Οι ανησυχίες της Ελλάδας με το βλέμμα στη Συρία

Η επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης», όπως έχει ονομαστεί από την Αγκυρα η εισβολή στη βόρεια Συρία, αποτελεί πηγή ανησυχίας για την Ε.Ε., τις ΗΠΑ και τους περιφερειακούς παίκτες, κυρίως, όμως, αντανακλά την αυτοπεποίθηση που αισθάνεται ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ώστε να προχωρήσει σε μια κίνηση που ουσιαστικά εμπλέκει την Τουρκία σε ένα ενεργό μέτωπο. Αυτή η γεωπολιτική «επιστροφή» της Αγκυρας στη Μέση Ανατολή αποτελεί ακόμη ένα βήμα «χειραφέτησής» της από τη Δύση και, τουλάχιστον έτσι, γίνεται αντιληπτό από τη συντριπτική πλειονότητα της κοινής γνώμης στην Τουρκία. Η οπτική γωνία από την Αθήνα, ευρισκόμενη όχι τόσο κοντά, αλλά όχι και τόσο μακριά, από τη συριακή κρίση, είναι παρόμοια.

Το μήνυμα

Η Τουρκία, πρακτικά, ανοίγει το σύνολο της στρατηγικής ατζέντας της για την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή ταυτόχρονα και δίχως καμία αναβολή, προωθώντας όλους τους περιφερειακούς στόχους της. Το σήμα που δίνει η έναρξη των τουρκικών επιχειρήσεων στη βόρεια Σύρια, λίγο αφότου ελήφθη το πράσινο φως από τον Ντόναλντ Τραμπ, αποθαρρύνει όλους όσοι εκτιμούσαν ότι ο αμερικανικός παράγοντας είναι ικανός να αποτρέψει μια πολεμική αναμέτρηση ή ένα θερμό επεισόδιο στην περιοχή. Οι ΗΠΑ, βέβαια, ενισχύουν παράλληλα την παρουσία τους στη Σαουδική Αραβία, με περισσότερα μαχητικά αεροσκάφη, αντιαεροπορικούς πυραύλους, με προσωπικό σχεδόν 2.000 ατόμων, διατηρώντας την πίεση έναντι του Ιράν. Η στροφή των ΗΠΑ προς τον Περσικό αποτελεί, αν μη τι άλλο, μία ακόμη ένδειξη της ουσιαστικής απόσυρσής τους από τη Συρία, όπου τον πρωτεύοντα λόγο έχουν πια η Μόσχα και σταδιακά αυξανόμενα η Αγκυρα.


Η εισβολή των Τούρκων, καλά σχεδιασμένη και κοινοποιημένη στους εταίρους στο ΝΑΤΟ τις προηγούμενες ημέρες, προσφέρει λογικοφανή επιχειρήματα σε όλους τους εμπλεκομένους. Εισβάλλει μεν σε περιοχή ελεγχόμενη από τους Κούρδους, αλλά δεν προχωράει στις μεγάλες πόλεις που βρίσκονται νοτιότερα. Υποδηλώνει τη μεταφορά Σύρων προσφύγων εκεί, δηλαδή, εμμέσως πλην σαφώς, υπόσχεται ότι αυτοί δεν θα καταλήξουν στην Ευρώπη, ενώ την ίδια στιγμή εκμεταλλεύεται και την κόπωση της τουρκικής κοινής γνώμης από την παρουσία των Αράβων στην Τουρκία. Παράλληλα, μένει μακριά από τις περιοχές που ελέγχει το καθεστώς του Μπασάρ αλ Ασαντ, το οποίο στηρίζεται από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Προξενεί ιδιαίτερη εντύπωση η μάλλον υποτονική αντίδραση του Ισραήλ, το οποίο, ωστόσο, υπόσχεται ανθρωπιστική βοήθεια στους κουρδικούς πληθυσμούς που πλήττονται από την τουρκική επιχείρηση. Η υποτονική αντίδραση του Τελ Αβίβ οφείλεται, αφενός, στην πολιτική κρίση που διανύει η χώρα, αφετέρου στον παραδοσιακό φόβο ότι η αποσταθεροποίηση της Συρίας θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ.

Ο προβληματισμός

Ευλόγως η τρίτη και πιο εκτεταμένη τουρκική εισβολή στη Συρία προκαλεί ανησυχία στην Αθήνα, καθώς αποτελεί ένα ακόμη πλήγμα στο απαραβίαστο των συνόρων, όπως αυτό γινόταν αντιληπτό και από τη συνθήκη της Λωζάννης. Για την Αθήνα, η οποία μόλις προ μιας εβδομάδας αποφάσισε να ενισχύσει σημαντικά την αμυντική συνεργασία της με τις ΗΠΑ, η νέα κρίση στη Συρία, σε συνδυασμό και με τις παράνομες ενέργειες της Αγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ, επιτείνει τον προβληματισμό σχετικά με τον ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η Ελλάδα σε αυτήν τη συγκυρία. Παρά τις δημόσιες, σαφείς δηλώσεις καταδίκης της νέας τουρκικής εισβολής στη Συρία, η Αθήνα προτιμά τους χαμηλούς τόνους, ιδιαίτερα ενόψει των συνεδριάσεων των ευρωπαϊκών οργάνων αυτή την εβδομάδα, σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών και Κορυφής.

Στην Αθήνα και στη Λευκωσία γνωρίζουν καλά ότι στο μυαλό των επιτελών της Αγκυρας παραμένει αποτυπωμένο το δόγμα των «δυόμισι πολέμων», βάσει του οποίου η Τουρκία πρέπει να έχει τη δυνατότητα να κρατήσει ανοιχτά μέτωπα στα ανατολικά και τα δυτικά της. Αυτό σημαίνει ότι ο σχεδιασμός γεωτρήσεων στο οικόπεδο 7 της κυπριακής ΑΟΖ δεν πρόκειται να καθυστερήσει, ενώ στην Αθήνα παραμένουν σε επιφυλακή για τις διαρκείς και έντονες πιέσεις της Αγκυρας με την ευρισκόμενη υπό καθεστώς πολιορκίας κυβέρνηση της Λιβύης για την οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα σε Τουρκία και Λιβύη, εις βάρος της Ελλάδας.

Παρίσι καλεί Αθήνα στον Περσικό Κόλπο

Η γεωπολιτική κρίση έχει εκ των πραγμάτων ενεργοποιήσει τους πλέον ισχυρούς ευρωπαϊκούς δρώντες στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Η Αθήνα και το Παρίσι έρχονται κοντά με διάφορους τρόπους, κυρίως μέσω της συμφωνίας για απόκτηση δύο φρεγατών Belh@rra, αλλά και της υποστήριξης των μαχητικών Μιράζ και των ελικοπτέρων NH-90.

Ωστόσο, το Παρίσι ζητεί τη συνδρομή της Ελλάδας και για ευρωπαϊκές περιπολίες στα Στενά του Ορμούζ. Η Γαλλίδα υπουργός Αμυνας Φλοράνς Παρλί με επιστολή στις 3 Οκτωβρίου ζήτησε συμμετοχή του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.) στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας ναυτικής ασφαλείας στον Περσικό, η οποία λειτουργεί συμπληρωματικά της αμερικανικής. Το θέμα αυτό θα συζητηθεί σε στρατιωτικό επίπεδο την ερχόμενη εβδομάδα, στις 17 Οκτωβρίου, ωστόσο η απάντηση της Ελλάδας αναμένεται να είναι αρνητική σε αυτή τη φάση, λόγω των αυξημένων υποχρεώσεων του Π.Ν. στο Αιγαίο για το προσφυγικό. Αντιθέτως, η Αθήνα συζητεί να στείλει στη γαλλική ναυτική βάση Ερον στο Τζιμπουτί μία πυραυλάκατο για περιπολίες στο Κέρας της Αφρικής.

Η Λευκωσία

Είναι σαφές ότι η Λευκωσία θα ήθελε περισσότερα από τη Γαλλία στο οικόπεδο 7 της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπου βρίσκεται το «Γιαβούζ». Η Γαλλία και η Ιταλία αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε κοινή άσκηση με την Κυπριακή Δημοκρατία στην ΑΟΖ της, ωστόσο μία γαλλική φρεγάτα πλέει στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Προς το παρόν, δεν αναμένεται κάποιο άλλο δραστικότερο μέτρο, ιδιαίτερα όσο βρίσκεται σε εξέλιξη και το μέτωπο στη βόρεια Συρία.

Βασίλης Νέδος
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση