Η εβδομάδα που άλλαξε τον χάρτη του πολέμου στη Συρία

Της Μάρως Βακαλοπούλου

Ο οκταετής πόλεμος στη Συρία άλλαξε τα δεδομένα στη Μέση Ανατολή. Χρειάστηκε ωστόσο μόλις μία εβδομάδα, προκειμένου ο χάρτης αυτός του πολέμου να επανασχεδιαστεί. Οι νεκροί, οι εκτοπισμένοι, οι θηριωδίες, η διαφυγή των κρατουμένων τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους, η επιστροφή του καθεστώτος Άσαντ. Όλα ήταν αναμενόμενα από τη στιγμή που ο Αμερικανός πρόεδρός ανακοίνωσε ότι «με τη μεγάλη και αδιαμφισβήτητη» σοφία του, αποφάσισε να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από τη βορειοανατολική Συρία. Οι εξελίξεις παρόλ’ αυτά ήταν πιο γρήγορες απ’ ό,τι μπορούσε κανείς να προβλέψει.

Μέσα σε επτά ημέρες, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρόλαβαν να προδώσουν τους συμμάχους τους στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους, τους Κούρδους της Συρίας. Και έδωσαν το κέρας της Αμάλθειας στην Τουρκία, στο συριακό καθεστώς του Άσαντ και τους συμμάχους του, τη Ρωσία και το Ιράν.

Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από αυτό που ονόμασε «ατελείωτο πόλεμο» έδωσε το πράσινο φως στον Τούρκο ομόλογό του να στείλει στρατεύματα στη βόρεια Συρία. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρήκε την ευκαιρία που ζητούσε - να κηρύξει τον πόλεμο στις κουρδικές Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), συμμάχους των «τρομοκρατών» στη χώρα του.

Στόχος του Τούρκου προέδρου είναι να αποκτήσει τον έλεγχο και στις δύο πλευρές των συνόρων και να δημιουργήσει μία ζώνη κατοχής σε βάθος 32 χλμ. Τη βάπτισε «ζώνη ασφαλείας» κι εκεί σκοπεύει να εγκαταστήσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες. Εάν η Ε.Ε. δεν στηρίξει το σχέδιό του, επιστρατεύει τη μόνιμη απειλή περί ανοίγματος των συνόρων.


Ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Μαρκ Άσπερ αρνείται ότι οι Κούρδοι εγκαταλείφθηκαν. Καθώς όμως οι Τούρκοι προχωρούν και οι Αμερικανοί αποχωρούν, οι Κούρδοι αντιλαμβάνονται για μία ακόμη φορά ότι μοναδικοί σύμμαχοί τους είναι τα βουνά. Για άλλη μια φορά στην ταραγμένη ιστορία τους, οι Κούρδοι γίνονται οι αναλώσιμοι σύμμαχοι μιας ξένης δύναμης, σχολιάζει ο ανταποκριτής του BBC στη Μέση Ανατολή Τζέρεμι Μπόουεν. Αποφασίζουν λοιπόν να συνθηκολογήσουν με τους πρώην εχθρούς τους στη Δαμασκό.

Η συμφωνία με τη Δαμασκό, στην οποία κατέληξαν με την παρέμβαση της Μόσχας, ήταν μονόδρομος για τους Κούρδους. Βάσει της συμφωνίας, την οποία ανακοίνωσαν οι κουρδικές δυνάμεις την Κυριακή, τα στρατεύματα του Μπασάρ αλ Άσαντ προωθούνται σε μία ζώνη που δεν ήλεγχε η Δαμασκός από το 2012, στα σύνορα με την Τουρκία. Ήταν ένας θρίαμβος για το συριακό καθεστώς. Ήταν επίσης μία νίκη για τους συμμάχους του, τη Ρωσία και το Ιράν. Για την αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή ήταν μία ημέρα καταστροφής.

Μία εβδομάδα μετά την απόσυρση των πρώτων αμερικανικών στρατευμάτων, ο Αμερικανός πρόεδρος μίλησε ξανά στο τηλέφωνο με τον Τούρκο ομόλογό του για να του ζητήσει πια να τερματίσει άμεσα την τουρκική επιχείρηση. Σε ύφος πολύ αυστηρό – κατά τα λεγόμενα του αντιπροέδρου Μάικ Πενς – ο Τραμπ ζήτησε από τον Ερντογάν άμεση κήρυξη κατάπαυσης του πυρός. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει καταστήσει σαφές ότι δεν σκοπεύει να κάνει πίσω τώρα. Διαβεβαίωσε ωστόσο τον Τραμπ ότι δεν θα επιτεθεί στο Κομπάνι.

Νωρίτερα η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε την επιβολή στοχευμένων κυρώσεων σε τρεις υπουργούς της Τουρκίας. Στο στόχαστρο των αμερικανικών κυρώσεων βρίσκονται ιδίως τα υπουργεία - και προσωπικά οι υπουργοί - Ενέργειας, Άμυνας και Εσωτερικών της Τουρκίας. Οι τυχόν πόροι των υπουργείων και των υπουργών στην αμερικανική διαδικασία δεσμεύονται και οι διεθνείς συναλλαγές τους αποτιμημένες σε δολάρια θα εμποδίζονται στο εξής. Ήταν όμως μία κίνηση πολύ μικρή και πραγματοποιήθηκε πολύ αργά, για να μπορέσει να αποτρέψει την ανθρωπιστική καταστροφή, τόνισε η Δημοκρατική πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι.

Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις καλούν επίσης την Άγκυρα να τερματίσει αμέσως την επιχείρηση στη βορειανατολική Συρία. Κάποιες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ βλέπουν ήδη τον εφιάλτη μίας πιθανής σύγκρουσης της Συρίας με τον ΝΑΤΟϊκό σύμμαχο, την Τουρκία. Η Ρωσία υποστηρίζει ότι βρίσκεται σε διαρκή επαφή με την Τουρκία. Σε ένα πεδίο μάχης ρευστό όμως, οι πιθανότητες παρερμηνείας και κλιμάκωσης είναι πάντα υπαρκτές.

Ναυτεμπορική


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση