Η εποχή των βίαιων αναταράξεων

Με τη χθεσινή μεγάλη πτώση των αμερικανικών δεικτών πάνω από 4%, των κινεζικών επίσης, ξεκίνησε η συμμετοχή του αργού χρήματος – οπότε είτε θα δούμε μία μεγάλη διόρθωση, είτε αποτελεί την αφετηρία του αναμενόμενου κραχ.

Αντί εμείς οι Έλληνες να ασχολούμαστε με τις επιχειρήσεις και με την παραγωγή πλούτου, χάνουμε το χρόνο μας με τις πολιτικές συζητήσεις – ενώ αμφισβητούμε ακόμη και τα αυτονόητα, όπως τη διαφθορά στο χώρο των φαρμάκων, η οποία φαίνεται ολοκάθαρα από τον τετραπλασιασμό της κρατικής δαπάνης μετά το 2001. Ειδικά όσον αφορά τους εκάστοτε υπουργούς Υγείας, απλά και μόνο το ότι δεν αποκάλυψε κανένας τις απάτες, φτάνει για να τους καταστήσει ενόχους – χωρίς να χρειάζεται κάποιο άλλο αποδεικτικό στοιχείο.

Επενδύσεις και Αγορές

Οι πρώτες ημέρες της πτώσης των χρηματιστηρίων δεν είναι ποτέ σημαντικές, επειδή αφορούν κυρίως το γρήγορο χρήμα – όπως τους λογαριασμούς με κλήσεις περιθωρίου (margin calls), στους οποίους οι συναλλαγές γίνονται με μεγάλη μόχλευση, με αποτέλεσμα να καλούνται οι ιδιοκτήτες τους να τους συμπληρώσουν με χρήματα, αφού διαφορετικά πουλιούνται υποχρεωτικά οι μετοχές τους. Το θέμα είναι λοιπόν η αντίδραση του αργού χρήματος – αυτού που είναι τοποθετημένο μακροπρόθεσμα και δεν κινδυνεύει από τις περιοδικές μεγάλες διορθώσεις.

Στα πλαίσια αυτά, με τη χθεσινή μεγάλη πτώση των αμερικανικών δεικτών πάνω από 4% και συνολικά 10% από την αρχή του 2018 (των κινεζικών επίσης) ξεκίνησε η συμμετοχή του αργού χρήματος – οπότε είτε θα δούμε μία μεγάλη διόρθωση, είτε αποτελεί την αφετηρία του αναμενόμενου κραχ. Η αιτία είναι ασφαλώς το ότι, η κρίση του 2008 αντιμετωπίσθηκε τεχνητά με τη βοήθεια των κεντρικών τραπεζών που πλημμύρισαν με ρευστότητα το σύστημα – οπότε δεν έλυσαν καθόλου το πρόβλημα, αλλά το μετέφεραν επαυξημένο στο μέλλον.

Οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ πως η συνολική αξία των χρηματιστηρίων εκτοξεύθηκε πάνω από τα 70 τρις $ από 34 τρις $ το 2008 (των αμερικανικών σχεδόν στο 40% – πηγή), ενώ το σύνολο χρηματοπιστωτικών παγίων είναι 294 τρις $ και οι αγορές παραγώγων υπερβαίνουν τα 600 τρις $  – γεγονός που σημαίνει πως σε μία μέση πτώση της τάξης του 4% χάνονται σχεδόν 3 τρις $ από τα χρηματιστήρια παγκοσμίως, μέσα σε μία μόνο ημέρα (από τα παράγωγα πολύ περισσότερα)!

Εν προκειμένω, τα μεγέθη της χώρας της μίζας όπως δυστυχώς έχει καταντήσει να αποκαλείται η Ελλάδα λόγω των πολιτικών της «προσωπικοτήτων», είναι αμελητέα και μίζερα – αφού μόνο μία εταιρεία της Ελβετίας που έχει τον ίδιο περίπου πληθυσμό με την Ελλάδα, η Novartis, έχει χρηματιστηριακή αξία μεγαλύτερη από το ετήσιο ΑΕΠ μας.

Αντί όμως εμείς οι Έλληνες να ασχολούμαστε με τις επιχειρήσεις και με την παραγωγή πλούτου, χάνουμε το χρόνο μας με τις πολιτικές συζητήσεις – ενώ αμφισβητούμε ακόμη και τα αυτονόητα, όπως τη διαφθορά στο χώρο των φαρμάκων, η οποία φαίνεται ολοκάθαρα από τον τετραπλασιασμό της κρατικής δαπάνης μετά το 2001. Ειδικά όσον αφορά τους εκάστοτε υπουργούς Υγείας, απλά και μόνο το ότι δεν αποκάλυψε κανένας τις απάτες, φτάνει για να τους καταστήσει ενόχους – χωρίς να χρειάζεται κάποιο άλλο αποδεικτικό στοιχείο.

Το μεγάλο πρόβλημα τώρα διεθνώς είναι πως το ύψος των χρεών παγκοσμίως αυξάνεται συνεχώς – ενώ δεν έχει αποδώσει η «όμορφη απομόχλευση» (beautiful deleveraging), η οποία είναι το αποτέλεσμα του ιδανικού συνδυασμού των εξής τριών μέτρων: μίας ορισμένης λιτότητας, μίας μέτριας αναδιάρθρωσης χρεών και του τυπώματος μίας ποσότητας νέων χρημάτων, όπως επεξηγείται πολύ καλά από το εξής βίντεο:

Με απλά λόγια, εάν ο συνδυασμός των τριών παραπάνω μέτρων είναι σωστός, δεν παράγεται ούτε μεγάλος αποπληθωρισμός ή/και ύφεση, ούτε προκαλείται πληθωρισμός – αντίθετα, διαπιστώνεται μία μικρή αλλά θετική ανάπτυξη, ενώ την ίδια χρονική περίοδο το ποσοστό του δημοσίου χρέους ως προς το ΑΕΠ περιορίζεται, καθώς επίσης του ιδιωτικού σε σχέση με τα εισοδήματα (στην Ελλάδα δεν λήφθηκαν τα σωστά μέτρα σε καμία περίπτωση, οπότε ήταν βέβαιη η σημερινή καταστροφή).

Το πρότυπο της μεθόδου της «όμορφης απομόχλευσης» είναι οι Η.Π.Α. την περίοδο 1933 έως 1937, μετά το κραχ του 1929 και τη Μεγάλη Ύφεση – όπου, σύμφωνα με το γράφημα που ακολουθεί, το συνολικό χρέος της υπερδύναμης (δημόσιο και ιδιωτικό), μειώθηκε από το 300% του ΑΕΠ στο 200% – κάτι που δεν συνέβη μετά το 2008, επειδή το δημόσιο χρέος της αυξήθηκε πάνω από το 100% του ΑΕΠ εξαιτίας κυρίως των διασώσεων τραπεζών και επιχειρήσεων, ενώ το ιδιωτικό περιορίσθηκε μόλις στο 150% από 175% προηγουμένως, σχεδόν αποκλειστικά και μόνο λόγω της ανόδου του ΑΕΠ (γράφημα).

Ανάλογα υψηλά ιδιωτικά χρέη έχουν πολλές χώρες σήμερα, όπως η Γαλλία, η Ιαπωνία και η Μ. Βρετανία, ενώ η Κίνα έχει σημαντικά μεγαλύτερα – κάτι που φαίνεται από το γράφημα στα δεξιά. Την ίδια στιγμή η διαδικασία της μείωσης των ιδιωτικών χρεών έχει σταματήσει στις Η.Π.Α. – οπότε η «όμορφη απομόχλευση» αποτελεί ήδη παρελθόν.

Όσον αφορά δε την παγκόσμια οικονομία, από το επόμενο γράφημα (πηγή) φαίνεται καθαρά πως η περίοδος της «αποχρέωσης» (μπλε καμπύλη) ήταν μικρή και αδύναμη – ενώ το βάρος της εξυπηρέτησης των χρεών (κόκκινη καμπύλη) περιορίσθηκε μόνο εξαιτίας της τεχνητής πτώσης των επιτοκίων.

Συμπερασματικά λοιπόν τα βουνά των χρεών ευρίσκονται ακόμη εδώ, δεν προβλέπεται η σύντομη εκκαθάριση τους και θα συνεχίζουν να επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία -ενώ οι μεγάλες διακυμάνσεις του δείκτη μεταβλητότητας των χρηματιστηρίων (VIX), τεκμηριώνουν πως έχουμε εισέλθει ξανά στην εποχή των βίαιων αναταράξεων, η οποία κάποια στιγμή θα καταλήξει σε ένα κραχ πολύ μεγαλύτερο από αυτό του 2008 (αν και ενδεχομένως θα σχηματισθεί προηγουμένως μία ακόμη μεγαλύτερη φούσκα).

AnalystTeam
Analyst


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση