Ο παροξυσμός του τουρκικού αφηγήματος

Η αδράνεια που παρουσιάζουν οι παίκτες ισχύος απέναντι στις πολιτικές της Τουρκίας, αποτελεί και τον νομιμοποιητικό παράγοντα για τις φιλοδοξίες που εκείνη θέτει

Τo αφήγημα των τελευταίων ημερών περί υβριδικού πολέμου από μέρους της Τουρκίας αναζωπυρώνει τις ανησυχίες πως η Άγκυρα προχωρά ακάθεκτη στην υλοποίηση του μαξιμαλιστικού της οράματος. Οι κλιμακούμενες εντάσεις που σημειώνονται στη Συρία αποδεικνύουν περίτρανα πως η Τουρκία εξακολουθεί να επιδιώκει την ανάδειξή της σε παίκτη καθοριστικής σημασίας στο σύστημα ισορροπίας του διεθνούς γίγνεσθαι.

Ασφαλώς, σε ό,τι αφορά τους δεσμούς που τρέφει με τη Ρωσία, είναι προφανές πως τα δύο αυτά κράτη επιβεβαιώνουν στο μέγιστο βαθμό τη ρήση πως στις Διεθνείς Σχέσεις δεν υφίστανται φιλίες, παρά μόνο καιροσκοπισμός.

Το αμοραλιστικό καθεστώς που διέπει τα κράτη του διεθνούς συστήματος και που επαναλαμβάνεται σε κάθε περίσταση είναι ικανό να ερμηνεύσει και το εμπόλεμο κλίμα στο οποίο έχουν βρεθεί οι δύο ευκαιριακοί συνεργάτες.

Για το λόγο αυτό, η Άγκυρα, δεν λησμονεί να αξιοποιεί το εξαιρετικό της στρατηγικό προνόμιο, να ακροβατεί ταυτόχρονα σε δύο ‘βάρκες’, βάσει των περιστασιακών της απολαβών. Ύστερα από τα αιματηρά γεγονότα που εκτυλίχθησαν στα συριακά πεδία των μαχών, ο Πρόεδρος Ερντογάν επέλεξε εντέχνως να στραφεί στον επίσημο σύμμαχό του, με τον οποίο τον συνδέουν οι δεσμοί του Βόρειο Ατλαντικού Συμφώνου.


Η εύρεση υποστηρικτών από μια αμυντικής φύσεως ένωση, στην οποία η Άγκυρα απευθύνεται κατά το δοκούν, επιβεβαιώνει στο μέγιστο βαθμό πως η Τουρκία έχει εμποτιστεί με τον μανδύα της αναξιοπιστίας. Οι δηλώσεις συμπαράστασης προς την Άγκυρα από τα μέλη του ΝΑΤΟ, σαφώς και αποσκοπούν στο να επιδείξουν διαθέσεις συνεκτικότητας και αλληλεγγύης προς το συμμαχικό τους κράτος, χωρίς ωστόσο να θέτουν επί τοις ουσίας ζητήματα που σχετίζονται με το τουρκικό, ηγεμονικό αφήγημα.

Είναι σαφές πως τις τελευταίες ημέρες, η Τουρκία έχει επιλέξει το δρόμο της αξιοποίησης κάθε παραθύρου ευκαιρίας. Οι πρόσφατες στρατηγικές της επιλογές προσανατολίζονται στην κατεύθυνση της μετατροπής του ανθρώπινου δράματος σε μηχανισμό πίεσης για αποκόμιση πολιτικών κερδών. Η εργαλειακή μεταχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος εις βάρος της Ελλάδας, η οποία και διαδραματίζεται εκμεταλλευόμενη την ανθρώπινη υπόσταση, διαρρηγνύει έτι περισσότερο τις σχέσεις των δύο γειτονικών κρατών.

Η τακτική που ακολουθεί η Άγκυρα σε ό,τι αφορά την προσφυγική κρίση θέτει εν αμφιβόλω την ύπαρξή της εντός οργανισμών στους οποίους Ελλάδα και Τουρκία μοιράζονται κοινό έδαφος υποστήριξης.

Παρά το γεγονός πως το δίκαιο του ισχυρού κυριαρχεί στο διεθνές στερέωμα, η ευχέρεια κρατών μεσαίου βεληνεκούς να υλοποιούν σχέδια ηγεμονικής φύσεως, αμφισβητώντας ακόμη και διεθνώς επικυρωμένα πεπραγμένα, όπως είναι η Συνθήκη της Λοζάνης, δεν δικαιολογεί την ανοχή της Διεθνούς Κοινότητας απέναντι σε ενέργειές τους.

Προφανώς, η επιλογή των ΗΠΑ να συμπλεύσουν με τα επεκτατικά σχέδια της Τουρκίας και να της παράσχουν την αρωγή που εκείνη έχει ζητήσει, είναι ένα γεγονός που θα καταστήσει τις προοπτικές της Άγκυρας ακόμη πιο ανεξέλεγκτες στο μέλλον, θέτοντας εν αμφιβόλω το σύνολο της λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου.

Οι σκηνές που διαδραματίζονται με φόντο τη Συρία και το προσφυγικό αποτελούν κομβικό σημείο στο να ωθήσουν τα αρμόδια στελέχη του Βόρειο Ατλαντικού Οργανισμού, να αναδιατυπώσουν βασικούς σκοπούς και αξίες που διέπουν τη συμμαχία, αλλά και να καθορίσουν εκ νέου στόχους και πολιτικές εντός εκείνου.

Ασφαλώς, η προσοχή εστιάζεται αποκλειστικά σε ευρωατλαντικό επίπεδο, μιας και οι θεσμοί που εδράζονται σε ευρωπαϊκό έδαφος αυτοπεριορίζονται σε πολιτικές ήπιας ισχύς, επιδιώκοντας έτσι μια κατευναστική αντιμετώπιση της Τουρκίας.

Σε κάθε περίπτωση, καθίσταται προφανές πως η αδράνεια που παρουσιάζουν οι παίκτες ισχύος απέναντι στις πολιτικές της Τουρκίας, αποτελεί και τον νομιμοποιητικό παράγοντα για τις φιλοδοξίες που εκείνη θέτει.

Τέλος, οι θεωρίες περί υβριδικών μέσων στα οποία έχει καταφύγει ο Ερντογάν, θα πρέπει να λαμβάνουν υπ’ όψιν την τεράστια ανθρωπιστική κρίση που έχει προκαλέσει η επιλογή της Τουρκίας να μοιράζει τη συμπάθειά της ανάμεσα σε Δύση και σε Ανατολή, αψηφώντας το ουσιαστικό κόστος των πράξεών της.

Κωνσταντίνα Τσάκαλου
Ερευνήτρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, στον Τομέα Ρωσίας, Ευρασίας και Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης, στην Ομάδα της Εξωτερικής Πολιτικής
HuffingtonPost


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση