Ανησυχίες για την κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο

Γράφει ο δρ. Αθανάσιος Ε. Δρούγος
Διεθνολόγος-στρατιωτικός αναλυτής

Οι εξελίξεις στην ανατολική μεσόγειο προκαλούν εύλογες ανησυχίες, αφού παρατηρούνται κινήσεις που δεν αποκλείουν την περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης της έντασης... Προς αυτή την κατεύθυνση συγκλίνουν γεγονότα και τάσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αποσταθεροποίηση. Τα πιο σημαντικά είναι:

Η ενδυνάμωση της φωνής και επικείμενης παρουσίας της Τουρκίας στην ανατολική μεσόγειο. Ειδικότερα η απειλητική στάση απέναντι στην Κύπρο και στις επικείμενες γεωτρήσεις στην αποκλειστική οικονομική ζώνη, έχει προβληματίσει πολλούς περιφερειακούς και διεθνείς παράγοντες.

Η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει ισχύοντα δικαιώματα της μεγαλονήσου και δείχνει αποφασισμένη μέσω ισχυρής ναυτικής παρουσίας και προωθημένων ναυτικών γυμνασίων να αλλάξει θέσεις-δεδομένα και αποφάσεις στην ευρύτερη περιοχή.

Η ενίσχυση των ναυτικών μονάδων της στο Ακσάζ, στην Αττάλεια και στην Αλεξανδρέττα, δείχνει ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσει εύκολα.

Προσωπικά δεν είμαι βέβαιος αν θα αρχίσουν ή και προχωρήσουν σε βάθος χρόνου οι γεωτρήσεις στο οικόπεδο 12/ΑΟΖ Κύπρου. Μην δούμε και σενάριο S-300…

Η Κύπρος δεν μπορεί να αντέξει μόνη της μια τέτοια κατάσταση… και πάμε για χρονικές μεταπτώσεις…

Η περίπτωση του Ισραήλ είναι διαφορετική. Δεν είναι το οικοπεδο-12 το ίδιο με το κοίτασμα Λεβιάθαν των Ισραηλινών…

Μόνο αν η Άγκυρα αμφισβητήσει το Λεβιάθαν τότε το Ισραήλ θα τα δει πλέον όλα σαν ένα πακέτο…

Η Τουρκική αντίδραση στην έκθεση Πάλμερ του ΟΗΕ για την περίπτωση Μαβί Μαρμαρά και η μη-συγνώμη (που απαιτεί η Άγκυρα) των ισραηλινών για την επέμβαση στο πλοίο, σε συνδυασμό με την δολοφονία 9 τούρκων ακτιβιστών επί του πλοίου από ισραηλινούς βατραχανθρώπους, δείχνει ότι η Άγκυρα στοχεύει στο να έχει λόγο και παρουσία (κυρίως ναυτική) κοντά στην Γάζα - Λίβανο κα.

Η επικείμενη στρατηγική συμφωνία με την Αίγυπτο, σε συνδυασμό με εκείνη (που σίγουρα θα υπογράψει) με την Συρία, μόλις εκδιωχθεί το καθεστώς Άσαντ από την Δαμασκό, δημιουργούν μια νέα κατάσταση στην περιοχή.

Είμαι σίγουρος ότι η Άγκυρα θα παίξει τα χαρτιά της Αιγύπτου –Λιβάνου – Γάζας / παλαιστινιακής αρχής και μελλοντικά Συρίας στα θέματα των ΑΟΖ, με σκοπό να φθείρει το Ισραήλ, την Κύπρο και ευρύτερα την χώρα μας.

Μέσω των ΑΟΖ η Τουρκία προσπαθεί πέραν των ενεργειακών να προκαλέσει και δυσχέρειες σε θέματα πληροφοριών στον θαλάσσιο χώρο κλπ…

Δεν βλέπω να φθάνει το θέμα σε πολεμική αντιπαράθεση, αλλά δεν αποκλείω μορφή κρίσης-ψυχολογικό πόλεμο και επίδειξη ισχύος των τούρκων σε μια εποχή που το ναυτικό της Κύπρου υπέστη μεγάλη καταστροφή από την φονική έκρηξη στο Μαρι, ενώ η χώρα μας λόγω της άθλιας οικονομικής κατάστασης δεν έχει υπολογίσιμη παρουσία και ενισχυμένο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή.

Δεν αποκλείω επίσης να γίνει κάτι για τα μάτια του κόσμου… και φυσικά να σταματήσει… και να έχει την τύχη των S-300…

Γνωρίζω ότι 4 ευρωπαϊκές χώρες και οι ΗΠΑ παίζουν σε διάφορα ταμπλό… Πάντως οι τούρκοι επιδιώκουν μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ να βάλουν μαχαιριά (δυτικά της Πάφου) και να προκαλέσουν άλλα δεδομένα (όπως το 2008 με το νορβηγικό πλοίο). Το τελευταίο είναι το πιο ακραίο…

Ασφαλώς τον κύριο ρόλο τον έχουν οι αμερικανοί. Αυτοί μπορούν να αλλάξουν πολλά πράγματα. Η θέση που εξέφρασε η εκπρόσωπος του Στέητ Ντηπάρντμεντ Βικτόρια Νούλαντ προ μερικών ημερών δεν με καλύπτει πολύ, ειδικά σε ότι αφορά τα ισραηλινο-τουρκικά.

Προ καιρού αναφορικά με τις γεωτρήσεις, η δήλωσή της ήταν ικανοποιητική, αλλά όπως κάθε διπλωματική τοποθέτηση ήταν και αρκετά ευέλικτη…

Επίσης από την Πράγα στην Τσεχία ο γγ/ΝΑΤΟ Άντερς Φογκ Ρασμούσεν ήταν σαφής στο ότι δεν είναι θέμα της συμμαχίας η κρίση στις σχέσεις Άγκυρας - Τελ Αβίβ. Και αυτή η δήλωση αφήνει τα πράγματα αρκετά έωλα για πολλά…

Επαναλαμβάνω ότι μόνο οι αμερικανοί μπορούν -αν το θέλουν- να χαλαρώσουν τις εντάσεις στην περιοχή…

Υποτροπή μπορεί να υπάρξει εύκολα, αν οι τούρκοι κινηθούν απειλητικά μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ (αν παρενοχλήσουν πλοία άλλων χωρών), αν αυξήσουν τις δυνάμεις του Αττίλα, αν αρχίσουν να παρέχουν εγγυήσεις σε Λιβανο-Παλαιστινίους (αν τυχόν συνοδεύσουν πλοία με ανθρωπιστική βοήθεια στην Γάζα), αν πραγματοποιήσουν διευρυμένες διακλαδικές ασκήσεις κοντά σε επίμαχες περιοχές κλπ.

Ας μην λησμονούμε ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ σε οποιαδήποτε μορφής ενέργεια κατά της Συρίας θα χρησιμοποιήσουν την Τουρκία. Επαναλαμβάνω ότι μπορεί οι σχέσεις Τουρκίας - Ισραήλ να είναι μετά από 15 χρόνια στο ναδίρ, αλλά είναι πολύ καλές σε όλα τα επίπεδα οι σχέσεις Τουρκίας - ΗΠΑ.

Η αναβάθμιση των σχέσεων Ισραήλ-Ελλάδας είναι πολύ θετική εξέλιξη, αλλά δεν λύνει τα προβλήματα. Οι αμερικανοί θέλουν τους τούρκους για το Ιράν, όταν θα έλθει η ώρα… Το ίδιο και με το Ισραήλ (το Ιράν είναι η βασική και κύρια απειλή) αν αλλάξει ο κυβερνητικός συνασπισμός στο Ισραήλ, και βγει εκτός ο Υπ.Εξ. Λίμπερμαν (γνωστός αντι-τούρκος), τότε δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τι θα μπορούσε να γίνει…

Πολλά θα κριθούν και από τις εξελίξεις στο παλαιστινιακό, τις ευρύτερες θέσεις της Αιγύπτου και Λιβύης μετά την αλλαγή των καθεστώτων Μουμπαρακ - Καντάφι, τον ρόλο των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο, την αντιπυραυλική άμυνα με Τουρκία-Ισραήλ να συνδέονται μέσω ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, την πρώτη εμφάνιση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στην περιοχή με τη νέα ηγεσία κλπ.

Συμπερασματικά η κατάσταση στην περιοχή είναι ομιχλώδης και δεν φαίνονται σημάδια οριακών βελτιώσεων στα επιμέρους υποπεριφερειακά συστήματα.

Σχετικά με τις γεωτρήσεις όλα είναι πιθανά. Από το να μην αρχίσουν, μέχρι να αρχίσουν και να σταματήσουν για κάποιο διάστημα και να φθάσουν μέχρι θερμού επεισοδίου.

Σε ότι αφορά τα τουρκο-ισραηλινά, ανησυχώ γιατί η Τουρκία εμφανίζεται με απειλητικές τάσεις, ενώ και το Ισραήλ δεν δείχνει να υποχωρεί…

Αποδεικνύεται επίσης πόσο ρευστές είναι τελικά οι ό,ποιες συμμαχίες συνάπτονται και υπογράφονται.

Ας μην λησμονούμε και άλλα ζητήματα στην περιοχή, όπως το Λιβανικό, το Κουρδικό, την παρουσία στοιχείων της Αλ Κάεντα σε Σινά και Γάζα, κλπ.

Για την Ελλάδα τα προβλήματα είναι αρκετά στην περιοχή. Ενδέχεται να δοκιμαστεί σε κρίση μελλοντικά η σχέση Αθηνών-Λευκωσίας, να δοκιμαστεί η σχέση με το Ισραήλ, οι νέες τεχνολογίες σε όλα τα συναφή ζητήματα και στο στρατηγικό περιβάλλον της ανατολικής Μεσογείου, καθώς και η ασφάλεια του χώρου Κρήτης – Καστελόριζου – Κύπρου (στον οποίο η Ελλάδα θα πρέπει να έχει διευρυμένη αεροναυτική παρουσία).

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση