Η Ελλάδα και ο νέος ενεργειακός χάρτης

Είναι ένα σενάριο που λατρεύουν οι οπαδοί των θεωριών συνομωσίας –η Ελλάδα κάθεται πάνω σε τεράστια αποθέματα υδρογονανθράκων, πράγμα που γνωρίζουν όσοι προσπαθούν να την καραστρέψουν οικονομικά για να εκμεταλλευτούν τον πλούτο αυτό προς ιδίον όφελος. Ίσως να είναι αλήθεια, ίσως και όχι. Αυτό που είναι σίγουρο όμως, είναι ότι η χώρα μας ήδη διαδραματίζει ένα νέο γεωπολιτικό ρόλο στoν αμερικανορωσικό ανταγωνισμό στον τομέα της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας.

Ενώ, από πολλές απόψεις, η Μόσχα κυριαρχεί, οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει μια εκστρατεία κατά της Ρωσίας για την εξασφάλιση συμφερόντων στην παροχή πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ευρωπαικές αγορές.

Στο πλαίσιο αυτό, η προοπτική μεγάλης ροής αερίου από τους υπεράκτιους χώρους της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη, μέσω Ελλάδας, δίνουν στην Αθήνα μια καλύτερη θέση στις ευρωπαϊκές υποθέσεις - και στον τρόπο σκέψεως της Ουάσιγκτον - που έρχεται σε αντίθεση με την οικονομική και πολιτική δυσφορία που οδήγησε στις εκλογές της 17ης Ιουνίου.Οι ανακαλύψεις στον τομέα της ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω του Ισραήλ, της Κύπρου, των ελληνικών χωρικών ύδατων, και νότια στα αιγυπτιακά νερά, θα μπορούσε να αποτελέσουν το στρατηγικό σημείο καμπής για την Ελλάδα. Επίσης, η Τουρκία έχει κάνει κινήσεις που δείχνουν ότι θα απαιτήσει μερίδιο.

Αλλά αν στο παρελθόν η Ουάσιγκτον είχε υποτιμηθεί από τη Ρωσία για τον αγωγό Nabucco, τώρα έχει ξεκίνησει να εφαρμόζει, μια ισχυρή αλλά διακριτική πίεση προς την Ελλάδα και τη Σερβία για την εκμετάλλευση και τη διαμετακόμιση του φυσικού αερίου της Μεσογείου, σε μια κίνηση για την καταπολέμηση της κυριαρχίας αγωγών της Μόσχας.

Η ελληνική εταιρεία ενέργειας, Energean Oil & Gas, παλαιότερα γνωστή ως η "Εταιρεία Ενεργειακής Αιγαίου", ανέφερε τον Ιούνιο του 2012 ότι θα αυξήσει τις επενδύσεις της σε έργα εξερεύνησης πετρελαίου στα αναπτυσσόμενα Ελληνικα υπεράκτια πεδία. Η απόφαση αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι το ελληνικό εθνικό συμβούλιο για την ενεργειακή πολιτική, σε μια επίσημη έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 25 Μαΐου 2008, δήλωσε ότι "η παραγωγή από τις πετρελαιοπηγές στο Βόρειο Αιγαίο θα μπορούσε να φθάσει τα 200.000 βαρέλια την ημέρα ..."

Το 2009, η Energean ολοκλήρωσε με επιτυχία δύο υπεράκτιες γεωτρήσεις στον Κόλπο της Καβάλας (στην Ανατολική Ελλάδα), φέρνοντας σε λειτουργία την περιοχή κοιτασμάτων στο απακαλούμενο πεδίο Έψιλον και στον Βόρειο Πρίνο. Αυτό οδήγησε σε σημαντική αύξηση των ποσοστών παραγωγής, απο 1,000 βαρελια την ημέρα σε σε 5.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα.

Η εκτίμηση τόσο από την εταιρεία όσο και από τους έλληνες αναλυτές ενέργειας ήταν ότι το πεδίο Πρίνος /"Έψιλον" είχε περίπου 50-εκατομμύρια βαρέλια που σημαίνει οτι μπορούν να παραχθούν 17.000 με 20.000 βαρέλια την ημέρα τα επόμενα δύο χρόνια.

Μια πιο ενδιαφέρουσα πτυχή ήταν το συνολικό δυναμικό όλων των γνωστών υπεράκτιων χώρων στην Ελλάδα. Πρόσφατες επιστημονικές και οικονομικές διασκέψεις παρουσίασαν στοιχεία ότι στο Ιόνιο Πέλαγος υπάρχουν περίπου 22 δισεκατομμύρια βαρέλια και στο Βορειο Αιγαίο περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια βαρέλια. Από αυτά, 10% θα μπορούσε να αξιοποιηθούν και να είναι οικονομικά βιώσιμα.

Η επιθυμία της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει στην εκμετάλλευση αυτών των αποθεμάτων πετρελαίου, διαπιστώθηκε απο την δημιουργία ενός οργανισμού που θα διαχειρίζεται την έρευνα. Ο οργανισμός αυτος θα είναι επίσης υπεύθυνος για την προσέλκυση υποψήφιων επενδυτών. Η περιοχή που εμπλέκεται - σύμφωνα με αποφάσεις στα τέλη του 2007 - έχει συνολική επιφάνεια περίπου 62.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. (32.447 τ.χλμ. Γης, και 28.250 τ.χλμ.θάλασσας).

Επιπτώσεις για την γύρω περιοχή

Μια ανακάλυψη πετρελαιου και φυσικού αερίου θα άλλαζε την γεωπολιτική της περιοχής δραματικά. Κατ 'αρχάς, θα μετάτρεπε την οικονομική και στρατηγική τύχη του Ισραήλ, όσον αφορά δηλαδή την ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια. Ωστόσο, ο Λίβανος θεωρεί ότι μέρος του τομέα του φυσικού αερίου βρίσκεται εντός των δικών του χωρικών υδάτων, και η Ουάσιγκτον είναι σύμφωνη μ' αυτό.

Πρόσφατες ανακαλύψεις όχι μόνο σημαντικών, αλλά τεράστιων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Μεσόγειο, δηλαδή στην Ελλάδα, στην Τουρκία, στην Κύπρο, στο Ισραήλ, στη Συρία και στον Λίβανο δείχνουν ότι η περιοχή θα μπορούσε να γίνει κυριολεκτικά ένας «νέος Περσικός Κόλπος» όσον αφορά το πετρέλαιο και τα πλούτη του φυσικού αερίου.

Μακροχρόνιες συγκρούσεις στην Μέση Ανατολή σύντομα θα μπορούσε να σκεπαστούν απο νέες μάχες για τα δικαιώματα του πετρελαίου και των πόρων φυσικού αερίου κάτω από την ανατολική Μεσόγειο στην Ανατολική λεκάνη και το Αιγαίο Πέλαγος. Εδώ αξίζει να διερευνήσουμε τις συνέπειες μιας γιγαντιαίας ανακάλυψης φυσικού αερίου και πετρελαίου στις ακτές του Ισραήλ. Δεν είναι απίθανο οι προοπτικές ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου να έχουν ένα σημαντικό αντίκτυπο στην πολιτική παρέμβαση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στη Συρία.

Ένα σημαντικό γεγονός είναι η διακυβερνητική συμφωνία συνεργασίας για την κατασκευή και λειτουργία του ελληνικού τμήματος του αγωγού φυσικού αερίου South Stream που υπέγραψαν η Ρωσία και η Ελλάδα το 2008.

Ρώσοι αξιωματούχοι έπεισαν τους Έλληνες ομολόγους τους ότι θα υπάρχει πλήρη υποστήριξη από τη Ρωσία, και τόνισαν το θέμα της Ορθόδοξης Χριστιανικής αλληλεγγύης. Παράλληλα, η Ελλάδα αγνόησε τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ ότι μια συμφωνία με τη Ρωσία θα επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις ΗΠΑ- Ελλάδα.

Η αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον και ο Ειδικός Απεσταλμένος για την Ευρασιατική Ενέργεια, Ρίτσαρντ Μόρνινγκσταρ, συναντήθηκαν με Έλληνες ομολόγους τους για μια αναλυτική συζήτηση γύρω απο την Αμερικανική στάση.

Αυτο που τα τελευταία χρόνια ήταν κλειδί σε όλες τις διαπραγματεύσεις και στην πολιτική των ΗΠΑ στην Κεντρική Ασία, τον Καύκασο, την Τουρκία, την Ελλάδα, την Κύπρο ήταν η στάση του 'φιλο-Τουρκου' πρώην Πρέσβη των ΗΠΑ Μάθιου Μπράιζα, ο οποίος - ευτυχώς για την Ελλάδα - παραιτήθηκε το Μάρτιο του 2012.

Η Ουάσινγκτον έκανε σαφές ότι κάποιο τυχόν απροσδόκητο ενεργειακό εύρημα απαιτεί πρωταρχικα την διασφαλιση του εθνικου χρέους. Ωστόσο οι φυσικοί πόροι της Ελλάδας, επιμένουν οι ΗΠΑ, πρέπει να τίθενται στη διάθεση των ξένων επενδυτών.

Πράγματι, οι ΗΠΑ έχουν πει ότι το 60 τοις εκατό των ενεργειακών εσόδων πάνε στις ΗΠΑ και στις Αμερικάνικες εταιρίες, 20 τοις εκατό στην Τουρκία, και 20 τοις εκατό στην Ελλάδα. Είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ θέλουν να κρατήσουν την Ελλάδα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αλλά είναι επίσης σαφές ότι οι ΗΠΑ θέλουν να μειώσουν ή να τερματίσουν εξ ολοκλήρου την τουρκική εξάρτηση στον ρωσικο εφοδιασμό φυσικού αερίου.

Παρά τις τουρκικές ενεργειες που δείχνουν να είναι αντίθετες προς τα συμφέροντα των ΗΠΑ η Τουρκία εξακολουθεί να θεωρείται από την Ουάσιγκτον ως μια χώρα κλείδι στην Μεσόγειο. Η στρατηγική πρόταση που προωθεί η Ουάσιγκτον, σύμφωνα με την οποία η Τουρκία θα λάβει το 20 τοις εκατό των υπεράκτιων πηγών ενέργειας στην Ελλάδα όχι μόνο θα κρατήσει την Τουρκία ικανοποιημένη για τις δικές της ανάγκες - ως αντάλλαγμα δηλαδη – αλλα αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία δεν θα εμποδίσει και την περαιτέρω εξερεύνηση φυσικού αερίου στο Αιγαίο.

Ταυτόχρονα, η Τουρκία ως μέλος του ΝΑΤΟ, άρχισε να παίζει σημαντικό ρόλο στο Αφγανιστάν και την Κεντρική Ασία υπό την καθοδήγηση και την υποστήριξη των ΗΠΑ.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδας οι ΗΠΑ τόνισαν τα εξής:

Οι ΗΠΑ, η Ελλάδα και η Τουρκία είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, οπότε όλες οι διαφορές απαιτείται να επιλυθούν ειρηνικά στο πνεύμα της καλής συνεργασίας. Υπό το πρίσμα αυτό, η Ελλάδα και η Τουρκία χρειάζεται να συμφωνήσουν σε ορισμένα βασικά ζητήματα, όπως η από κοινού διερεύνηση και συγκέντρωση του πετρελαίου στο Αιγαίο και η αμοιβαία βιομηχανική ανταλλαγή, συμπεριλαμβανομένων την εξαγωγή και εισαγωγή αγαθών.

Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να παγώσει τη συνεργασία με τη Μόσχα σχετικά με το θέμα του αγωγού South Stream. Η Ελλάδα και η Τουρκία ενθαρρύνονται να συνεργαστουν στον αγωγό TGI [Τουρκία, Ελλάδα, Ιταλία].

Το TGI είναι ένα πρόγραμμα μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας που θα παραδώσει φυσικό αέριο απο το Αζερμπαϊτζάν στις αγορές της ΕΕ. Θεωρώντας τεράστια την ανάγκη της Ευρώπης για τον ενεργειακό εφοδιασμό (ειδικά του φυσικού αερίου), και υπό το φως του εκφοβισμού που ασκεί η Ρωσία έναντι της ΕΕ μέσω της ενεργειακής πολιτικής της (όπως οι ΗΠΑ αντιλαμβάνεται τη στάση της Μόσχας), η πρόσβαση σε μια εναλλακτική πηγή αερίου είναι εξαιρετικά σημαντική.

Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστήριζουν οτι το TGI, ήδη δείχνει πρόοδο, και μέχρι το τέλος του 2012 το Αζερμπαϊτζάν θα αρχίσει να στέλνει μικρές ποσότητες φυσικού αερίου προς την Ελλάδα μέσω του TGI. Σε εννέα χρόνια, το Αζερμπαϊτζάν θα μπορεί να εξάγει το ένα τρίτο της ποσότητας που στέλνει σήμερα η Ρωσία στην Ευρώπη. Αυτό θα απελευθερωνε την ΕΕ απο τα γρανάζια της Μόσχας και θα ήταν το όχι μόνο ένα τέλειο σεναριο για τις ΗΠΑ και την ΕΕ αλλα και το επιθυμητό σεναριο.

Το πρόγραμμα TGI, ωστόσο, παραμένει μόνο ένα όνειρο. Δεν υπάρχει αρκετό φυσικό αεριο απο το Αζερμπαϊτζάν-οπότε το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου που θα μεταφέρει στο αρχικό στάδιο θα πρέπει να προέλθει από τη Ρωσία μέσω του επιχειρησιακού αγωγό Blue Stream στην Μαύρη Θάλασσα, και του προβλεπόμενου αναβαθμισμένου Blue Stream 2. Ακόμα και αν η παραγωγή φυσικού αερίου στο Αζερμπαϊτζάν έχει υλοποιηθεί πλήρως την επόμενη δεκαετία, οι υπάρχοντες αγωγοί μέσω της Γεωργίας, που υποτίθεται ότι θα τροφοδοτήσουν τη γραμμή TGI δεν είναι σε θέση να μεταφέρουν αυτές τις ποσότητες φυσικού αερίου.

Επιπλέον, ο τουρκικος αγωγός φυσικού αερίου βασίζεται στο ότι μεγάλες ποσότητες ιρανικού φυσικού αερίου (επιδοτούμενες ειδικά για την τουρκική αγορά) θα καταστούν διαθέσιμες, λόγω της ακύρωσης των κυρώσεων. Υπό αυτές τις συνθήκες, μια αυξανόμενη ποσότητα φυσικού αερίου απο το Αζερμπαϊτζάν θα περάσει μέσω της Ρωσίας χρησιμοποιώντας τον βόρειο αγωγό Ρωσσίας - Αζερμπαιτζαν. Ο μόνος τρόπος που θα μπορούσε να μεταφέρθει φυσικό αέριο - με κέρδος για την Τουρκια - απο το Αζερμπαϊτζάν είναι αν ένας νέος αγωγός κατασκευαστεί κατά μήκος των ιρανικών συνόρων, αλλά ένας τέτοιος αγωγός θα μπορούσε να κατασκευαστεί μόνο μετά την επίλυση της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ .

Η Ρωσία θα ήθελε ένα τέτοιο αγωγό, επειδή θα μειώσει σημαντικά τη στρατηγική σημασία της Γεωργίας. Οι ΗΠΑ, ωστόσο, λόγω εγχώριων πολιτικών σκοπιμοτήτων υπέρ των Αρμενιων καθιστούν την κατασκευή του αγωγού ανέφικτη, τουλάχιστον για τώρα .

Και πάλι το χρεος!

Η αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, στην τελευταία επίσκεψή της στην Ελλάδα, τον Ιούλιο του 2011, δήλωσε ότι όλα τα έσοδα που απορροφούνται από την εξερεύνησης πετρελαίου θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του διεθνούς χρέους της Ελλάδας.

Ενα μέρος των Αμερικανικών απαιτήσεων ήταν επίσης η δημιουργία ένος νόμου ιδιωτικοποίησης πολλών δημόσιων ελληνικών θεσμών. Πράγματι, ο νόμος για την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας που ψηφίστηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση πρόσφατα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων του σύνολου του ορυκτού πλούτου στην Ελλάδα στους πιστωτές της, συμπεριλαμβανομένων και των αποδεδειγμένων αποθεμάτων της, καθώς και εκείνων που θα μπορούσαν να ανακαλυφθούν στο μέλλον με τα συνολικά πιθανά τους έσοδα.

Και τώρα;

Η αμερικανική κυβέρνηση Ομπάμα προσπαθεί να βοηθήσει την Άγκυρα με κάθε δυνατό τρόπο, προκειμένου να την ενθαρρύνει στην υποστήριξη της προς τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και προς άλλα ισλαμικά κινήματα στον αραβικό κόσμο: από τη Λιβύη και την Αίγυπτο μέχρι και τον πόλεμο στη Συρία.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση