Economist: Η Ελλάδα αγοράζει χρόνο μέσω ΔΝΤ

• Ο Παπανδρέου απλά αγοράζει χρόνο παραμονής στην εξουσία υποβαθμίζοντας τη χώρα, εξαναγκάζοντας τους πολίτες να πληρώσουν χρέη άλλων, ενώ "παίζει" με ζητήματα εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων

Παρά τις επανειλημμένες δεσμεύσεις της να παραμείνει ακλόνητη απέναντι στο ενδεχόμενο μιας οικονομικής διάσωσης της Ελλάδας, η Angela Merkel ενέδωσε μόλις αντιλήφτηκε τον πανικό των αγορών.
Την 11/4, η ΕΕ αποφάσισε να δανείσει €30 δισεκατομμύρια στους Έλληνες, ενώ το ίδιο αναμένεται να κάνει και το ΔΝΤ. Τα επιτόκια αγγίζουν το 5%, που δεν είναι καθόλου μικρό νούμερο, αλλά είναι πολύ καλύτερο από αυτό που ήταν διατεθειμένοι να προσφέρουν οι ιδιώτες δανειστές. Τι σημαίνει αυτό; Ξεπεράστηκε η κρίση της Ελλάδας;
Σύμφωνα με αξιωματούχους της ΕΕ, τα ποσά είναι αρκετά ώστε να καλυφθεί η αναγκαία ρευστοποίηση την οποία χρειάζεται η χώρα προκειμένου να ξεπεράσει τη δημοσιονομική της προσαρμογή.
Η ΕΕ μπορεί να καθυστέρησε στη λήψη της τελικής απόφασης, όμως τώρα είναι αισιόδοξη πως αυτή η επίδειξη οικονομικής αλληλεγγύης θα είναι αρκετή ώστε να απομακρυνθούν οι κερδοσκοπικές επιθέσεις που αναμένονταν εν όψει χρεοκοπίας. Αυτή η αισιοδοξία όμως θα πρέπει να μετριαστεί. Η διάσωση της Ελλάδας, που ήταν αρκετά μεγαλύτερη από αυτήν που οι αγορές ανέμεναν, εξαφάνισε το ρίσκο χρεοκοπίας της χώρας για το 2010. Όποιος όμως γνωρίζει το ύψος των ελληνικών χρεών αλλά και τα επιτόκια που η χώρα αναγκάζεται να πληρώνει, εύκολα αντιλαμβάνεται πως αν δεν επέλθει σύντομα μια ισχυρή ανάπτυξη, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί μια νέα αναθεώρηση του χρέους. Το πακέτο διάσωσης απλώς αγόρασε κάποιο χρόνο, περίπου τρία χρόνια δηλαδή, αρκετά για να αποφευχθούν οι αρνητικές συνέπειες μια τυχόν ελληνικής χρεοκοπίας.
Αν μελετήσουμε τα νούμερα, βλέπουμε πως το μεσοπρόθεσμο χρέος της Ελλάδας είναι πολύ πιο σκοτεινό από όσο παραδέχονται τόσο οι Έλληνες κυβερνητικοί όσο και η ίδια η ΕΕ. Οι υπολογισμοί μας συντείνουν στο ότι ακόμη και με μια δημοσιονομική αναπροσαρμογή αξίας 10% του ΑΕΠ στα επόμενα πέντε χρόνια, η χώρα θα χρειαστεί είτε περαιτέρω δάνεια με χρόνο αποπληρωμής τους μεγαλύτερο από αυτό του πακέτου διάσωσης, είτε μια ανασυγκρότηση των χρεών της όπως π.χ. παύση πληρωμών σε κάποια χρέη, ή αποπληρωμή μικρότερων ποσών από τα κανονικά. Ακόμη και με μια αισιόδοξη ματιά, υπολογίζεται πως η Ελλάδα θα χρειαστεί περισσότερα από €67 δισ. με μεγάλη περίοδο αποπληρωμής, μέσα στα επόμενα χρόνια. Το 2014, το χρέος της θα αγγίξει το 150% του ΑΕΠ, ένα επίπεδο που μόνο η Ιαπωνία έχει πιάσει ποτέ. Αν η οικονομική ανάπτυξη δεν είναι αυτή που πρέπει, ή αν η Ελλάδα δεν μειώσει τις δαπάνες και δεν αυξήσει τα φορολογικά της έσοδα, τα νούμερα θα είναι κατά πολύ χειρότερα.
Αυτά τα νηφάλια συμπεράσματα γεννούν το ερώτημα για το αν η πρόσφατη οικονομική διάσωση της Ελλάδας έχει κάποιο νόημα. Η ιστορία των οικονομικών κρίσεων, ειδικά της Αργεντινής το 2001, έχει δείξει πως αν η χρεοκοπία είναι να γίνει, καλύτερα να γίνει και να τελειώνει παρά να προσπαθούμε να την αποφύγουμε με Δονκιχωτικές προσπάθειες και πακέτα διάσωσης. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει αναφορικά με την Ελλάδα και οι λόγοι για αυτό είναι δυο, που δεν έχουν να κάνουν τόσο με την ίδια την Ελλάδα όσο με την ευρωζώνη.
Πρώτον, μια ελληνική χρεοκοπία σήμερα θα δημιουργούσε κινδύνους κρίσης στη Πορτογαλία, την Ισπανία, ακόμη και την Ιταλία. Αυτές είναι οι χώρες της ευρωζώνης που πάσχουν από συνδυασμούς ελλειμμάτων, χαμηλής ανάπτυξης, και υψηλών χρεών. Η ΕΕ δεν διαθέτει την οικονομική ισχύ να τις βοηθήσει όλες.
Δεύτερον, μια χρεοκοπία θα προκαλούσε άσχημες συνέπειες στο ευαίσθητο τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης. Οι τράπεζες της ευρωζώνης είναι κάτοχοι περίπου €120 δισ. των χρεών της Ελλάδας. Οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες έχουν το 40% αυτού του ποσού. Πολλές τράπεζες θα χρειάζονταν σημαντική κυβερνητική ενίσχυση, αν η Ελλάδα δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις της. Τα ποσά που παίζονται ίσως να είναι μεγαλύτερα και από το ίδιο το πακέτο διάσωσης που δόθηκε στους Έλληνες. Και αν μια τέτοια κρίση μεταδίδονταν στις Ισπανία και Πορτογαλία, θα κινδύνευε να καταρρεύσει ολόκληρο το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Το ενδεχόμενο αυτό είναι τόσο ανησυχητικό που δικαιολογεί πλήρως την εξαγορά χρόνου, μέσω του πακέτου της διάσωσης της Ελλάδος. Όμως όλα μπορούν να αλλάξουν προς το χειρότερο, σε περίπτωση που δεν γίνει σωστή χρήση του κερδισμένου χρόνου τόσο από την Ελλάδα όσο και από τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης.
Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα
Το τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα είναι πλέον γνωστό. Ένα κράτος που κακοδιαχειρίστηκε επί χρόνια τα δημοσιονομικά του, πρέπει τώρα να σφίξει το ζωνάρι για πολύ καιρό . Για να πετύχει την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη, και για να βελτιώσει τον προϋπολογισμό της, η χώρα θα πρέπει να υιοθετήσει ριζοσπαστικές φορολογικές αλλαγές, περικοπές στις αμοιβές του δημοσίου, και αναθεώρηση του συνταξιοδοτικού και ασφαλιστικού της προγράμματος. Η σκληρή προσαρμογή, που έχει ξεκινήσει η νέα κυβέρνηση, θα μειώσει το ρίσκο του να μη μπορεί η χώρα να εξυπηρετήσει τις δανειακές της υποχρεώσεις στα επόμενα τρία χρόνια. Ακόμη και έτσι όμως, δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε πως οι συγκυρίες μπορεί να ωθήσουν τους Έλληνες να επιλέξουν τη χρεοκοπία. Για αυτό και οι υπόλοιπες ασθενείς οικονομίες της ευρωζώνης θα πρέπει πλέον να αγωνιστούν σκληρά ώστε να αποδείξουν στις αγορές πως δεν είναι σαν την Ελλάδα. Κάτι τέτοιο απαιτεί αυστηρή δημοσιονομική λιτότητα. Και ίσως πιο απαραίτητη να είναι η δομική τους ανασυγκρότηση που θα βελτιώσει την ανάπτυξη και θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά. Χωρίς την επιλογή μιας νομισματικής υποτίμησης, χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία δεν διαθέτουν εναλλακτική λύση πέραν του να μειώσουν τα κόστη εργασίας και να εισάγουν ρυθμίσεις που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα, ειδικά μέσω της απελευθέρωσης των αγορών εργασίας. Αυτές οι από καιρό επιθυμητές ρυθμίσεις, είναι τώρα κρίσιμες και αναγκαίες. Θα ήταν λάθος για τους ηγέτες των χωρών αυτών να επαναπαυτούν, θεωρώντας πως αν τα βρουν σκούρα θα διασωθούν, όπως διασώθηκε η Ελλάδα. Ούτε η ΕΕ, ούτε το ΔΝΤ αντέχουν κάτι τέτοιο.
Και αυτά που πρέπει να γίνουν οπωσδήποτε, δεν περιορίζονται μόνο στις χώρες του νότου. Η Γερμανία θα πρέπει να βοηθήσει αυξάνοντας την εσωτερική της ζήτηση. Οι αρχές θα πρέπει να πιέσουν τις τράπεζες να «ισορροπήσουν» τους ισολογισμούς τους και να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να αποφύγει να σχεδιάζει κίνητρα που θα επιτρέπουν στις τράπεζες να συσσωρεύουν ελληνικό χρέος και μετά να το προσφέρουν ρευστοποιημένο, προσφέροντας λιγότερα μετρητά για την αγορά κρατικών ομολόγων με χαμηλά επιτόκια. Οι κυβερνήσεις από τη πλευρά τους θα πρέπει επιτέλους να οργανώσουν κάποιο μηχανισμό, προκειμένου να διαχειριστούν τα δημόσια χρέη μέσα στη ζώνη της νομισματικής ένωσης.
Ο κατάλογος των «πρέπει» είναι ανησυχητικά μακρύς, για αυτό και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί πλανώνται αν νομίζουν πως η ελληνική κρίση ξεπεράστηκε με τη πρόσφατη διάσωση. Επειδή η Ελλάδα είναι αρκετά μικρή ώστε να διασωθεί, μπόρεσαν και αγόρασαν προσωρινά κάποιο χρόνο. Τώρα όμως θα πρέπει να διαχειριστούν αυτό το χρόνο έξυπνα.
The Economist

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση