Ο κορωναϊός ήδη αλλάζει τη Μέση Ανατολή

Του Κώστα Ράπτη

Οι δραματικές ανακατατάξεις που φέρνει διεθνώς η πανδημία του κορωναϊού αφήνουν ήδη το ίχνος τους στην πλέον ασταθή περιοχή του κόσμου, τη Μέση Ανατολή, κλείνοντας παλαιότερα μέτωπα και αφήνοντας ως περισσότερο ευάλωτους παίκτες της περιοχής την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν και την Σαουδική Αραβία του πρίγκηπα διαδόχου Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν.

Η πρώτη εκκρεμότητα που έκλεισε στη σκιά της πανδημίας αφορούσε την εσωτερική κατάσταση του Ισραήλ, καθώς μέσα από απίθανους χειρισμούς ο πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου μετέθεσε μέχρι τον Μάιο την αναμέτρησή του με τη δικαιοσύνη (λόγω του δίμηνου κλεισίματος των δικαστηρίων) και ταυτόχρονα εξασφάλισε τη δυνατότητα σχηματισμού νέας κυβέρνησης, με τη στήριξη του βασικού αντιπάλου του Μπένι Γκαντς του "Γαλάζιου-Λευκού” κόμματος, ο οποίος επικαλέστηκε την ανάγκη εθνικής ενότητας μπροστά στην κρίση του κορωναϊού.

Τη στιγμή ακριβώς που ο Νετανιάχου αντιμετώπιζε τον χειρότερο εφιάλτη του, λόγω της πιθανότητας συγκυβέρνησης του "Γαλάζιου Λευκού” με το κόμμα των κοσμικών ρωσόφωνων του Άβιγκντορ Λίμπερμαν υπό την ανοχή της αραβικής Κοινής Λίστας, η μεταστροφή του Γκαντς αφήνει το κόμμα του σε κατάσταση ακραίας αποθάρρυνσης, από την οποία είναι αμφίβολο αν θα συνέλθει.

Παράλληλα, η θέσπιση αυστηρών μέτρων καραντίνας και επιτήρησης λόγω της πανδημίας δίνει συντριπτικό πλεονέκτημα στην εκτελεστική εξουσία του εβραϊκού κράτους – αν και η παραμέληση των συνοίκων Παλαιστινίων και η απειθαρχία των υπερορθοδόξων Εβραίων στα περιοριστικά μέτρα κινδυνεύει να ανατρέψει την έως τώρα μάλλον καθησυχαστική επιδημιολογική εικόνα.


Η δεύτερη, ακόμη σημαντικότερη εξέλιξη των τελευταίων ημερών είναι η τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν την Παρασκευή ο διάδοχος και ισχυρός άνδρας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Μοχάμεντ μπιν Ζάγεντ με τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ. Σύμφωνα με τα όσα μετάδωσε το επίσημο εμιρατιανό πρακτορείο ειδήσεων, οι δύο άνδρες συζήτησαν για τη λήψη προληπτικών μέτρων έναντι της πανδημίας και ο Μοχάμεντ μπιν Ζάγεντ τόνισε ότι, όσο διαρκεί αυτή η κοινή πρόκληση, οι πολιτικές διαφορές θα πρέπει να παραμερίσουν μπροστά στην ανθρωπιστική αλληλεγγύη και ότι η Συρία, ως αδελφό αραβικό κράτος, δεν θα αφεθεί μόνη της σε αυτή την δύσκολη στιγμή. Κατά το συριακό πρακτορείο ειδήσεων, ο Άσαντ επαίνεσε τη στάση του συνομιλητή του.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υπήρξαν θερμός θιασώτης της "αλλαγής καθεστώτος” στη Δαμασκό, ωστόσο από το τέλος του 2018 έχουν ανοίξει και πάλι την πρεσβεία τους στην συριακή πρωτεύουσα και εργάζονται για την επανεισδοχή της Συρίας στους κόλπους του Αραβικού Συνδέσμου.

Ο ρόλος του Άμπου Ντάμπι και προσωπικά του πρίγκηπα Μοχάμαντ μπιν Ζάγεντ (ο οποίος φερόταν μέχρι πρότινος να λειτουργεί και ως μέντορας του Σαουδάραβα ομολόγου του πρίγκηπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν) στα περιφερειακά πράγματα δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Μάλιστα το τελευταίο διάστημα, ο τρόπος με τον οποίο κινούνται τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μοιάζει όλο και πιο ηγετικός – στοιχείο που παραπέμπει και σε κάποιου είδους αμερικανική ενθάρρυνση.

Είναι πάντως ενδιαφέρον ότι η εμιρατιανή πλευρά πολλαπλασιάζει ταυτόχρονα τα ανοίγματα προς την Κίνα (προφανώς και ως ναυτική δύναμη), αλλά και τη Ρωσία, με τον επικεφαλής των ρωσικών Εξωτερικών Μυστικών Υπηρεσιών SVR να επισκέπτεται τον προηγούμενο μήνα το Ντουμπάι για συνομιλίες.

Παράλληλα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μοιάζει να παίρνουν αποστάσεις από τη Σαουδική Αραβία, ιδίως αφότου η συστράτευσή τους στην εκστρατεία κατά των ανταρτών Χούθι της Υεμένης ανέδειξε τριβές ως προς την λεία. Οι Εμιρατιανοί έχουν περιορίσει την εμπλοκή τους στην πολεμική αυτή περιπέτεια, έχοντας εν τω μεταξύ εξασφαλίσει τον έλεγχο της εξόδου της Ερυθράς Θάλασσας, μέσω της στρατιωτικής τους παρουσίας στην Σομαλιλάνδη της Αφρικής, τη νήσο Σοκότρα και το λιμάνι του Άντεν, απ' όπου εκτοπίσθηκε η πιστή στο Ριάντ διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση Ράμπο της Υεμένης.

Στο φόντο της πανδημίας, μάλιστα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα απέστειλαν, σε μία χειρονομία εκτόνωσης των εντάσεων που αψηφά τις αμερικανικές κυρώσεις, ανθρωπιστική βοήθεια στο δοκιμαζόμενο Ιράν.

Η προτεραιότητα του Άμπου Ντάμπι, πάντως, είναι η απώθηση από το παιχνίδι της περιοχής των εξωαραβικών δυνάμεων και κυρίως της Τουρκίας. Δεν είναι άλλωστε, τυχαίο, ότι συνεχίζονται με αμείωτη ένταση οι εχθροπραξίες στη Λιβύη, όπου η ελεγχόμενη από την Άγκυρα κυβέρνηση της Τρίπολης πολιορκείται από τις δυνάμεις του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ. Το ότι στην υποστήριξη του τελευταίου συμπίπτουν Άμπου Ντάμπι, Κάιρο, Μόσχα και πλέον και Δαμασκός δεν είναι τυχαίο.

Οι φιλοδοξίες του Ταγίπ Ερντογάν προσκρούουν τόσο στη Λιβύη, όσο και εμφανέστερα πλέον στη Συρία, σε μιαν ευρεία αντισυσπείρωση, την ώρα ακριβώς που η πανδημία του κορωναϊού, μετά από πολλές εβδομάδες τυπικά ερντογανικής συγκάλυψης, καλπάζει στη γείτονα και υπονομεύει την οικονομία της.

Έτερος χαμένος των πρόσφατων εξελίξεων προβάλλει ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο οποίος εν μέσω φημών για επιχειρούμενο πραξικόπημα, που οδήγησαν σε νέες συλλήψεις συγγενών του, βλέπει αφενός τους Χούθι της Υεμένης να προελαύνουν εντός της σαουδαραβικής επικράτειας και αφετέρου τον πετρελαϊκό πόλεμο τιμών που ο ίδιος δρομολόγησε να πιέζει ασφυκτικά την οικονομία της χώρας του.

Οι Ρώσοι ανταγωνιστές του στον πόλεμο αυτόν έχουν ήδη καταφύγει στο όπλο της υποτίμησης του νομίσματός τους (το οποίο δεν ισχύει για την προσδεδεμένη σε σταθερή ισοτιμία με το δολάριο σαουδαραβική πλευρά) και βέβαια στην τροφοδοσία της κινεζικής αγοράς τη στιγμή ακριβώς που αυτή ανακάμπτει από τον κορωναϊό.

Αντίθετα, παρά την ισοπέδωση των τιμών, οι Σαουδάραβες παραγωγοί δεν βρίσκουν πρόθυμους αγοραστές στην κορεσμένη και παγωμένη ευρωπαϊκή αγορά.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση