Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν: Η “Ισλαμική Ριζοσπαστικοποίηση” είναι μία ζώσα απειλή…

Του Θανάση Κοσμόπουλου

Η 22η Μαρτίου είναι σημαντική ημερομηνία στην θεματική περιοχή της τρομοκρατίας.  Αποτελεί τη δεύτερη επέτειο των τρομοκρατικών επιθέσεων στις Βρυξέλλες, οι οποίες άφησαν 32 νεκρούς και πάνω από 300 τραυματίες. Ενώ το ισλαμικό χαλιφάτο (ISIS) χάνει εδάφη και ισχύ στη Συρία, η ριζοσπαστικοποίηση της τζιχάντ παραμένει μια κρίσιμη και σημαντική ζώσα απειλή για την Ευρώπη.
Στις 26 Φεβρουαρίου 2018, έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (A8-0035/2018 Report on a European Parliament recommendation to the Council, the Commission and the Vice-President of the Commission / High Representative of the Union for Foreign Affairs and Security Policy on cutting the sources of income for jihadists – targeting the financing of terrorism), συνέστησε διάφορα μέτρα που μπορούν να ληφθούν από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνεται η ενίσχυση της παρακολούθησης των ύποπτων οργανώσεων που ασχολούνται με τέτοιου είδους δραστηριότητες – παράνομο εμπόριο, λαθρεμπόριο, παραποίηση / απομίμηση και πρακτικές απάτης.

Καλεί δε τις υπηρεσίες πληροφοριών των κρατών μελών να βελτιώσουν το συντονισμό και τη συνεργασία τους, με τη δημιουργία μιας σταθερής ευρωπαϊκής πλατφόρμας χρηματοοικονομικής πληροφόρησης για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, στο πλαίσιο των υφιστάμενων δομών (π.χ. EUROPOL), ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία ενός άλλου επιπλέον οργανισμού.

Η μείωση των πηγών χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και των τρομοκρατικών δικτύων παραμένει ζωτικής σημασίας. Η Έκθεση καλεί τις ευρωπαϊκές χώρες, τόσο τα κράτη μέλη της ΕΕ όσο και τις τρίτες χώρες, να παρέχουν χρηματοδότηση για προγράμματα που προωθούν την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών τους, συμπεριλαμβανομένης της διερεύνησης και της ανάλυσης των τρομοκρατών και των οργανώσεών τους, των μεθόδων στρατολόγησης και μεταφοράς οικονομικών πόρων · συνιστά την καθιέρωση τριμηνιαίων εσωτερικών αξιολογήσεων απειλών που συνδυάζουν τις πληροφορίες και την ανάλυση που συλλέγονται από την EUROPOL και το European Union Intelligence and Situation Centre της ΕΕ (INTCEN) · καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν επαρκή χρηματοδότηση και ανθρώπινο δυναμικό για τους οργανισμούς συλλογής πληροφοριών.

Kαλεί επίσης τα κράτη μέλη να λάβουν τα απαραίτητα νομοθετικά μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι οι τράπεζες παρακολουθούν στενά τις προ-πληρωμένες και χρεωστικές κάρτες, ώστε να διασφαλίζεται ότι μπορούν να επαναφορτιστούν μόνο μέσω τραπεζικών μεταφορών και προσωπικών λογαριασμών · τονίζει τη σημασία ύπαρξης μιας διαδρομής ελέγχου που επιτρέπει στις υπηρεσίες πληροφοριών να αποφαίνονται πότε μια συναλλαγή κινδυνεύει σοβαρά να χρησιμοποιηθεί για τρομοκρατική ή άλλη σοβαρή εγκληματικότητα · καλεί επίσης τα κράτη μέλη να λάβουν τα αναγκαία νομοθετικά μέτρα για να διευκολύνουν πλήρως το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού σε όλους όσους βρίσκονται στην επικράτειά τους.

Εξαιρετικά σημαντικό είναι το σημείο όπου η έκθεση καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να καθιερώσουν ένα σύστημα παρακολούθησης και καταγραφής, ώστε να εξασφαλίζουν ότι οι τόποι λατρείας και εκπαίδευσης, τα ιδρύματα, τα κέντρα, τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, πολιτιστικές ενώσεις και παρόμοιες οντότητες, όπου υπάρχει εύλογη υπόνοια πως έχουν δεσμούς με τρομοκρατικές ομάδες, να παρέχουν λεπτομέρειες για τις πηγές χρηματοδότησής τους και το πώς διανέμονται τα κεφάλαια που λαμβάνουν, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ, ζητεί δε να καταχωρηθούν όλες οι συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν από τα εν λόγω ταμεία αποστολής σε μια κεντρική βάση δεδομένων, η οποία θα έχει όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες.

Ζητεί επιπλέον την καθιέρωση υποχρεωτικής εκ των προτέρων παρακολούθησης της πηγής του χρήματος και του προορισμού του, εκεί όπου υπάρχουν φιλανθρωπικές οργανώσεις, όταν υπάρχουν εύλογοι λόγοι υποψίας για συνδέσεις με την τρομοκρατία, ώστε να αποφευχθεί η μεταφορά χρημάτων κακόβουλα ή εξ αμελείας για τρομοκρατικούς σκοπούς.

Από την άλλη πλευρά οι επιστρέφοντες ξένοι μαχητές στην ΕΕ, μαζί με τους εγχώριους ριζοσπάστες, προκαλούν ανησυχίες ότι θα μπορούσαν να εκδηλώσουν στο μέλλον και άλλες επιθέσεις. Ο συντονιστής της ΕΕ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, – ο λεγόμενος και Τσάρος της ευρωπαϊκής Αντιτρομοκρατίας – Gilles de Kerchove, εκτιμά ότι περισσότεροι από 50.000 ριζοσπάστες Ισλαμιστές βρίσκονται αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη.

Αναμφισβήτητα, τα τελευταία δύο χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Η συνειδητοποίηση της απειλής έχει αυξηθεί σε όλους τους τομείς, μεταξύ των οποίων και τα πολιτικά κόμματα, πολλά από τα οποία είχαν προηγουμένως κατ’ ουσίαν αρνηθεί το θέμα. Έχουν εφαρμοστεί επίσης νέα μέτρα ασφάλειας, καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών σε διαφορετικά επίπεδα και νέοι μηχανισμοί συνεργασίας με τρίτες χώρες.

Παρ ‘όλα αυτά, υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω ενίσχυση των μέτρων αυτών όπως για παράδειγμα, η μεταρρύθμιση του Συστήματος Πληροφοριών Schengen η οποία θα βοηθήσει τις κυβερνήσεις της ΕΕ να ανταλλάσσουν πληροφορίες ταχύτερα και καλύτερα. Ωστόσο, ενώ τα μέτρα αυτά είναι σημαντικά για την αποτροπή πιθανών επιθέσεων, δεν θα αποτρέψουν τη ριζοσπαστικοποίηση σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η τελευταία πρέπει να αντιμετωπιστεί στις ρίζες της.

Η πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης είναι ζωτικής σημασίας για την εξάλειψη της απειλής της τρομοκρατίας. Ως εκ τούτου, ο όρος “πρόληψη” έχει γίνει λέξη κλειδί για τις κυβερνήσεις, την ΕΕ, την κοινωνία των πολιτών και τους εμπειρογνώμονες και έχει οδηγήσει σε μια χιονοστιβάδα πρωτοβουλιών. Με τη διάθεση σημαντικών πόρων, ειδικά σε επίπεδο ΕΕ, η εργασία πάνω σε αυτό το θέμα έχει επίσης γίνει «της μόδας»  για πολλούς οργανισμούς και ΜΚΟ. Παρόλο που υπάρχουν κάποιες αποτελεσματικές πρωτοβουλίες πρόληψης, υπάρχουν και πολλές με εντυπωσιακές ονομασίες και μεγάλους προϋπολογισμούς που έχουν ελάχιστες ή καθόλου αποτελέσματα.

Δυστυχώς δεν είναι εύκολη η εφαρμογή των πολιτικών ένταξης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πολλές απέτυχαν σε μεγάλο βαθμό, ενώ ξεκίνησαν πολλά υποσχόμενες και εν τέλει δεν κρίθηκαν αποτελεσματικές. Τον λάθος δρόμο της ένταξης αντιλήφθηκε με καθυστέρηση η Ευρώπη όταν πλέον ήταν αργά και τα προβλήματα είχαν αρχίσει να οξύνονται.

Οι νέες πολιτικές θα πρέπει να ενισχύουν το αίσθημα της ταυτότητας της χώρας και της Ευρώπης. Η κρίση ταυτότητας κάνει τους ανθρώπους πολύ πιο ευάλωτους σε ριζοσπαστικές ιδέες και ιδεολογίες. Είναι εξαιρετικά δύσκολο ένας Ισλαμιστής να κατανοήσει και να ασπαστεί τι σημαίνει να είσαι Βέλγος, Γάλλος, Γερμανός, Βρετανός, Ιταλός, Έλληνας, με λίγα λόγια Ευρωπαίος, με έναν τρόπο που να του είναι αποδεκτός. Ακόμα δυσκολότερο είναι οι μουσουλμανικές κοινότητες στην Ευρώπη να αισθάνονται ότι μπορούν να είναι τόσο μουσουλμάνοι, όσο και Ευρωπαίοι. Οι διαφορετικές πολιτιστικές και θρησκευτικές παραδόσεις αυτών των ανθρώπων, δυστυχώς και κατά κανόνα, φαίνεται πως αποτελούν αιτία είτε να απεχθάνονται είτε να φοβούνται τον Ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Έτσι δεν αφομοιώνονται, δεν εντάσσονται ομαλά και παραμένουν σε περίκλειστο περιβάλλον γκετοποιημένοι ιδεοληπτικά.

Εάν η Ευρώπη θέλει να έχει μέλλον ως ελεύθερη κοινωνία, πρέπει να επιστρέψει στις βασικές της δομικές αρχές, αυτές που συγκρότησαν τα Ευρωπαϊκά Κράτη ως διακριτές και αυτόνομες πολιτιστικές και εθνικές οντότητες. Να τις προωθήσει έτσι ώστε να δημιουργήσουμε νέες γενιές ευρωπαίων, που προέρχονται μεν από διαφορετικό κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό, εθνικό και θρησκευτικό υπόβαθρο, αλλά τηρούν και ασπάζονται αυτές τις αρχικές κοινές αξίες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ότι είναι ασύμβατο με αυτές τις αρχές φαίνεται ότι δεν πρόκειται ποτέ να ενταχθεί ομαλά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι όσες γενιές και να περάσουν. Θα αποτελεί μια μόνιμη εστία απειλής και πρέπει εγκαίρως να τίθεται σε αυστηρό έλεγχο.

Μια ισχυρή ιδεολογία είναι η συνεκτική ουσία όλων των ριζοσπαστικών ιδεών. Υπάρχει ανάγκη να κατανοήσουμε καλύτερα και να αναγνωρίσουμε τον ρόλο που διαδραματίζει η ιδεολογία, η οποία χρησιμοποιεί όλα τα παραπάνω προβλήματα, για να δικαιολογήσει την καταφυγή στη βία. Ενώ το ISIS χάνει, η ριζοσπαστική ιδεολογία πίσω από το ISIS εξακολουθεί να είναι πολύ ισχυρή. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτήν την ιδεολογία με μια άλλη εξίσου ισχυρή ιδεολογία, για να αποτρέψουμε την ριζοσπαστικοποίηση στην Ευρώπη και πέρα ​​από αυτήν.

Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνον εάν επαναφέρουμε το ιδεολογικό πλαίσιο των Ευρωπαϊκών αρχών ξανά στο προσκήνιο. Δημιουργώντας εκ νέου ισχυρά εθνικά κράτη με συναίσθηση, της καταγωγής τους, της ιστορικής τους προέλευσης, του κοινωνικού παρόντος τους και του οικονομικού μέλλοντος τους. Έτσι οι αρχές του Ευρωπαϊκού πολιτισμού θα καταστούν κυρίαρχες μέσα από τα συνειδητοποιημένα Κράτη μέλη.

Η εξάλειψη της ριζοσπαστικοποίησης απαιτεί μια συνδυασμένη προσέγγιση η οποία ενσωματώνει δημόσιους φορείς τόσο σε διεθνές, εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, στις κοινωνικές υπηρεσίες, στην εκπαίδευση, στο σωφρονιστικό σύστημα ακόμα και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Μόνο με την ευρωπαϊκή συνεργασία και την συντονισμένη δράση σε εθνικό επίπεδο θα μπορέσουμε να εξοντώσουμε αυτό το θανατηφόρο φαινόμενο.

Πρόκειται για ένα περίπλοκο ζήτημα χωρίς ταχεία προοπτική επιλύσεως, ειδικά μετά από δεκαετίες αδιαφορίας και ορθοπολιτικής αβελτηρίας. Ο Ισλαμικός εποικισμός αποτελεί την σπουδαιότερη απειλή για το Ευρωπαϊκό κεκτημένο και πρέπει να αντιμετωπισθεί ως τέτοια, πριν θρηνήσουμε περισσότερα θύματα παρόμοια με την επέτειο της 22/3 στις Βρυξέλλες.

* Ο Θανάσης Κοσμόπουλος είναι Ταγματάρχης εν Αποστρατεία, Υποψήφιος Διδάκτωρ Διεθνούς Ασφάλειας

HellasJournal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση