Αραβική συσπείρωση απέναντι στην Τουρκία

Του Κώστα Ράπτη

Από τις 3 έως τις 16 Νοεμβρίου στη στρατιωτική βάση Μοχάμεντ Ναγκίμπ στην Μάρσα Ματρούχ της μεσογειακής ακτής της Αιγύπτου πραγματοποιήθηκε η στρατιωτική άσκηση Arab Shield 1, με τη συμμετοχή χερσαίων, ναυτικών, αεροπορικών και ειδικών δυνάμεων της φιλοξενούσας χώρας, αλλά και της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας, του Κουβέιτ, του Μπαχρέιν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ενώ ο Λίβανος και το Μαρόκο έλαβαν μέρος υπό το καθεστώς παρατηρητή.

Επρόκειτο για την πιο προωθημένη έως τώρα υλοποίηση του σχεδίου για αμυντική ολοκλήρωση των κυριότερων σουνιτικών αραβικών μοναρχιών και των δορυφόρων τους – τρία χρόνια αφότου ο Σαουδάραβας διάδοχος Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν πρότεινε την δημιουργία ενός "Αραβικού ΝΑΤΟ”, με προφανή αντι-ιρανική αιχμή.

Η ιδέα αποδεικνύεται ανθεκτική, μολονότι οι σχετικές ζυμώσεις έχουν σημαδευτεί από αλλεπάλληλα πισωγυρίσματα. Άλλωστε το αραβικό μέτωπο κάθε άλλο παρά είναι αρραγές, καθώς χώρες όπως η Αίγυπτος ή η Ιορδανία δεν συμμερίζονται την προθυμία του Μοχάμαν μπιν Σαλμάν για στρατιωτικές λύσεις στο καθετί, ενώ το Κουβέιτ και το Ομάν προτιμούν μια πολιτική ίσων αποστάσεων απέναντι στο Ριάντ και την Τεχεράνη. Παράλληλα, το Κατάρ συγκεντρώνει την οργή των Σαούντ (κυρίως λόγω της προστασίας που προσφέρει στην Μουσουλμανική Αδελφότητα) και έχει τεθεί από τους γείτονές του σε αποκλεισμό.


Το Ιράκ, πάλι, έχει πρακτικά "ουδετεροποιηθεί”, λόγω της πολιτικής κυριαρχίας των φιλικών προς το Ιράν σιιτικών κομμάτων, αν και τα ανοίγματα που πραγματοποιεί το τελευταίο διάστημα προς το Ριάντ ο εθνικιστής σιίτης ηγέτης Μοκτάντα αλ Σαντρ αποδεικνύουν ότι οι κινήσεις των βασικών παικτών προσδιορίζονται πάντοτε από πολιτικούς και όχι δογματικούς παράγοντες.

Όμως η επιλογή της Μεσογείου ως χώρου διεξαγωγής της άσκησης Arab Shield 1, όσο και αν δικαιολογείται από την στρατιωτική ισχύ της Αιγύπτου και τις ανησυχίες για τις εξελίξεις στην γειτονική Λιβύη, υποδεικνύει μια μετατόπιση του ενδιαφέροντος των αραβικών μοναρχιών, μακριά από τα μέτωπα (Συρία, Υεμένη) που ως τώρα θεωρούνταν τα κρισιμότερα.

Εν ολίγοις: χωρίς να υποστέλλουν την αντιπαράθεση με το Ιράν, οι φίλοι της Ουάσιγκτον στην περιοχή περιλαμβάνουν στους υπολογισμούς τους ολοένα και περισσότερο και την απειλή που θεωρούν ότι προέρχεται από την πλευρά της Τουρκίας.

Το καταδεικνύουν αυτό και οι εξελίξεις στο διπλωματικό πεδίο, όπου οι μέχρι χθες θανάσιμοι αντίπαλοι του Άσαντ και τροφοδότες του τζιχαντιστικού αντάρτικου στη Συρία δείχνουν έτοιμοι να αποδεχθούν τα δεδομένα που προέκυψαν στο πεδίο των μαχών και να επανεντάξουν την Δαμασκό στην "αραβική οικογένεια”.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πρόκειται να ξανανοίξουν την πρεσβεία τους στη συριακή πρωτεύουσα, ενώ αντίστοιχη πρόθεση έχουν εκδηλώσει το Κουβέιτ και το Μπαχρέιν. Την Δευτέρα ιορδανική κοινοβουλευτική αντιπροσωπεία έγινε δεκτή από τον Μπασάρ αλ Άσαντ σε θερμό κλίμα, ενώ δημοσιογραφικές πληροφορίες θέλουν τον Σύρο πρόεδρο να έχει βρει σημεία συνεννόησης με τις λοιπές αραβικές πρωτεύουσες.

Ήδη το άνοιγμα της συρο-ιορδανικής μεθορίου έχει πραγματοποιηθεί χωρίς προβλήματα, ενώ ο υπουργός Άμυνας των Εμιράτων έχει χαρακτηρίσει "λάθος” την αποβολή της Συρίας από τον Αραβικό Σύνδεσμο.

Η συμμετοχή στο μέγα εγχείρημα της ανοικοδόμησης της Συρίας αποτελεί επαρκές κίνητρο για αυτή τη μεταστροφή. Όμως δεν παίζει δευτερεύοντα ρόλο η επιθυμία ανάσχεσης των "οθωμανικών” φιλοδοξιών της Άγκυρας, η οποία ήδη κατέχει τμήμα της συριακής επικράτειας και παράλληλα επεμβαίνει στις ενδοαραβικές υποθέσεις προσφέροντας στρατιωτική κάλυψη στο Κατάρ και σχεδιάζοντας την εξάπλωση του "αποτυπώματός” της και στη Σομαλία, νοτίως της Αραβικής Χερσονήσου.

Αντίστοιχα το Ισραήλ, που βρίσκεται σε άρρητη στρατηγική σύμπλευση με τις αραβικές μοναρχίες, δεν μπορεί παρά να ανησυχεί για τις φιλοδοξίες της Άγκυρας στην ανατολική Μεσόγειο και βέβαια για την στήριξη που προσφέρει ο Ερντογάν, μαζί με τον Εμίρη του Κατάρ, στο παλαιστινιακό παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, δηλ. την οργάνωση Χαμάς. (Το θερμό επεισόδιο της περασμένης εβδομάδας στην Λωρίδα της Γάζας και η κυβερνητική κρίση στο Ισραήλ, μετά τη συμφωνία εκεχειρίας με τη Χαμάς υπογραμμίζουν τις αντιφάσεις της υπόθεσης).

Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή του Ντόναλντ Τραμπ να υπερασπίζεται τον Σαουδάραβα διάδοχο, παρά τις πληροφορίες που διοχετεύει η Τουρκία για την υπόθεση Κασόγκι, αλλά και η δυστοκία στις συνομιλίες Πομπέο-Τσαβούσογλου εξηγούνται και από τα αντιτουρκικά αντανακλαστικά των περιφερειακών πελατών της Ουάσιγκτον.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση