Η ασφάλεια στο πλαίσιο λύσης

Toυ Αντιστρατήγου ε.α. Φοίβου Κλόκκαρη

πρώην υπουργού Άμυνας

Η βιωσιμότητα οποιασδήποτε λύσης του Κυπριακού θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το νέο σύστημα ασφάλειας που θα υιοθετηθεί. Το υφιστάμενο σύστημα ασφάλειας, που βασίστηκε στις Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας 1960, απέβη καταστροφικό. Οι Εγγυήτριες Δυνάμεις δεν εκπλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους, που καθορίζονται ρητά από το άρθρο ΙΙ της Συνθήκης Εγγυήσεως, ήτοι εγγύηση της ανεξαρτησίας, εδαφικής ακεραιότητας, ασφάλειας και συνταγματικής τάξης της ΚΔ. Η Τουρκία εκμεταλλεύθηκε τις Συνθήκες για προώθηση των στρατηγικών στόχων της που έθεσε για την Κύπρο από τη δεκαετία του '50, ήτοι τον έλεγχο ολόκληρου του νησιού και τη δημογραφική αλλοίωσή του.
Οι διατάξεις των συνθηκών παραβιάζονται συνεχώς επί 35 χρόνια από την Τουρκία, η οποία εισέβαλε στην Κύπρο το 1974, με αφορμή το πραξικόπημα και έκτοτε διατηρεί στην Κύπρο κατοχικές δυνάμεις. Η Τουρκία, σύμφωνα με τη δική της ερμηνεία του άρθρου ΙV της Συνθήκης Εγγυήσεως (the right to take action), υποστηρίζει ότι το δικαίωμα που έχει να αναλαμβάνει μονομερώς δράση, περιλαμβάνει και τη στρατιωτική ενέργεια.
Αυτό αντίκειται προς τις διατάξεις του καταστατικού χάρτη των HE.
Βέβαια η Τουρκία παραβλέπει σκοπίμως το υπόλοιπο σκέλος του ιδίου άρθρου, ότι η ενέργεια θα έχει ως μοναδικό σκοπό την αποκατάσταση (reestablishing) της συνταγματικής τάξης. Η Βρετανία δεν ασκεί οποιαδήποτε πίεση επί της Τουρκίας για τις παραβιάσεις της, επειδή δεν επηρεάζονται τα δικά της συμφέροντα και το καθεστώς των βρετανικών βάσεων. Η Ελλάδα παραμένει σε καθεστώς αδράνειας λόγω της αδυναμίας της έναντι της Τουρκίας, η οποία απέκτησε στρατιωτική και πολιτική υπεροχή, με αποτέλεσμα να ασκεί πίεση σε όλο το μέτωπο Θράκη - Αιγαίο - Kύπρoς. H Ελλάδα ακολουθεί πολιτική κατευνασμού και υποχωρητικότητας, με την ψευδαίσθηση ότι θα εξασφαλίσει ειρήνη στις σχέσεις της με την Τουρκία. Στο διπλωματικό πεδίο, η ΚΔ και η Ελλάδα απέτυχαν να εφαρμόσουν αποτελεσματική στρατηγική κινητοποίησης του διεθνούς παράγοντα και του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ) του ΟΗΕ, για να επιβάλουν συμμόρφωση της Τουρκίας προς τη διεθνή τάξη. Τόσο μεγάλη είναι η αποτυχία μας στην εξωτερική πολιτική, που η Τουρκία σήμερα:
- Συνεχίζει τη κατάφωρη παραβίαση των Συνθηκών Εγγυήσεως και Συμμαχίας 1960 και τη μη εκτέλεση των Ψηφισμάτων του ΣΑ/ΟΗΕ και των αποφάσεων του ΕΔΑΔ για την Κύπρο, που αφορούν σωρεία παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του 1950 και του διεθνούς δικαίου.
- Παραμένει ουσιαστικά εκτός των συνομιλιών για λύση του Κυπριακού, αφού πέτυχε όπως το πρόβλημα από θέμα εισβολής, κατοχής, εποικισμού, μετατραπεί σε δικοινοτική διαφορά, με αποτέλεσμα να μην ασκείται η διεθνής πίεση προς την Τουρκία.
- Συνεχίζει τις συνομιλίες με την ΕΕ για ένταξή της ως μέλος, χωρίς να αναγνωρίζει την ΚΔ και χωρίς να αποσύρει τα στρατεύματά της και τους παράνομους εποίκους από έδαφος της ΕΕ.
- Προβάλλει βέτο σε όλες τις απόπειρες της ΚΔ να ενταχθεί σε διεθνείς οργανισμούς, επειδή δεν αναγνωρίζει την κρατική οντότητά της. Κατά τα άλλα, χρειάζεται τις υπογραφές της ΚΔ για να ανοίγουν κεφάλαια για ένταξή της στην ΕΕ.
- Πέτυχε να γίνει μέλος του ΣΑ/ΟΗΕ επιφορτισμένο με την τήρηση της διεθνούς τάξης.
Στο κεφάλαιο για την ασφάλεια, κατά τις συνομιλίες, η Τουρκία θα εμμείνει σθεναρά στη διατήρηση του συστήματος των Συνθηκών Εγγυήσεως και Συμμαχίας του 1960, αφού της επιτρέπει τη διατήρηση στρατευμάτων στο νησί και της παρέχει επεμβατικά δικαιώματα, που στερήθηκε το 1923 με τη συνθήκη της Λωζάννης. Έχει ρόλο κυρίαρχου κηδεμόνα, λόγω και της αδυναμίας της Ελλάδος να εξισορροπήσει τη στρατιωτική ισχύ της Τουρκίας.
Η πλευρά μας πρέπει να υποστηρίξει σθεναρά την κατάργηση του συστήματος ασφάλειας 1960, αφού είναι ζήτημα ζωής και θανάτου, όπως απεδείχθη στην πράξη από την εφαρμογή του. Να εμμείνουμε σε αντικατάστασή του με νέο σύστημα ασφάλειας, το οποίο να βασίζεται στο δικαίωμα της αυτοάμυνας (άρθρο 51 καταστατικού χάρτη των ΗΕ) διατήρησης ιδίων Ενόπλων Δυνάμεων από το Κυπριακό Κράτος, την πλήρη συμμετοχή μας στην ΚΕΠΠΑ της ΕΕ και συμμετοχή σε οργανισμούς συλλογικής ασφάλειας.
Η θέση μας για κατάργηση του συστήματος ασφάλειας 1960, κατά τη γνώμη μου, αποδυναμώνεται από:
(1) Το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα δεν κατήγγειλαν επίσημα μέχρι σήμερα τις Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας 1960.
(2) Την αδρανή στάση μας και τη μη συνεχή καταγγελία της Τουρκίας στον ΟΗΕ και την ΕΕ, ότι επί 35 χρόνια παραβιάζει συνεχώς τις διατάξεις των Συνθηκών Εγγυήσεως και Συμμαχίας 1960 (πχ. προβλέπεται να έχει στην Κύπρο 650 στρατιώτες και έχει 43.000, προβλέπεται να εξασφαλίσει τη συνταγματική τάξη, και αντί τούτου προέβη σε εθνοκάθαρση, εποικισμό και δημιουργία παράνομης κρατικής οντότητας).
(3) Το μνημόνιο συνεργασίας, που υπέγραψαν ο πρόεδρος της ΚΔ και ο πρωθυπουργός τού ΗΒ στις 5 Ιουνίου 2008, στο οποίο περιλαμβάνεται η δέσμευση ότι «The two countries reiterate their commitment to their respective obΙigations under the Treaties signed in 1960». Οι συνθήκες που υπεγράφησαν το 1960 είναι η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης και οι Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας.
(4) Τη θέση της πλευράς μας για πλήρη αποστρατιωτικοποίηση, που δημιουργεί κενό ασφάλειας, το οποίο θα εκμεταλλευθεί η Τουρκία για εμμονή στη διατήρηση των Συνθηκών Εγγυήσεως και Συμμαχίας 1960.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση