνει τις σχέσεις με όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέφρασε τη βαθιά του ανησυχία για τη συνεχιζόμενη κράτηση πολιτών της ΕΕ στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων δύο Ελλήνων στρατιωτικών, και ζητεί την ταχεία και θετική επίλυση των ζητημάτων αυτών στο πλαίσιο διαλόγου με τα κράτη μέλη. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί τα ζητήματα αυτά.».

Και μπορεί οι «κυβερνητικοί κύκλοι» να διατυμπάνιζαν την «ικανοποίησή» τους, κάπου όμως «ξεχνούσαν» ότι έκαναν μισή δουλειά. Γιατί στην ίδια σύνοδο συζητήθηκε και η «Υπόθεση Skripal» κατά την οποία ο Έλληνας πρωθυπουργός ναι μεν συμφώνησε με τα διατυπωθέντα συμπεράσματα, όμως φρόντισε να διαφοροποιηθεί – ελαφρώς είναι αλήθεια – από τα προτεινόμενα μέτρα κατά της Ρωσίας.

Αντί να ταχθούμε με τους 18 «σκληρούς» της που απέλασαν Ρώσους διπλωμάτες –ζητώντας τους βέβαια ακόμα μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη υποστήριξη απέναντι στην Τουρκία– και αν μεν αυτοί δεν μας υποστήριζαν, θα είχαμε μια δικαιολογία για την διαφοροποίησή μας. Είναι προφανές ότι πιστεύαμε πως ο «πασών Ρωσιών» Πούτιν θα εισάκουε τον (οπλοφορούντα εντός γηπέδου) κ. Ιβάν Σαββίδη και θα «πίεζε» την Τουρκία να απελευθερώσει τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς…

Και αν μεν κάτι κάναμε στην ΕΕ – που δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχει περιορισμένες δυνατότητες πίεσης προς την Τουρκία – είχαμε ξεχάσει εντελώς το ΝΑΤΟ! Κανένας – και σε κανέναν όργανο του εν λόγω θεσμού – δεν έθεσε το θέμα! Στο εσωτερικό όμως και πολλά λέγαμε και «κεραυνούς» εξαπολύαμε. Οι μέρες περνούσαν. Οι δύο παρέμεναν «στα σίδερα» της Αδριανούπολης. Κι όλοι είμαστε ευτυχείς.

Ο Έλληνας Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στρατηγός Μιχαήλ Κωσταράκος βλέποντας την αδράνεια που επικρατούσε και όντας βαθύτατος γνώστης του τρόπου λειτουργίας τόσο της ΕΕ όσο και του ΝΑΤΟ με δημοσίευσή του στο διαδίκτυο στις 12 Αυγούστου, είχε προτείνει κάποιες μεθόδους δράσης στις οποίες έπρεπε να προχωρήσει η Ελλάδα, προκειμένου να υπάρξει λύση του προβλήματος.

Ο Κωσταράκος όμως είναι «κόκκινο πανί» για πολλούς κι επομένως κανένας κυβερνητικός παράγοντας δεν έδειξε την παραμικρή διάθεση να ακολουθήσει τις προτάσεις του. Φτάσαμε έτσι στις 14 Αυγούστου, όπου όλοι απασχολούνταν με τις παρουσίες που θα έκαναν κατά τους εορτασμούς της Παναγίας. Πώς πήγαιναν οι διακοπές τους. Τα μπάνια τους και πάει λέγοντας.

Το απομεσήμερο λοιπόν εκείνης της ημέρας – όταν είχαν συμπληρωθεί 167 ημέρες από την σύλληψη – Έλληνας κορυφαίος υπηρεσιακός παράγοντας του ΓΕΕΘΑ δέχτηκε τηλεφώνημα από την Τουρκία με το οποίο του δηλώθηκε ότι οι δύο Έλληνες κρατούμενοι στρατιωτικοί θα «απελευθερώνονταν εντός της ημέρας»!

Ο πρώτος που ενημερώθηκε – αμέσως – ήταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Αργότερα ακολούθησαν οι ΥΕΘΑ και ΥΠΕΞ. Όπως είναι φυσικό όλοι άρχισαν να «τρέχουν» και – όπως συνηθίζεται – οι αρμόδιοι αντέδρασαν με λάθος τρόπο. Ο παμπόνηρος Ερντογάν –που μας έχει «πάρει χαμπάρι»– σίγουρα το διασκέδασε.

Τελικά κάποιες ώρες αργότερα συμφωνήθηκε η παράδοση να γίνει στο Çorlu (Τσορλού). Μια πόλη 240,000 κατοίκων, στη μέση της διαδρομής Αδριανούπολη – Κωνσταντινούπολη, έδρα του 5ου Σώματος Στρατού της Τουρκίας, που διαθέτει αεροδρόμιο (στρατιωτικό), βάση επιθετικών ελικοπτέρων.

Εκεί λοιπόν προσγειώθηκε το Embraer EMB-135LR –το αποκαλούμενο «πρωθυπουργικό»– γύρω στις 01:30. Σε αυτό επέβαιναν ο αναπληρωτής υπουργός Ευρωπαϊκών υποθέσεων Γιώργος Κατρούγκαλος και ο υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Φλώρος.

Απογειώθηκε μία ώρα σχεδόν αργότερα, για να προσγειωθεί στην Θεσσαλονίκη στις 03:18. Και εκεί το show κορυφώθηκε! Τους περίμεναν ο ΥΕΘΑ Πάνος Καμμένος, ο –τότε– υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Αμανατίδης και ο ΑΓΕΣ αντιστράτηγος Αλκιβιάδης Στεφανής. Το «κερασάκι στην τούρτα» όμως ήταν το 20μελές(!) άγημα στρατονόμων – συν υπολοχαγός επικεφαλής τους – που παρατάχτηκε και τους υποδέχτηκε…

Ο ΥΕΘΑ αφού τους υποδέχτηκε με κάθε επισημότητα, τους φίλησε σταυρωτά και τους… επέτρεψε να χαιρετήσουν τους γονείς τους. Δεν θα κάνουμε κανένα σχολιασμό, απλώς γιατί ο χαρακτηρισμός «μέτρον χείριστον» που χρησιμοποίησε ο εκ των αντιπροέδρων της Βουλής Κώστας Ζουράρης – μέλος των Ανεξαρτήτων Ελλήνων – σε δήλωσή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών», καλύπτει τα πάντα.

Επειδή «κυκλοφόρησαν» διάφοροι ψίθυροι, να επαναλάβουμε ότι η απελευθέρωση των δύο οφείλεται αποκλειστικά και μόνον στον Ερντογάν! Καμία ελληνική – ας την πούμε – προσπάθεια δεν απέδωσε το παραμικρό. Ούτε ΥΕΘΑ, ούτε ΥΠΕΞ, ούτε Κατάρ, ούτε ΗΠΑ, ούτε ΕΕ, ούτε Πούτιν, ούτε …εξωγήινοι είχαν την παραμικρή εμπλοκή.

Απλούστατα επειδή ο σουλτάνος δεν ακούει κανέναν. Προχώρησε στην απελευθέρωση των δύο, όταν έκρινε ότι η υπόθεση δεν είχε να του προσφέρει τίποτα πια. Κι ούτε που τον ένοιαξε αν μετά από αυτό θα ξαναρχίσουμε τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και πχ οι σπουδαστές της Σχολής Ευελπίδων θα παίζουν αγώνες βόλεϊ με τους αντίστοιχους Τούρκους.

Τι θα έπρεπε να είχαμε κάνει; Κάποια πολύ-πολύ απλά πράγματα:

1) Οι Τούρκοι να μας τους παρέδιδαν στο σημείο που τους είχαν συλλάβει. Η απόσταση Αδριανούπολη-Καστανιές είναι 9 χιλιόμετρα.

2) Να τους είχε παραλάβει ο διοικητής της 16ης Μεραρχίας, στην οποία υπάγονταν.

3) Να είχαν μεταφερθεί στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης (οι Καστανιές είναι 130 χιλιόμετρα) για – τις συνηθιζόμενες σε τέτοιες περιπτώσεις – ιατρικές εξετάσεις.

4) Να τους είχε δοθεί μια άδεια ανάπαυσης π.χ. 15-20 ημερών και

5) Όλα να τελείωναν εκεί.

Τι χάσαμε από τον τρόπο που χειριστήκαμε το θέμα;

1) Οπωσδήποτε ένα ποσό της τάξης των 30.000 ευρώ! Όσο δηλαδή κόστισαν οι πτήσεις του EMB-135LR (3.162,17 €/ώρα) και του C-27J (9.114,23 €/ώρα), που χρησιμοποιήθηκαν στο show.

2) Τα όσα ψήγματα σοβαρότητας μας έχουν απομείνει.

Κερδίσαμε πάντως την παρέμβαση του κ. Ζουράρη…

Υστερόγραφο: Η περιοχή που πιάστηκαν οι δύο στρατιωτικοί – από τον ποταμό Άρδα έως τον δρόμο Καστανιές – Ανδριανούπολη – παραμένει χωρίς κάποιο διαχωριστικό. Κυριολεκτικά «ξέφραγο αμπέλι». Γιατί άραγε; Μήπως θα μπορούσε κάποιος να μας πει; Είναι γύρω στα 550 μέτρα. Δεν χρειάζεται να συνεχίσουμε τον γνωστό φράχτη που υπάρχει έως εκεί. Αρκεί να βάλουμε κονσερτίνα. Οι – συνήθως λαλίστατοι – αρμόδιοι έχουν κάτι να πουν;

Defence-Point


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση