Το λιβυκό σταυρόλεξο και οι ξένοι «παίκτες»

Σε Συρία μετατρέπεται η Λιβύη: ξένες δυνάμεις αναμειγνύονται όλο και περισσότερο στον εμφύλιο αυξάνοντας τα διακυβεύματα και μειώνοντας τις πιθανότητες για ειρήνη – όπως γίνεται φανερό από την πρόσφατη συμφωνία ανάμεσα στην Άγκυρα και στην κυβέρνηση της Τρίπολης, που ελέγχει τη Δυτική Λιβύη, αλλά και την εντονότερη ανάμειξη εσχάτως της Ρωσίας υπέρ του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ, που ελέγχει την Ανατολική Λιβύη με έδρα το Τομπρούκ.

Ο εμφύλιος συνεχίζεται στη χώρα με τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό, που πρόσκειται στον Χάφταρ, να επιτίθεται στην Τρίπολη και στη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του πρωθυπουργού Φαγέζ αλ Σαράζ με τον οποίο υπέγραψε τη συμφωνία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Όπως ακριβώς συνέβη στη Συρία, ξένες δυνάμεις έχουν αρχίσει να παίρνουν δυναμικά θέση στον εμφύλιο, ανάλογα με τα συμφέροντά τους. Ο Σαράζ «πουλάει» κυρίως ότι ελέγχει τις προσφυγικές ροές στην Κεντρική Μεσόγειο, οι οποίες έχουν σχεδόν σταματήσει από τη Λιβύη προς την Ιταλία. Ο στρατηγός Χάφταρ, που έχει διπλή (λιβυκή και αμερικανική) υπηκοότητα, «πουλάει» το ότι πατάσσει το πολιτικό Ισλάμ, το οποίο αντιπροσωπεύει ο Σαράζ, και την τρομοκρατία.

Τη «διεθνώς αναγνωρισμένη» Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Σαράζ υποστηρίζει η Ιταλία – επειδή ελέγχει τις προσφυγικές ροές αλλά και επειδή η ιταλική ΕΝΙ υπέγραψε πέρυσι συμφωνία με την Εθνική Επιχείρηση Πετρελαίου της Λιβύης για τη δημιουργία κοινοπραξίας για την εκμετάλλευση του λιβυκού πετρελαίου και αερίου. Τον Σαράζ υποστηρίζουν, προφανώς, ο Ερντογάν, καθώς έχουν και ιδεολογική συνάφεια (υπέρ του πολιτικού Ισλάμ), το Κατάρ και το Σουδάν. Την κυβέρνησή του επίσης υποστηρίζουν επισήμως ο ΟΗΕ και η ΕΕ.


Η Ρωσία με τον Χάφταρ

Τον Χάφταρ υποστηρίζει η Ρωσία, η οποία μπλόκαρε τον Απρίλιο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που καταδίκαζε την εκστρατεία του εναντίον της Τρίπολης. Η Μόσχα τυπώνει το νόμισμα της Ανατολικής Λιβύης από το 2016 και προσβλέπει σε προσοδοφόρες πετρελαϊκές συμφωνίες με τον Χάφταρ, γι’ αυτό υποστήριξε την εκστρατεία του για τον έλεγχο των πετρελαιοπηγών της Νότιας Λιβύης.

Τον Χάφταρ υποστηρίζουν ακόμα η Αίγυπτος, της οποίας ο πρόεδρος, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, είναι επίσης στρατηγός και ομοϊδεάτης του Χάφταρ (κατά του πολιτικού Ισλάμ και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας), καθώς και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία αλλά και η Γαλλία, η οποία μπαίνει σφήνα στα ιταλικά συμφέροντα, προσβλέποντας σε συμβόλαια για την ανοικοδόμηση της Λιβύης και για τη γαλλική πετρελαϊκή Total. Το Παρίσι θεωρεί ότι η Τρίπολη εξοπλίζει τζιχαντιστικές ομάδες στο Σαχέλ εναντίον των οποίων η Γαλλία διεξάγει στρατιωτική εκστρατεία σε διάφορες χώρες, όπως στο Μάλι.

Ο δεύτερος εμφύλιος της Λιβύης ξέσπασε το 2014 (ο πρώτος το 2011, μετά την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι), ενώ η στρατιωτική εκστρατεία του Χάφταρ για τον έλεγχο της Τρίπολης ξεκίνησε τον περασμένο Απρίλιο. Η σύγκρουση βασίζεται όλο και περισσότερο σε επιδρομές με βομβαρδιστικά αεροπλάνα και drones. Αν και (υποτίθεται) υπάρχει εμπάργκο όπλων προς τη Λιβύη, η Τουρκία εξοπλίζει τον Σαράζ, ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ιορδανία τον Χάφταρ, τον οποίο πρόσφατα άρχισε να εξοπλίζει και η Ρωσία.

Ο Ντόναλντ Τραμπ

Οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ δεν έχουν ξεκάθαρη θέση. Ενώ η Ουάσιγκτον υποστηρίζει τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Σαράζ, ο αμερικανός πρόεδρος τηλεφώνησε στον Χάφταρ τον Απρίλιο, γεγονός το οποίο εξελήφθη ως ένδειξη υποστήριξης.

Στο εκρηκτικό μείγμα της Λιβύης μπαίνουν και διάφορες τζιχαντιστικές οργανώσεις, φυλές και πολιτοφυλακές που ελέγχουν τμήματα της χώρας.

Το 2012 η τρομοκρατική επίθεση που σκότωσε τον αμερικανό πρεσβευτή Κρίστοφερ Στίβενς στη Βεγγάζη «έδιωξε τη Δύση από την πόλη και διευκόλυνε την κατάληψή της αρχικά από την Αλ Κάιντα και στη συνέχεια από το Ισλαμικό Κράτος» έγραψε στο «Forbes» ο πρώην αμερικανός διπλωμάτης με θητεία στη Λιβύη Ιθαν Τσόριν. Ο Χάφταρ απέσπασε τη Βεγγάζη από τα χέρια των ισλαμιστών το 2016.

«Η διεθνής κοινότητα όμως υποστήριξε μια πολιτική συμφωνία οικοδομημένη από τον ΟΗΕ, η οποία πήρε αυθαίρετα την εξουσία από ένα εκλεγμένο σώμα (σ.σ.: τη Βουλή που βρίσκεται σήμερα στο Τομπρούκ και πρόσκειται στον Χάφταρ) και την εναπόθεσε στα χέρια ενός σώματος χωρίς εκλογική νομιμοποίηση με την ελπίδα ότι θα έλυνε τη μεταναστευτική κρίση, η οποία όμως περιορίστηκε μόνο όταν η Ιταλία πλήρωσε τους διακινητές, που λειτουργούν με την ανοχή της κυβέρνησης της Τρίπολης, για να κρατούν τους μετανάστες στη Λιβύη, σε φριχτές συνθήκες».

Ο Τσόριν εκφράζει επιφυλάξεις για το ποιος είναι ο τελικός στόχος του Χάφταρ.

Οι πετρελαιοπηγές της ερήμου

Ο Χάφταρ κλιμάκωσε τις τελευταίες ημέρες τις επιθέσεις στα περίχωρα της Τρίπολης, ενώ παράλληλα προσπαθεί να διατηρήσει τον έλεγχο της Νότιας Λιβύης, την οποία απέσπασε από τον έλεγχο της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας στις αρχές του χρόνου. Η Νότια Λιβύη έχει κυρίως έρημο αλλά και πετρελαιοπηγές, τις οποίες ελέγχει σήμερα ο Χάφταρ, όπως και τις περισσότερες πετρελαιοπηγές στη χώρα, όμως τα έσοδα από το πετρέλαιο πηγαίνουν στην κεντρική τράπεζα της Λιβύης που ελέγχεται από την κυβέρνηση της Τρίπολης.

Μποζανίνου Τάνια
Το Βήμα


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση