Το βασικό σενάριο και η τελική λύση

Του Ηλία Καραβόλια*

Πολλοί στις αγορές άρχισαν να κατανοούν ότι η Ελλάδα στέκεται για άλλη μια φορά ‘τυχερή’. Η συγκυρία με την δραματική επιδείνωση στην Ισπανία και με πολύ πιθανό πλέον το να οδηγηθεί και αυτή στον μηχανισμό στήριξης,αλλάζουν το σκηνικό για την χώρα μας. Το Ισπανικό 10ετές ομόλογο κινείται σε επίπεδα γύρω από το 6,50% και ωθεί τους Γερμανούς σκληροπυρηνικούς πολιτικούς να πάρουν δραστικά μέτρα για την γιγάντωση της κρίσης χρέους στον Νότο της Ευρώπης.

Θεωρώ ότι απο το πλήθος των σεναρίων και των σκόπιμων ‘ειδήσεων’ που κυκλοφορούν, και μετά απο διασταύρωση δεδομένων με αξιόπιστη και σοβαρή πηγή στις Βρυξέλες,
διαχρονικά επιβεβαιωμένη, η Πραγματικότητα αφορά δύο βασικά σενάρια για την Ελλάδα. Το πρώτο, αποκαλείται Αναγκαίο Σενάριο, κάνει λόγο για νέο κούρεμα και νέα ελεγχόμενη χρεοκοπία, αλλά όχι ‘σχετικά σύντομα’ και όχι ‘ξερό haircut’. Θα συνοδευτεί δηλαδή από επιμήκυνση του χρόνου εφαρμογής των υφιστάμενων δεσμεύσεων μας (κατά ένα χρόνο τουλάχιστον) συν κάποιες ‘αναπτυξιακού’ χαρακτήρα αδιευκρίνιστες πρωτοβουλίες. Είναι όμως πολύ πιθανό πλέον να συμπεριληφθούν όλα τα νέα ομόλογα αγγλικού δικαίου, τα παλαιά ομόλογα ελληνικού δικαίου της ΕΚΤ, στα οποία υπήρξε ειδική μεταχείριση και εξαιρέθηκαν από το PSI, και μέρος του νέου χρέους από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (διακρατικό).

Οι πιθανότητες, που δεν μπορούν να γίνουν σίγουρα ενδεχόμενα, ανεβάζουν το haircut στο 50-60% στα ομόλογα του ιδιωτικού τομέα και μέχρι 30% στα διακρατικά δάνεια και στα ομόλογα της ΕΚΤ. Τώρα, το πλέον σημαντικό είναι ότι στο σχέδιο αυτό μάλλον δεν περιλαμβάνεται άμεση έξοδος της Ελλάδος από το ευρώ, αλλά παραπομπή της σε ένα ‘μόνιμο πειθαρχικό συμβούλιο’ και φυσικά τις ανάλογες επιβολές κυρώσαεων και προστίμων, κατά το νέο Δημ/κό Σύμφωνο, με μια παράλληλη υποβάθμιση της χώρας από την κατηγορία ‘ισότιμα μέλη‘ της ΕΕ.

Η αλήθεια είναι ότι τις τελευταίες μέρες γίνεται πολύ μεγάλη προσπάθεια μεταξύ των θεσμικών φορέων σε επίπεδο Eurogroup, ΔΝΤ και ΕΚΤ- με απούσα την άμεσα ενδιαφερόμενη ελληνική πλευρά, εννοείται – ώστε η ΕΚΤ να συμμετέχει στο κούρεμα, έστω και με την μέθοδο swap (ανταλλαγής) των ομολόγων στο Μόνιμο Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) Αυτονόητο είναι ότι σ αυτή την περίπτωση θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου και τότε η ΕΚΤ αυτομάτως θα μετατραπεί σε ‘έσχατης λύσης’ μηχανή απορρόφησης των κραδασμών στο σύστημα(ενώ λειτουργούσε μέχρι τώρα ως δανειστής ‘έσχατης ανάγκης’).

Περιττό να αναφερθεί ότι για τον διακρατικό δανεισμό, αντιδρούν έντονα Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία, με την πρώτη να μην θέλει να αποδεχτεί την πραγματικότητα: συνέβαλλε σε ένα σχέδιο δανεισμού χωρίς να το συνδυάσει με σχέδιο ανάπτυξης, ώστε να διασφαλίσει, κατ αρχήν, αυτό το πακέτο στήριξης προς μια χρεωμένη, ‘σπάταλη’ και μη παραγωγική χώρα. Να αναφέρω ότι θεωρώ αυτονόητη την ‘πολιτική’ μας υποβάθμιση, εντός ΕΕ, που θα αποτελεί αφορμή για γεωπολιτική απομόνωση, με ότι αυτό σημαίνει.

Το δεύτερο σενάριο (Τελική Λύση) φαίνεται ότι αφορά μια σταδιακή και ομαλή έξοδο της Ελλάδος από το ευρώ, με υιοθέτηση διπλού νομίσματος σε μια περίοδο 3-6 μηνών από σήμερα. Το σενάριο περιλαμβάνει-επίσης και αυτό- βαθύ κούρεμα στο χρέος, ίσως και στο 60% για τον ιδιωτικό και 30% για τον επίσημο θεσμικό και δημοσίο τομέα.

Το σενάριο αυτό αφορά την υιοθέτηση 2 παράλληλων νομισμάτων: του ευρώ, που λογικά θα παραμείνει νόμισμα των εξωτερικών συναλλαγών της χώρας και του εθνικού νομίσματος (σημ: μάλλον με ονομασία σχετιζόμενη με το euro και όχι ‘δραχμή’, εννοείται για ψυχολογικό κατευνασμό των Ελλήνων αλλά και των αγορών) νόμισμα που θα καλύπτει τις εσωτερικές ανάγκες της χώρας, με ισοτιμία και επίπεδα διακύμανσης που θα επιτρέπουν ήπια και όχι βίαιη προσαρμογή της εγχώριας οικονομίας στα νέα δεδομένα. Γίνεται λόγος για "λελογισμένη" υποτίμηση 20-30% , όχι άμεση αλλά σε βάθος μηνών (μακροοικονομικά δεν ευσταθεί ως νομισματικό φαινόμενο φυσικά, αλλά οι αγορές έχουν ανατρέψει πλέον, πολλές θεωρίες…)

Αυτονόητο είναι ότι αν επικρατήσει το δεύτερο σενάριο, τότε θα συνεχιστεί για αρκετό καιρό η έντονη ύφεση και μάλλον, εντονότερη λιτότητα. Με αναγκαστική πλέον την κρατικοποίηση, μέσω ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Αν και από χθες, επίσημα οι Έλληνες τραπεζίτες ζητούν πλέον να παραμείνουν στα χέρια τους τα προβληματικά ‘μαγαζιά’ τους, άσχετα αν δεν βάζουν το χέρι στην τσέπη να τα κάνουν φερέγγυα και βιώσιμα, τώρα που στέρεψαν από πελάτες και έχασαν λεφτά από τα ελληνικά ομόλογα (δήθεν για να σώσουν το κράτος, και όχι δηλαδή για να εισπράττουν κουπόνι και εγγυήσεις για ρευστότητα στην ΕΚΤ) και τα επισφαλή δάνεια σε μη παραγωγικές επιχειρήσεις, κομματικές ΔΕΚΟ και αντι-παραγωγικούς θεσμούς, όπως τα κόμματα.

Η άποψη μου είναι ότι το πρώτο σενάριο είναι και το πλέον πιθανό. Αυτό δηλαδή της ‘αναγκαστικής αναδιάρθρωσης’ και της επιβεβλημένης επανα διαπραγμάτευσης χρόνου και στόχων στα προγράμματα λιτότητας που συνοδεύουν τα πακέτα στήριξης (δηλαδή στα μνημόνια των συμβάσεων). Αλλά, αναρωτιέμαι με το σποτ πολιτικού μηνύματος που μόλις είδα στην TV: ένα γεμάτο απορία κοριτσάκι στην τάξη, ρωτάει τον δάσκαλο του γιατί η Ελλάδα δεν θα έχει….ευρώ( !), ενώ το έχουν οι άλλες χώρες που γράφει ο δάσκαλος στον πίνακα. Το κόμμα λοιπόν που κυκλοφόρησε το σποτάκι αυτό θέλοντας να τονίσει ότι δεν παίζουμε με το μέλλον των παιδιών μας, και προφανώς θέλει να εισάγει στο Δημοτικό σχολείο την… Νομισματική Πολιτική και την Διεθνή Οικονομία ως μαθήματα, καλό είναι να ενημερώσει την μικρή αυτή μαθήτρια, αν τελικά η χώρα θα είναι στο ευρώ, στην περίπτωση που αυτό το κόμμα κερδίσει την εξουσία και σχηματίσει κυβέρνηση, αλλά ταυτόχρονα επιβληθεί από τους εταίρους πιστωτές το… δεύτερο και ‘κακό’ σενάριο που κυκλοφορεί έντονα και περιέγραψα πιο πάνω.

Διότι τα σενάρια, είτε με κεντροαριστερή, είτε με κεντροδεξιά κυβέρνηση, υφίστανται και επεξεργάζονται ούτως ή άλλως. Και ΄δουλεύονται΄ μακριά από την Αθήνα, μεταξύ Φρανκφούρτης, Βρυξελλών και τις τελευταίες μέρες μεταξύ Λονδίνου και Ουάσιγκτον (κάτι που είναι επίσης χρήσιμο να διδάσκονται απο νωρίς τα παιδιά στο σχολείο…)

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση