Η δολοφονία Κασόγκι και η υποκρισία της Δύσης

Του Philip Stephens

Η μαγεία χάθηκε. Η Σαουδική Αραβία απολάμβανε επί μακρόν μια αμνηστία που έφτανε πολύ πέρα από τις συνηθισμένες διπλωματικές συμβάσεις. Τα ατελείωτα αποθέματα πετρελαίου, ο Ψυχρός Πόλεμος, η ιρανική επανάσταση και μια διάθεση για ακριβά δυτικά οπλικά συστήματα της είχαν δώσει το δικαίωμα να κινείται πέρα από τους καθιερωμένους κανόνες συμπεριφοράς.

Η ωμή, βάναυση δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη έχει σημάνει το τέλος αυτού του εξαιρετισμού (exceptionalism).

Ήδη από το μακρινό 1951, ο Ντιν Άτσεσον, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, περιέγραψε τον τότε βασιλιά Αμπντούλ Αζίζ, ως «τον καλύτερο φίλο που έχουν οι ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή». Η Ουάσιγκτον είχε αποκλείσει τους Βρετανούς από το να αποκτήσουν πρόσβαση στα σαουδαραβικά κοιτάσματα. Υιοθέτησαν το ρόλο του προστάτη.

Έκτοτε έχουν υπάρξει ρωγμές στη σχέση – και ένα σοβαρό πλήγμα όταν αποδείχθηκε ότι 15 από τους 19 αεροπειρατές στην επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 ήταν Σαουδάραβες. Εκπρόσωποι των ΗΠΑ στο Ριάντ έχουν ορισμένες φορές αναγκαστεί να γράψουν ιδιωτικές εκθέσεις στις οποίες σημειώνουν ότι η εικόνα της Αμερικής ως φάρου της ελευθερίας δεν συνάδει με την παροχή στήριξης σε ένα μεσαιωνικού τύπου αυταρχικό καθεστώς. Η ηθική και οι αξίες δεν συμβάδιζαν ποτέ με το πετρέλαιο και τα συμφέροντα.


Οι ΗΠΑ δεν είναι οι μόνες που επιδεικνύουν ανάλογο κυνισμό. Η Σαουδική Αραβία είναι με διαφορά ο μεγαλύτερος πελάτης της βρετανικής αμυντικής βιομηχανίας και οι κανόνες δεοντολογίας έχουν προσαρμοστεί αναλόγως. Το 2016, η κυβέρνηση του Τόνι Μπλερ πάγωσε αστυνομική έρευνα για τις κατηγορίες δωροδοκίας της βασιλικής οικογένειας της Σαουδικής Αραβίας από την BAE Systems. Η εταιρεία αρνήθηκε τις κατηγορίες. Ο τότε γενικός εισαγγελέας, Λόρδος Γκόλντσμιθ, δήλωσε πως πρέπει να «εξισορροπηθεί» το κράτος δικαίου με το «ευρύτερο δημόσιο συμφέρον». Ορισμένοι από εμάς πίστευαν ότι οι δύο αυτές έννοιες είναι αδιαχώριστες σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία.

Οι δυτικές κυβερνήσεις θα ήθελαν και πάλι να κάνουν τα στραβά μάτια μόλις καταλαγιάσει η οργή για τον θάνατο του κ. Κασόγκι. Για την ώρα μπορεί να δείχνουν (λίγο) ενοχλημένες. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επέλεξε τη Σαουδική Αραβία για την πρώτη του επίσκεψη σε ξένη χώρα, έχει αναθεωρήσει τη στήριξη που εξέφρασε αρχικά προς την ολότελα παράλογη ιστορία που παρουσίασε το Ριάντ. Η Γερμανία αναστέλλει τις (περιορισμένες) πωλήσεις όπλων προς το βασίλειο. Η Βρετανία, η οποία πολύ πρόσφατα καλούσε τη διεθνή κοινότητα να καταδικάσει τους φόνους που διέταξε ο Βλαντιμίρ Πούτιν στο έδαφος της, κρατάει τα πράγματα «υπό εξέταση».

Εν τω μεταξύ, οι κυβερνήσεις ελπίζουν πραγματικά ότι οι Σαουδάραβες θα καταλήξουν τελικά σε μια ιστορία που θα είναι αρκετά αξιόπιστη ώστε να σταματήσει ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν τη ροή φρικιαστικών πληροφοριών για τη δολοφονία. Από μια άποψη έχουν ένα δίκιο. Υπάρχει κάτι εξαιρετικά ειδεχθές να ακούει κανείς τον κ. Ερντογάν, ο οποίος αντιδράει στην κριτική ρίχνοντας δημοσιογράφους στη φυλακή, να παρουσιάζεται ως υπερασπιστής της ελευθερίας.

Είναι όμως πολύ αργά για μια επιστροφή στα συνηθισμένα για τη Σαουδική Αραβία. Οι πολιτικοί έχουν βολικά επιλεκτική μνήμη. Η κοινή γνώμη θα δυσκολευτεί περισσότερο να ξεχάσει. Τα γεγονότα στην Κωνσταντινούπολη έχουν ανοίξει ένα παράθυρο που δεν μπορεί να κλείσει. Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα πράγματα για τον εικαζόμενο αποκεφαλισμό και διαμελισμό του Κασόγκι, είναι ότι από τη σκοπιά των Σαουδαράβων δεν υπάρχει τίποτα το φοβερό στην τιμωρία αυτή. Οι δημόσιοι αποκεφαλισμοί και οι σταυρώσεις που δεσπόζουν στα φρικιαστικά βίντεο των ισλαμιστών τζιχαντιστών είναι μέρος της καθημερινότητας στη Σαουδική Αραβία.

Η εξουσία του Οίκου των Σαούντ βασίζεται στην συμμαχία με τους κληρικούς που ο σκληροπυρηνικός, ουαχαμπιστικός ισλαμισμός προσφέρει ένα θεολογικό οδικό χάρτη για ομάδες όπως η Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος. Ρωτήστε τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες πληροφοριών για τις επιρροές των ριζοσπαστικοποιημένων Ισλαμιστών που ευθύνονται για τρομοκρατικές επιθέσεις σε όλο τον κόσμο και θα ξεκινήσουν από το κήρυγμα σε τζαμιά που χρηματοδοτούν Σαουδάραβες.

Υποτίθεται ότι ο νεαρός πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο πραγματικός ηγέτης του βασιλείου, θα έβαζε τέλος σε όλα αυτά. Αυτοπαρουσιάστηκε ως ο μεγάλος εκσυγχρονιστής. Οι Σαουδαράβισσες απέκτησαν το δικαίωμα να οδηγούν. Κινηματογράφοι άνοιξαν. Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ διοργανώνει πολυτελή συνέδρια για να προσελκύσει επενδυτές στα σχέδια διαφοροποίησης της οικονομίας. Τώρα αποκαλύπτεται ότι καμιά δεκαριά από τους πράκτορες που πήγαν στην Κωνσταντινούπολη, από ότι φαίνεται με την εντολή να σκοτώσουν τον Κασόγκι, έδιναν αναφορά στον πρίγκιπα διάδοχο.

Το κάλυμμα ήταν πάντοτε λεπτό, αλλά αρκούσε για να πείσει εκείνους τους δυτικούς που ήθελαν να πειστούν. Σε αυτούς περιλαμβάνονταν και πολλοί διακεκριμένοι δημοσιογράφοι. Ο Κασόγκι ωστόσο, αρθρογράφος στην Washington Post, είχε γίνει δικός τους, ένας συνάδελφος και φίλος μεταξύ των κορυφαίων διαμορφωτών γνώμης της Δύσης.

Μετά τον θάνατο του, η κοινή γνώμη στη Δύση έμαθε απότομα για το βίαιο πόλεμο που έχει εξαπολύσει κατά της Υεμένης ο πρίγκιπας Μοχάμεντ, όπου χιλιάδες πολίτες έχουν σκοτωθεί από σαουδαραβικές βόμβες.

Εγείρονται ερωτήματα για το αν οι υποσχέσεις ότι θα σταματήσει η εξαγωγή του ουαχαμπιστικού φονταμενταλισμού δίνονται μόνο για τα μάτια του κόσμου. Ο κ. Τραμπ μπορεί να πιστεύει ακόμα ότι τίποτα άλλο δεν έχει σημασία πέρα από την αξία των πωλήσεων αμερικανικών όπλων. Τα μέλη του Κογκρέσου όμως, έχοντας να σκεφτούν τους ψηφοφόρους, αναθεωρούν άρον άρον τις απόψεις τους για τον πρίγκιπα διάδοχο.

Η Δύση δεν πρόκειται να αποχωρήσει από τη Σαουδική Αραβία. Το μοναδικό επιχείρημα υπέρ του Οίκου του Σάουντ έχει να κάνει με το φόβο κατάληψης του Ριάντ από το Ισλαμικό Κράτος. Αλλά αν υπάρχει κάτι καλό σχετικά με τη δολοφονία του Κασόγκι, είναι πως έχει κλονίσει την υποκρισία της Δύσης.

Ο κυνισμός των ρεαλιστών δεν έχει πλέον τρόπο να κρυφτεί.

FinancialTimes
Euro2day


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση