Τελεσίγραφο στον Ερντογάν για S-400

Νέες «νάρκες» στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας

Του Νίκου Μελέτη

Βαριά σύννεφα μαζεύονται πάνω από τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, καθώς ούτε η εσπευσμένη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου μπόρεσε να εκτονώσει τις εντάσεις και να λύσει εκκρεμότητες, ενώ αντίθετα μεγάλωσε το χάσμα και την δυσπιστία μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας.

«Η υπάρχουσα συμφωνία για την αγορά των S400 έχει γίνει, δεν μπορεί να ακυρωθεί» είπε μετά την συνάντηση ο κ Τσαβούσογλου, διαψεύδοντας έτσι κάθε προσδοκία ότι η Άγκυρα μετά και την σκλήρυνση της στάσης της Γερουσίας θα άφηνε ανοικτό το παράθυρο για την υπόθεση της αγοράς των ρωσικών πυραύλων.

Το ζήτημα των S400 πλέον αποκτά (αρνητική) δυναμική και καθώς έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την προγραμματιζόμενη παράδοση των ρωσικών πυραύλων στην Τουρκία στο τέλος του 2019, περιορίζονται και οι δυνατότητες ελιγμών που θα απέτρεπαν το αδιέξοδο που θα δυναμιτίσει με αυτό τον τρόπο τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Η πρώτη άμεση συνέπεια αναμένεται να είναι η ακύρωση της παράδοσης στην Τουρκία των πρώτων μαχητικών F35 τα οποία πρόκειται εντός του 2019 να παραδίδονται στην Τουρκία, ενώ θα υποστεί πλήγμα και το ίδιο το πρόγραμμα παραγωγής των υπερσύγχρονων αυτών μαχητικών, μια και η Τουρκία συμμετέχει στο πρόγραμμα συμπαραγωγής του.


Όμως οι Αμερικανοί είναι ξεκάθαροι: δεν μπορεί να βρεθούν στην ίδια χώρα οι S400 και τα F35 καθώς για να εξασφαλισθεί η διαλειτουργικότητα τους θα ξεκλειδωθούν πολύτιμα άκρως απόρρητα μυστικά των F35 στα οποία θα αποκτήσουν πρόσβαση οι Ρώσοι. Όμως το θέμα των S400 και η εμμονή του Τ.Ερντογάν στην αγορά του υπερσύγχρονου ρωσικού όπλου έχει δημιουργήσει βαρύ κλίμα και σε συνδυασμό με άλλες κινήσεις του Τ. Ερντογάν έχουν διαρρήξει την εμπιστοσύνη στην Τουρκία ως αξιόπιστου Εταίρου και Συμμάχου.

Η ατζέντα των θεμάτων που χωρίζουν τις δυο χώρες όμως διευρύνεται διαρκώς και σε αυτά προστίθενται και άλλα ευαίσθητα ζητήματα όπως αυτό της δολοφονίας Κασόγκι αλλά και του τελεσιγράφου των ΗΠΑ για να αφεθούν ελεύθεροι και οι υπόλοιποι αμερικανοί πολίτες που κρατούνται στις τουρκικές φυλακές.

Ο όλο και μεγαλύτερος εναγκαλισμός του Ερντογάν με τον Πούτιν δημιουργεί σοβαρό προβληματισμό στην Ουάσιγκτον, ενώ μόλις προχθές η παρουσία των δυο ηγετών στα εγκαίνια του αγωγού Turkish Stream πρακτικά ασκεί πίεση στην στρατηγικού χαρακτήρα επιλογή των ΗΠΑ για περιορισμό της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από την Ρωσία..

Η συζήτηση Πομπέο- Τσαβούσογλου θύμιζε συνάντηση για ...ανταλλαγή ομήρων. Ο Μ. Πομπέο ζήτησε την απελευθέρωση των υπαλλήλων του αμερικανικού προξενείου Κωνσταντινούπολης αλλά και του Αμερικανού επιστήμονα της NASA που κρατούνται με κατηγορίες για σχέσεις με τον Φ. Γκιουλεν.

Ο κ. Τσαβούσογλου επανέλαβε το αίτημα για έκδοση του Φ. Γκιουλέν και 84 ακόμη τούρκων πολιτών με την κατηγορία συνεργασίας με το κίνημα Γκιουλέν, αλλά και Συμφωνία ώστε ο στενός συνεργάτης του Τ.Ερντογάν τούρκος τραπεζίτης Μεχμέτ Χακάν Αττίλα να εκτίσει την υπόλοιπη ποινή του (για το σκάνδαλο του ξεπλύματος δισ. δολαρίων του Ιράν από την Halkbank), στην Τουρκία. Βεβαίως τόσο για τον Γκιουλέν όσο και για τον τραπεζίτη, δεν μπορεί να αποφασίσει η αμερικανική κυβέρνηση, αλλά μόνο η Δικαιοσύνη η οποία κάθε άλλο παρά ελέγχεται από τον κ. Τραμπ..

Το θέμα Κασόγκι θίγει όμως δύο εντελώς διαφορετικές και αλληλοσυγκρουόμενες στρατηγικές. Ο Ερντογάν κρατώντας στο χέρι του το σκληρό χαρτί των ηχογραφημένων στοιχείων (προφανώς από την παγίδευση των επικοινωνιών του Σαουδαραβικού προξενείου) έχει την ευκαιρία αλλά και τον πειρασμό να πιέσει το Ριάντ με το οποίο έχει συγκρουσθεί και στην υπόθεση του Κατάρ αλλά και λόγω των στενών σχέσεων της Σαουδικής Αραβίας με τον πρόεδρο της Αιγύπτου και άσπονδο εχθρό του Ερντογάν, Αλ Σίσι. Ο Τ.Ερντογάν ίσως μπει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία που έχει στα χέρια του για να ακυρώσει τον ηγετικό ρόλο που έχει στον μουσουλμανικό και αραβικό κόσμο η Σ. Αραβία, ρόλο που διεκδικεί ο ίδιος.

Όμως ο πρόεδρος Ντ. Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι όσα στοιχεία κι αν υπάρξουν δεν θα επιτραπεί η υπόθεση Κασόγκι να πλήξει τις σχέσεις της Ουάσιγκτον με το Ριάντ ενώ έκανε ειδική υπόμνηση ότι μια κρίση θα οδηγούσε και σε «αύξηση της τιμής του πετρελαίου»..

Στην Συρία η Τουρκία βλέπει να αποτυγχάνουν οι προσπάθειες της να πείσει τους Αμερικανούς να εγκαταλείψουν τους Κούρδους του YPG. Χθες μάλιστα και ενώ είχε προηγηθεί η διαμαρτυρία του ίδιου του Υπουργού Άμυνας Χ. Ακάρ στον Αμερικανό ομόλογο του για την κοινή φωτογράφηση Αμερικανών αξιωματικών με άνδρες του YPG,διοχετεύθηκε στα τουρκικά ΜΜΕ η είδηση ότι οι ΗΠΑ έστειλαν και φαρμακευτική βοήθεια στους Κούρδους του ΡΚΚ και του YPG…

Το θέμα της γεώτρησης της ΕΧΧΟΝ MOBIL στην Κυπριακή ΑΟΖ δεν φαίνεται να βρέθηκε στην ατζέντα των συνομιλιών του κ. Τσαβούσογλου με τον Μ. Πομπέο αλλά και τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας Τ. Μπόλτον.

Όμως το μήνυμα των Αμερικανών ήρθε για μια ακόμη φορά με δήλωση του εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπαρτμεντ ενώ ήταν σε εξέλιξη το πρόγραμμα επαφών του κ. Τσαβούσογλου: «Η πολιτική των Η.Π.Α. για την ΑΟΖ της Κύπρου είναι μακρά και δεν έχει αλλάξει: οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναπτύξει τους πόρους στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της. Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι οι πόροι πετρελαίου και φυσικού αερίου του νησιού, όπως και όλοι οι πόροι του, θα πρέπει να μοιράζονται ακριβοδίκαια μεταξύ και των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης. Αποθαρρύνουμε κάθε ενέργεια ή ρητορική που αυξάνει τις εντάσεις στην περιοχή».

Πάντως η πρώτη θετική είδηση μετά από καιρό στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, η απελευθέρωση του πάστορα Μπράνσον, δεν φαίνεται ότι έχει συνέχεια.. Αντίθετα οι σχέσεις συνεχίζουν να κινούνται σε μια λεπτή κλωστή, και να είναι ευάλωτες σε κάθε είδους ερέθισμα.

Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση