Τι σημαίνει η σύγκρουση Τραμπ - Μακρόν για τον ευρωστρατό

Του Κώστα Ράπτη

Υπάρχει η ουσία, υπάρχει και η επικοινωνία. Η ουσία βρίσκεται στη "βαρυτική έλξη" που ασκεί στις χώρες της Ε.Ε. η διαδικασία της ευρασιατικής ολοκλήρωσης, όπως τη δρομολογούν η Κίνα του Σι Τζινπίνγκ και η Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά και στη σπασμωδική αντίδραση των ΗΠΑ, η οποία επιταχύνει ακριβώς τις διαδικασίες που θέλει να αποτρέψει –λ.χ. με το να υιοθετεί κυρώσεις και δασμούς που στρέφονται ενάντια στα ευρωπαϊκά συμφέροντα.

Η επικοινωνία, πάλι, είναι ένας τομέας στον οποίο ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν διαπρέπει – με μεθόδους που δεν διαφέρουν ουσιαστικά από αυτές του Αμερικανού ομολόγου του Ντόναλντ Τραμπ, όσο και αν το περιεχόμενο που εκφέρεται είναι το αντίθετο.

Μπορεί ο ισχυρός άνδρας των Ηλυσίων να αξιοποιεί την πομπώδη επισημότητα των τελετών για την εκατοστή επέτειο της λήξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου για υψιπετείς δηλώσεις καταδίκης των εθνικισμών και ο ένοικος του Λευκού Οίκου να απαντά μέσω του Twitter με τη γλώσσα του ωμού ρεαλισμού, όμως εντέλει κανένας από τους δύο δεν θα πρέπει να ερμηνευθεί τοις μετρητοίς. Εξ ού και η πρόσφατη αντιπαράθεσή τους για το θέμα του ευρωστρατού έληξε με μία συνάντηση, όπου όλα αποδόθηκαν σε "παρεξήγηση".

Η περίσταση βέβαια αναδεικνύει πλήρως την ειρωνεία της Ιστορίας, καθώς ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος σηματοδοτεί ακριβώς την αρχή της παρακμής των αποικιακών δυνάμεων της Γηραιάς Ηπείρου και την εμφάνιση των ΗΠΑ ως παγκόσμιας δύναμης, μέσω της εμπλοκής της στα ευρωπαϊκά πράγματα. Το κλείσιμο του εκατονταετούς αυτού κύκλου πιθανότατα πλησιάζει, αλλά πάντως δεν έχει ακόμη επέλθει.


Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, επίσης παρών στις τελετές του Παρισιού, έσπευσε να χαρακτηρίσει την ιδέα της αμυντικής χειραφέτησης της Ευρώπης ως σύμφωνη προς το γεωοικονομικό της βάρος και ως κάτι το θετικό για την ανάδυση ενός πολυπολικού κόσμου. Όμως το κύριο μέλημα του Μακρόν αφορά κάτι περισσότερο πεζό και άμεσο: την ανάγκη του να προσέλθει στις ευρωεκλογές ως "αντι-Όρμπαν”, ή ακόμη περισσότερο ως "αντι-Τραμπ”, και να πάρει την πρωτοβουλία των κινήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με άλλα λόγια, να κληρονομήσει το "δαχτυλίδι” της υπεράσπισης της φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων, το οποίο ο Μπαράκ Ομπάμα έδωσε αποχωρώντας στην Άγκελα Μέρκελ, πλέον καγκελάριο εν αποδρομή, αλλά και να ξεπεράσει τον φραγμό που έχει υψώσει το Βερολίνο στα σχέδιά του για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, μεταθέτοντας τη συζήτηση σε ένα πεδίο όπου η Γαλλία πραγματικά πρωταγωνιστεί, αυτό της στρατιωτικής ισχύος.

Όμως, η ειρωνεία της Ιστορίας επιμένει, διότι ήταν κατεξοχήν το Παρίσι, το οποίο, ήδη από τη δεκαετία του '50 ακύρωνε τα σχέδια ευρωπαϊκής αμυντικής ένωσης, ενώ και σήμερα το πυρηνικό του οπλοστάσιο υπενθυμίζει ότι η γαλλική πολιτική βασίζεται σε έναν σκληρό πυρήνα αναπαλλοτρίωτης εθνικής κυριαρχίας.

Από την άλλη πλευρά, η Γερμανία αισθάνεται μέχρι τώρα πολύ άνετα σε ένα περιβάλλον όπου η οικονομική της ισχύς ξεδιπλώνεται δίχως τις αντίστοιχες στρατιωτικές δαπάνες και εμπλοκές, ενώ και οι υπερατλαντικοί φίλοι δεν παρακολουθούν τη συζήτηση απαθείς. Για να κάμψει τις αντιστάσεις του Βερολίνου, ο Μακρόν έχει επιλέξει έναν ακόμη μεγαλύτερο αντίπαλο.

Ήταν άλλωστε η κυβέρνηση Κλίντον, της φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων, που αντέδρασε σχεδόν υστερικά στις πρώτες προτάσεις για τη δημιουργία ευρωστρατού, διατυπώνοντας το 1998 δια στόματος της Μαντλίν Όλμπραϊτ την "κόκκινη γραμμή” των "τριών D”: η όποια κοινή ευρωπαϊκή αμυντική πρωτοβουλία δεν θα πρέπει να απομειώνει (diminish) τη δύναμη του ΝΑΤΟ, να αντιγράφει (duplicate) τη δομή του ή να αποκλείει (discriminate) μέλη του τα οποία δεν συμμετέχουν στην Ε.Ε.

Αλλά και ο νυν σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζον Μπόλτον με άρθρο του στη Boston Globe στις 17 Σεπτεμβρίου 2016 σημείωσε: "Μπορούμε να υπολογίζουμε την ενθουσιαστική στήριξη της Βρετανίας και του μεγαλύτερου τμήματος της "Νέας Ευρώπης” στην μεταρρύθμιση και ενίσχυση της Συμμαχίας, αλλά όταν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δίνουν έμφαση σε μία καθαρά ευρωπαϊκή λύση είμαστε αντιμέτωποι με μια μαχαιριά στην καρδιά του ΝΑΤΟ”.

Αν ο Εμανουέλ Μακρόν σκοπεύει πράγματι να έρθει σε ρήξη με αυτή την άποψη η εξέλιξη θα είναι ιστορική – ειδάλλως πρόκειται απλώς για επικοινωνιακή πολιτική.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση