Η μάχη για το Ιντλίμπ: ερωτήσεις και απαντήσεις

Του Emile Hokayem

Ποια είναι η στρατηγική του καθεστώτος Assad στην Ιντλίμπ, τόσο σε ό,τι αφορά τη γενική στρατηγική όσο και τη στρατιωτική;

Τους τελευταίους μήνες το καθεστώς της κυβέρνησης της Συρίας έχει εστιάσει στην επαρχία Ιντλίμπ, η οποία είναι το τελευταίο προπύργιο των ανταρτών στη Συρία. Είναι μια στρατηγική περιοχή διότι συνορεύει με την Τουρκία και έχει υψηλή συγκέντρωση σκληροπυρηνικών ανταρτών και ισλαμιστών μαχητών, οι οποίοι πιθανώς δεν θα παραδοθούν ποτέ και είναι πρόθυμοι να πολεμήσουν μέχρι το τέλος.

Το Ιντλίμπ είναι επίσης σημαντικό εξαιτίας των ζωτικών οδικών αρτηριών του -τον Μ5 που διασχίζει τη χώρα από τα βόρεια μέχρι τα νότια και τον μ4 που διασχίζει τη χώρα από τα ανατολικά μέχρι τα δυτικά- οι οποίοι περνάνε από την εν λόγω επαρχία. Η κατάληψη αυτών των δρόμων είναι ένας βασικός στρατιωτικός στόχος για το καθεστώς του Assad, καθώς θα επέτρεπε την αποκατάσταση των δεσμών μεταξύ Δαμασκού, Άλεπο και Λατάκια. Η επανασύνδεση αυτών των βασικών περιοχών είναι επίσης σημαντική για την οικονομική σταθεροποίηση της χώρας από το καθεστώς.

Από τον Απρίλιο του 2019, το καθεστώς και η Ρωσία έχουν διεξάγει μια μαζική συντονισμένη εκστρατεία για την ανακατάληψη αυτής της περιοχής. Οι αρχικές προωθήσεις σταμάτησαν εντελώς, αλλά η ρωσική αεροπορική δύναμη και το πυροβολικό του Assad, πολύ γρήγορα άρχισαν να φέρνουν αποτελέσματα. Ως αποτέλεσμα, εκτιμώ ότι πάνω από το 45% των ζωνών που ελεγχόταν από τους αντάρτες, έχει καταληφθεί από το καθεστώς του Assad, από τον Απρίλιο του περασμένου έτους.

Αυτό που έχει προσελκύσει την προσοχή των ανθρώπων προσφάτως, είναι η ανθρωπιστική τραγωδία που διεξάγεται μπροστά στις οθόνες των τηλεοράσεων μας και στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Η μάχη για την Ιντλίμπ είναι πιθανώς η τελευταία μεγάλη μάχη του συριακού εμφυλίου πολέμου. Η επαρχία έχει 3-3,5 εκατ. Κατοίκους εκ των οποίων περισσότεροι του 1,5 εκατ. Είναι IDPs. Αυτοί είναι άνθρωποι που έχουν ήδη καταφύγει στην Ιντλίμπ στην προσπάθεια τους να ξεφύγουν από το καθεστώς.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να εκτιμηθεί ότι η τρέχουσα ανθρωπιστική καταστροφή στην Ιντλίμπ δεν είναι ούτε παράλευρη απώλεια ούτε ακούσια συνέπεια της στρατηγικής του καθεστώτος. Η ανθρωπιστική καταστροφή είναι η στρατηγική του καθεστώτος.

Το καθεστώς είχε μια στρατιωτική στρατηγική εστιασμένη στους πολίτες, με στόχο την εκκένωση από τον πληθυσμό ολόκληρων περιοχών μέσω της συντριπτικής χρήσης αεροπορικής δύναμης, barrel bombs, χημικών όπων, ουσιαστικά οτιδήποτε μπορεί να σκοτώσει. Μαζί με τις ρωσικές, οι συριακές δυνάμεις έχουν στοχεύσει σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης, σχολεία, αντλίες νερού, βασικά οτιδήποτε καθιστά βιώσιμη τη ζωή των πολιτών, έστι ώστε να απομακρυνθούν, αφήνοντας τους αντάρτες να υπερασπιστούν ουσιαστικά τα ερείπια, αλλά χωρίς πρόσβαση σε αντιαεροπορικά ή άλλα προηγμένα οπλικά συστήματα που θα τους βοηθούσαν να κρατήσουν την πρώτη γραμμή.

Εν συντομία, η ανθρωπιστική καταστροφή είναι αυτό ακριβώς το οποίο θέλει το καθεστώς του Assad. Μετατοπίζει το βάρος της διαχείρισης του πληθυσμού που ο Assad θεωρεί ως μη πιστούς, στις αντάρτικες ομάδες, στους διεθνείς οργανισμούς και στις γειτονικές χώρες.

Αυτή η προσφυγική κρίση έχει ουσιαστικά παραλύσει την λήψη αποφάσεων στη διεθνή κοινότητα, στις δυτικές χώρες και αλλού. Η προσφυγική κρίση έχει μετατοπίσει την αίσθηση της σύγκρουσης, σε μία που διεξάγεται μεταξύ σκληροπυρηνικών ισλαμιστών και τζιχαντιστών και ενός κοσμικού καθεστώτος. Η προσφυγική κρίση έχει επίσης δηλητηριάσει την ευρωπαϊκή, βρετανική και παγκόσμια πολιτική. Επομένως, η κρίση θα έπρεπε να θεωρείται βασικός στόχος του καθεστώτος και των Ρώσων.

Τι οδηγεί την τουρκική πολιτική στη ΒΔ Σύρια και τι θέλει η Τουρκία να πετύχει εκεί;

Από το 2012, η Τουρκία ήταν ο βασικός χορηγός των ανταρτών στη Βόρεια Συρία. Ο Erdogan έχει επενδύσει μαζικά σε πολιτικό πρεστίζ, πολιτικό κεφάλαιο και στρατιωτική στήριξη για να ενισχύσει τους αντάρτες. Κατά καιρούς έχει κάνει είτε τα στραβά μάτια είτε εφησυχασμό, επιτρέποντας σκληροπυρηνικές ισλαμικές οργανώσεις να επωφεληθούν από την τουρκική στήριξη.

Σήμερα, δεδομένων των μαζικών αποτυχιών της εξέγερσης σε όλη τη χώρα, ο Erdogan είναι ουσιαστικά ο τελευταίους της υποστηρικτής, αλλά επίσης αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο η προσφυγική κρίση να διαχυθεί στην Τουρκία, κάτι που θα είχε σοβαρές επιτπώσεις για τον Τούρκο πρόεδρο και την Τουρκία. Η Άγκυρα δεν έχει πρόθεση να αναλάβει περισσότερους πρόσφυγες.

Ο τουρκικός πληθυσμός, ο οποίος αρχικά ήταν ιδιαίτερα φιλικός και υποδεχόταν τους πρόσφυγες, έχει τώρα στραφεί εναντίον τους και οι αντίπαλοι του Erdogan εντός της Τουρκίας έχει χρησιμοποιήσει αυτές τις ροές ως πολιτικά εφόδια. Με οποιαδήποτε νέα ροή προσφύγων, ο Erdogan θα κέρδιζε μια ανεπιθύμητη κληρονομιά ομάδων ανταρτών, που είτε θα καθόταν στην Νότια Τουρκία χωρίς να έχουν τίποτα να κάνουν ή θα αναπτυσσόταν σε μία από τις τρεις ζώνες που καταλαμβάνει η Τουρκία στη Βόρεια Συρία. Ποιος θα πληρώσει τους μισθούς τους; ποιος θα τους κρατήσει ήσυχους;

Ο Erdogan επίσης αισθάνεται ότι η διπλωματία που διεξήγε με την Ρωσία ουσιαστικά δεν προσέφερε τίποτα. Πιστεύει ότι εκμεταλλευόταν και η Ρωσία δεν είχε καμία πρόθεση να εφαρμόσει καμία από τις πολλαπλές διμερείς συμφωνίες, όπως η ουδέτερη ζώνη που διαπραγματεύθηκε στο Σότσι τον Σεπτέμβριο του 2018 ή τα ψηφίσματα των πολλών συναντήσεων στην Αστάνα, τα οποία υποτίθεται ότι θα πάγωναν τις μάχες και μια αποδεκτή διαίρεση της επιρροής στη Συρία. Αντιθέτως, η Ρωσία έχει σταθεί πίσω από το καθεστώς Assad και το βοηθά να ανακτήσει την επικράτεια.

Επομένως ο Ερντογάν αισθάνεται ότι πρέπει να οικοδομήσει μόχλευση. Πρώτον, πρέπει να τιμωρήσει το καθεστώς Assad για τις προωθήσεις του. Δεύτερον, πρέπει να οικοδομήσει μόχλευση εναντίον της Ρωσίας, επομένως χρειάζεται να δείξει στον Vladimir Putin ότι μπορεί να προκαλέσει ζημιά στις συριακές στρατιωτικές και συμμαχικές ομάδες. Μια άλλη σκέψη για τον Erdogan είναι το γεγονός ότι η Τουρκία ελέγχει τρεις άλλες περιοχές στη βόρεια Συρία: την Ασπίδα του Ευφράτη από το 2016, το Αφρίν από το 2018, και τη Βορειοανατολική περιοχή από τον Οκτώβριο του 2019. Η ανησυχία του Erdogan επομένως είναι ότι εάν κάνει πίσω στην Ιντλίμπ, θα θέσει ένα κακό προηγούμενο. Η Τουρκία σκοπεύει να ελέγξει αυτές τις ζώνες για το προσεχές μέλλον, διότι είναι κρίσιμες για την Τουρκία σε ό,τι αφορά στις κουρδικές φιλοδοξίες. Είναι επίσης σημαντικές για να στείλει πίσω τους Σύριους πρόσφυγες στη Συρία, σε αυτές τις αποκαλούμενες "ασφαλείς ζώνες”.

Τέλος, ο Erdogan χρησιμοποιεί την τρέχουσα κρίση για να υπενθυμίσει στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ πως ενώ μπορέι να επιθυμούν να τελειώσει η κρίση στη Συρία, ο ίδιος μπορεί εύκολα να το κάνει και πάλι ευθυνη όλων. Η κυνική και καταφανής χειραγώγηση του προσφυγικού ζητήματος της Συρίζς έχει στόχο να βάλει την συριακή κρίση ξανά στη δυτική ατζέντα, να αναγκάσει τη δυτική στήριξη και την αλληλεγγύη προς την Τουρκία και να επισημάνει τις ελλείψεις και την υποκρισία των δυτικών κρατών. 

Εάν κλιμακωθούν οι εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, πώς θεωρείτε ότι θα εξελιχθεί;

Οι εντάσεις έχουν ήδη κορυφωθεί μεταξύ των δύο χωρών στην τελευταία εβδομάδα. Η Τουρκία έχει διεξάγει επιχειρήσεις στην Ιντλίμπ μέσω της χρήσης drones και αεροσκαφών, κάτι που έχει καταστρέψει σημαντικές δυνατότητες του συριακού στρστού και των συμμαχικών ομάδων. Η Ρωσία αρχικά ήταν ψύχραιμη και επέτρεψε στην Τουρκία να διεξάγει αυτές τις επιχειρήσεις, αλλά τις δύο τελευταίες ημέρες έχει ξεκινήσει εκ νέου τις πτητικές αποστολές πάνω από την Ιντλίμπ και η Τουρκία έχει αποχωρήσει. Το θέμα εδώ είναι ότι, ανεξαρτήτως του ανανεωμένου ενδιαφέροντος του Erdogan στις πολεμικές συγκρούσεις, η Ρωσία διατηρεί την κλιμάκωση της κυριαρχίας στη Συρία. Είναι διατεθειμένη να αναπτύξει περισσότερα assets, να αναλάβει κόστος και να επιβάλει κόστος στους ανταγωνιστές του. Η Ρωσία δεν πρόκειται να υποκύψει. 

Την ίδια στιγμή, η Ρωσία δεν θέλει έναν ολομέτωπο πόλεμο, ούτε και η Τουρκία, επομένως υπάρχουν όρια στο παιχνίδια που παίζεται αυτή τη στιγμή. Η Ρωσία έχει δώσει αεροπορική ισχύ στο καθεστώς του Assad και στις συμμαχικές του δυνάμεις, κάτι που έχει επιτρέψει τη διάσωση και την αποκατάσταση της κυριαρχίας του Assad στο μεγαλύτερο μέρος της Συρίας. Ως αποτέλεσμα, ο Assad έχει αποδειχθεί αρκετά εξαρτημένος από τη Συρία. Στη διάρκεια των δύο ημερών την προηγούμενη εβδομάδα όταν η Ρωσία σταμάτησε να παρέχει αεροπορική κάλυψη στο καθεστώσς Assad, το καθεστώς υπέστη τις μεγαλύτερες απώλειες τα τελευταία χρόνια, επομένως πολλά εξαρτώνται από τους υπολογισμούς της Μόσχας. 

Ένα πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε σε όλο αυτό είναι ότι ο Erdogan έχει δημιουργήσει κακές σχέσεις με τους παραδοσιακούς δυτικούς συμμάχους. Η παρέμβαση της Τουρκίας στη βόρεια συρία εναντίον των κουρδικών οργανώσεων που συνεργάστηκαν με τη Δύση στη μάχη εναντίον της ISIS, η εξαγορά του αμυντικού πυραυλικού συστήματος S400, οι εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο με την Ελλάδα για τα θαλάσσια σύνορα, και σειρά θεμάτων που σχετίζονται με την καταστολή εντός της Τουρκίας -όλα αυτά έχουν λειτουργήσει για να μειώσουν την απήχηση της Τουρκίας στη Δύση. Κατά κάποιον τρόπο, ο Erdogan αντιμετωπίζει το καθεστώς του Assad και την Ρωσία χωρίς πολλή στήριξη. 

Τελικά, έχει έρθει η στιγμή του απολογισμού για τη σύγκρουση στη Συρία. Η τρέχουσα κρίση εκθέτει όχι μόνο τις ηθικές, αλλά και τις στρατηγικές αποτυχίες ενός αριθμού παραγόντων κατά τη διάρκεια του πολέμου. 

Capital

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση