Ο Ερντογάν υπαγορεύει τον ρυθμό και οι Ευρωπαίοι χορεύουν

Στα μάτια των περισσότερων επικριτών του, εντός και εκτός Τουρκίας, ο Ταγίπ Ερντογάν είναι το «μαύρο πρόβατο» της διεθνούς κοινότητας και καθηλώνει τη χώρα του σε ρόλο παρία. Οσοι νανουρίζονται με αυτό το καθησυχαστικό τροπάριο θα πρέπει να ξύπνησαν άσχημα με τα νέα που ήρθαν από την Κωνσταντινούπολη, το Σάββατο 27 Οκτωβρίου. Εκείνη την ημέρα, ο Ερντογάν φιλοξένησε την Αγκελα Μέρκελ, τον Εμανουέλ Μακρόν και τον Βλαντιμίρ Πούτιν σε μια «μίνι Γιάλτα» για το Συριακό, στην οποία έλαμπε διά της απουσίας της η αμερικανική υπερδύναμη. Ο «απομονωμένος» Ερντογάν όχι μόνο έβαζε σφήνα στη συνοχή της Δύσης, αλλά αναδεικνυόταν σε γέφυρα συνεννόησης του ευρωπαϊκού σκέλους της με τη Ρωσία για το πιο καυτό ζήτημα της διεθνούς πολιτικής αυτή την περίοδο.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι ισχυρότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες, παρά την αντιπάθειά τους για τον αυταρχισμό και τη μεγαλομανία του Ερντογάν, σύρονται στην αυλή του. Οι τρεις κυριότεροι λόγοι είναι δύο, ο εξής ένας: το μεταναστευτικό. Ενα ζήτημα που τείνει να αναδειχθεί σε Μινώταυρο ηγετών και κυβερνήσεων, όπως δείχνει με τον πιο παραστατικό τρόπο το λυκόφως της Αγκελα Μέρκελ. Η Τουρκία και η Ρωσία, που πρόσφατα ήρθαν σε συμφωνία για το Ιντλίμπ της βόρειας Συρίας, αποτρέποντας την εισβολή του κυβερνητικού στρατού σ’ αυτόν τον τελευταίο μεγάλο θύλακο των ισλαμιστών αντικαθεστωτικών, κρατούν το κλειδί. Αν επέλθει τελικά η καταιγίδα που όλοι φοβούνται, το προσφυγικό ρεύμα που θα πυροδοτήσει το Ιντλίμπ μπορεί να είναι ανάλογου ή και μεγαλύτερου μεγέθους από εκείνο που προκάλεσε το Χαλέπι το 2015. Μπορεί να φανταστεί κανείς τις πολιτικές επιπτώσεις που θα είχε κάτι τέτοιο στην τελική ευθεία για τις κρίσιμες ευρωεκλογές του 2019, που προοιωνίζονται ένα ολέθριο Μπιγκ Μπανγκ της ξενοφοβικής Ακροδεξιάς.


Το πρακτικό αποτέλεσμα της τετραμερούς για το Συριακό παραμένει αμφίβολο. Οι συνδαιτυμόνες της Κωνσταντινούπολης υποτίθεται ότι έβαλαν στις ράγες το σχέδιο για μια επιτροπή κατάρτισης συριακού συντάγματος, από εκπροσώπους κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για πολιτική λύση μέσω εκλογών. Να το δούμε και να μην το πιστέψουμε. Ακόμη και η ανακωχή στο Ιντλίμπ κρέμεται από μια κλωστή. Η Δαμασκός τη δέχθηκε απρόθυμα και ο Σύρος υπουργός Εξωτερικών Ουαλίντ αλ Μοαλέμ κατήγγειλε προ ημερών ότι η Τουρκία αθετεί τις δεσμεύσεις της για απομάκρυνση των ακραίων τζιχαντιστών, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να αναλάβει δράση ο κυβερνητικός στρατός. Αλλά και ο Βλαντιμίρ Πούτιν προειδοποίησε τον Ερντογάν ότι, αν οι τζιχαντιστές επαναλάβουν επιθέσεις εναντίον των ρωσικών βάσεων στη Λαττάκεια από το Ιντλίμπ, τότε θα μιλήσουν τα ρωσικά όπλα.
Ανεξάρτητα από όλες τις αβεβαιότητες, ο Ερντογάν έσπευσε να εκμεταλλευτεί τη διπλωματική ασπίδα που του έδωσε η τετραμερής της Κωνσταντινούπολης.

Βομβαρδισμοί

Την επομένη της συνόδου, ο τουρκικός στρατός εξαπέλυσε βομβαρδισμούς εναντίον της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG, που ελέγχει μεγάλο τμήμα του συριακού εδάφους στο βόρειο και ανατολικό τμήμα της χώρας. Δύο ημέρες αργότερα, ο Ερντογάν ανέβασε τον πήχυ: ενώ μέχρι πρόσφατα εμφανιζόταν αποφασισμένος να διώξει τους Κούρδους στα δυτικά του Ευφράτη, αυτή τη φορά προανήγγειλε σαρωτική εκστρατεία και στα ανατολικά του ποταμού, με στόχο την εκκαθάριση όλης της λωρίδας που ελέγχουν οι Κούρδοι, παράλληλα με τα τουρκικά σύνορα. Την Τετάρτη, το τουρκικό πυροβολικό έπληξε και το μαρτυρικό Κομπάνι, σύμβολο του νικηφόρου αγώνα των Κούρδων εναντίον της μεσαιωνικής βαρβαρότητας του Ισλαμικού Κράτους, χωρίς να ακουστεί ούτε μία κουβέντα διαμαρτυρίας από τη Δύση. Ούτε από τους Αμερικανούς, που χρησιμοποιούν τους Κούρδους ως πολιορκητικό κριό τους στη Συρία, ούτε κι από την ευαίσθητη σε θέματα εθνοκάθαρσης Ευρώπη.

Παράλληλα, ο Ταγίπ Ερντογάν εξακολουθεί να εκμεταλλεύεται στο μέγιστο το ουρανόπεμπτο δώρο που έπεσε στο πιάτο του με την υπόθεση Κασόγκι. Για πρώτη φορά εδώ και πολύ καιρό, ο Τούρκος πρόεδρος δεν παίζει τον ρόλο του «κακού» σε μια μείζονα διπλωματική κρίση που εμπλέκει την Τουρκία. Οι Σαούντ του πήραν τη θέση και οι Δυτικοί είναι αυτοί που έχουν το πρόβλημα λόγω της μεγάλης τους έκθεσης στο πετρέλαιο και στις αγορές οπλικών συστημάτων από τη Σαουδική Αραβία. Το ποια θα είναι η τελική τύχη του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν μικρή σημασία έχει για τον Τούρκο πρόεδρο. Το σημαντικό είναι ότι ο διεθνής διασυρμός και η εσωτερική κρίση της Σαουδικής Αραβίας τού δίνουν τη δυνατότητα να διεκδικήσει, με περισσότερες πιθανότητες από κάθε άλλη φορά, ηγετικό ρόλο στο πλαίσιο του σουνιτικού κόσμου.

Πέτρος Παπακωνσταντίνου
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση