Ο νεο-οθωμανισμός στα Βαλκάνια

Άρθρο του Argon Gjekmarkaj
καθηγητή του Πανεπιστημίου Τιράνων

Ο «Αλβανικός Νέο – Οθωμανισμός» εμφανίζεται ως μια τάση ορισμένων εκπροσώπων, οι οποίοι αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το θυελλώδες ευρωπαϊκό πνεύμα που κυριαρχεί στη χώρα, μετά την πτώση του κομμουνισμού και φαίνεται να έχουν βρει στον νέο-οθωμανισμό μια απάντηση, ένα καταφύγιο, για την πολιτιστική, πολιτική και πνευματική δυσαρέσκεια που αντιμετωπίζουν.

Ο Νέο-Οθωμανισμός είναι κάτι περισσότερο από μια σκέψη, ένα ρεύμα ή ένα πνεύμα που εμφανίζεται μεταξύ μας. Στον πυρήνα του υπάρχει ο οθωμανισμός πολύ περισσότερος από αυτόν που φαίνεται.

Είναι πολιτικό δόγμα

Είναι ένα πολιτικό δόγμα, το οποίο έχει σχεδιαστεί από τον Τουργκούτ Οζάλ και επαναδιατυπώθηκε σε πλήρη μορφή από τον Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος είναι σήμερα υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας.

Ο νέο-οθωμανισμός στη σωστή του μορφή, δηλαδή την πολιτική, αποτελεί μια προσπάθεια για να αποκατασταθεί μια δύναμη που η Τουρκία έχει χάσει εδώ και έναν αιώνα.

Μια προσπάθεια να δημιουργήσει νέες γεωστρατηγικές αναφορές με στόχο τη δημιουργία, σήμερα, ενός ηγετικού τουρκικού ρόλου στο κέντρο ενός απέραντου χώρου που ταυτίζεται με τα παλιά εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οι Αλβανοί εκπρόσωποι του «Αλβανικού Νέο-Οθωμανισμού» είναι φορείς μιας ιστορικής παραμόρφωσης, η οποία πέρα από την αρχική απώλεια της θρησκευτικής ταυτότητας κατά την πρώτη αναμέτρηση με τον οθωμανισμό, έχουν σχεδόν χάσει κάθε αίσθηση της ταυτότητάς τους ακόμη και σε εθνικό επίπεδο.

Νέο-Οθωμανισμός, Κομμουνισμός, Φασισμός

Η εμφάνιση αυτού του αποπροσανατολισμού πραγματοποιήθηκε στη γέννηση του νέου αλβανικού κράτους, στις αρχές του περασμένου αιώνα, προσπαθώντας με γελοιότητα να σκοτώσει τους αγώνες ανεξαρτητοποίησης του.

Ο νέο-οθωμανισμός διακατέχεται από ένα αντι-ιστορικό και αντι-εθνικό ενθουσιασμό, όπως είναι ο φασισμός και ο κομμουνισμός.

Ο θόρυβος ο οποίος δημιουργήθηκε στην Αλβανία είναι διότι ο νέο-οθωμανισμός έχει εισχωρήσει με διάφορους τρόπους σε κοινωνικές δομές και αντιμετωπίζεται ως ένα εντελώς φυσικό μέτρο διάστασης της κοινωνίας, η οποία πάσχει από μια οπισθοδρομική ανησυχία και ως εκ τούτου αντιδρά με διαφορετικούς τρόπους εναντίον του.

Η αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

Ο Νέο- Οθωμανισμός δεν είναι ένα σκιάχτρο, αλλά ένα πλήρες πολιτικό δόγμα, το οποίο επιδιώκει την αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τη χρήση του Νταβούτογλου που την αποκαλεί ως «ήπια δύναμη», που σημαίνει μια συγκεκριμένη διαδρομή. Και αυτή δεν είναι άλλη από αυτή που ακολούθησαν οι Οθωμανοί παππούδες και οι γιαγιάδες του κατά τον 15ο αιώνα.

Το γεγονός ότι ο Νταβούτογλου είναι υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας ή το γεγονός ότι έγινε υπουργός Εξωτερικών είναι ακριβώς η πατρότητα που έχει στην έννοια του «Νέο-Οθωμανισμού» και αποτελεί ακόμη μια ένδειξη για να εξετάσει κανείς σοβαρά αυτή τη νέα ροή της Ανατολής.

Ο Νέο-Οθωμανισμός είναι αντι -ευρωπαϊκός

Ο Νέο-Οθωμανισμός έχει έρθει ακόμη ως κάποια αντι-κεμαλική αντίδραση. Αυτό το γεγονός δίνει σαφώς την άδεια για μια νέα αντι-ευρωπαϊκή φόρμουλα. Ο προσανατολισμός του ‘νέο-οθωμανισμού’ είναι αντιευρωπαϊκός και αυτό αποτελεί ένα δυνητικό πρόβλημα που δεν πρέπει να μας διαφεύγει.

Στα Βαλκάνια ο νέο-οθωμανισμός αναζητά ολοένα και περισσότερα κομμάτια από την παλιά Οθωμανική Αυτοκρατορία και ψάχνει για ίχνη και έκταση των μουσουλμανικών πληθυσμών στην περιοχή.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κοσσυφοπέδιο, τα Σκόπια και η Αλβανία φαίνεται να είναι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του.

Ο νέο-οθωμανισμός προσπαθεί να εισχωρήσει με ‘μαλακές’ διαδρομές, όπως είναι η τόνωση της νοσταλγίας για την οθωμανική εποχή, κυρίως στις φτωχές και αμόρφωτες μάζες που τις χαρίζει σαπουνόπερες, ανατολική μουσική και ντεμοντέ προϊόντα, προσφέροντας φθηνή εναλλακτική λύση σε ένα περιβάλλον που παραμένει ανεπαρκές και εξακολουθεί να συνδέεται με συνήθειες που έχουν διαμορφωθεί κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.

Συνολικά η έλλειψη της ατομικής ελευθερίας και η ελλιπή αντίληψη της ανθρώπινης δραστηριότητας αποτελούν το στρώμα του οθωμανικής αναγέννησης που στηρίχθηκε πάνω σε αυτά.

Ο νέο-Οθωμανισμός βασίζεται στη βία, στον κρατισμό, στην υποταγή

Επί πολλούς αιώνες οι λαοί της Ευρώπης προσπάθησαν αν διαμορφώσουν την ελευθερία τους για μια σύγχρονη εποχή, προωθώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία. Ενώ, ο Οθωμανισμός στηρίζονταν στη βία, στον κρατισμό και στην υποταγή των λαών. Σε αυτά στηρίζεται και το νέο δόγμα, αυτό το οποίο συνδέεται με την Οθωμανική κληρονομιά.

Η σχέση μεταξύ του πολιτισμού και της θρησκείας επί αιώνες έχει αποκατασταθεί στην Ευρώπη, αφού έχει οδηγηθεί στο χώρο της ελευθερίας και της εκκοσμίκευσης. Αντίθετη κατεύθυνση έχει ο νέο-οθωμανισμός αφού αυτό το δόγμα αντιμετωπίζεται θρησκευτικά και του δίνει ένα σημαντικό δυνητικό κίνδυνο. Οι εξελίξεις στην Τουρκία πάνε προς την κατεύθυνση αυτή.

Για την περίπτωση της Αλβανίας, η οποία έχει ως στόχο την επιστροφή στις ρίζες της, στη φυσική οικογένειά της που είναι η Ευρώπη, όλες αυτές οι προσπάθειες για να επηρεάσουν το λαό με τον οθωμανισμό ή τον νεοοθωμανισμό δεν είναι μόνον αντιιστορικές, αλλά αφύσικες και παράλογες.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση