Ο πόλεμος της ενέργειας και των αγωγών

Καταλύτης για την ελληνική επιτυχία με την οποία συνοδεύτηκε το τολμηρό εγχείρημα της άσκησης βέτο για την είσοδο της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ από την Ελλάδα ήταν ο υπόγειος ενεργειακός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Ευρώπης.

Την ώρα που μαίνεται ένας ανομολόγητος νέος ψυχρός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για τον έλεγχο των ενεργειακών δρόμων της Ευρώπης, η Ελλάδα μέσω της ενεργειακής διπλωματίας κατάφερε να παραταχθεί με το νικηφόρο στρατόπεδο και όχι μόνο να μην περιθωριοποιηθεί από τους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους, αλλά να βρει και φανατικούς υποστηρικτές των θέσεών της σε σχέση με το εθνικό θέμα που προέταξε στη Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου.

Η αρχή του τέλος στην εποχή του πετρελαίου, τα κερδοσκοπικά παιχνίδια που το συνοδεύουν και η διαφαινόμενη τεράστια και ταχύτατη διείσδυση της Ρωσίας στην ενεργειακή αγορά της Ευρώπης μέσω του φυσικού αερίου απειλούν τις διαμορφωμένες ισορροπίες στη Γηραιά ήπειρο και ήδη έχουν διαμορφώσει νέες παγκόσμιες συμμαχίες.

Νέες συμφωνίες
Το ξύπνημα της «αρκούδας» από τη χειμερία νάρκη και η ολική επαναφορά της στη διπλωματική σκακιέρα συνδέονται άμεσα με την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της και ιδίως αυτών του φυσικού αερίου, αφού υπολογίζεται ότι διαθέτει το 30% των παγκόσμιων αποθεμάτων. Μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες με προεξάρχουσα τη Γερμανία και τη Γαλλία σπεύδουν να αναθεωρήσουν τις σχέσεις τους με το Κρεμλίνο, επιχειρώντας να βρουν αντίβαρο στο μονοπωλιακό ενεργειακό καθεστώς που έχουν επιβάλει οι Ηνωμένες Πολιτείες με τον απόλυτο έλεγχο των πετρελαϊκών αποθεμάτων.
Από την άλλη οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να ελέγξουν τους νέους ενεργειακούς δρόμους χρησιμοποιώντας το ΝΑΤΟ ως παγκόσμιο χωροφύλακα της ενέργειας. Πολλές από τις νέες Δημοκρατίες του πρώην ανατολικού μπλοκ, που ήδη έχουν πάρει με το μέρος οι ΗΠΑ, η Ουκρανία και η Γεωργία, αλλά και οι βαλκανικές χώρες, όπως η Ελλάδα, η Γιουγκοσλαβία, η Βουλγαρία, η ΠΓΔΜ και το Κοσσυφοπέδιο θα παίξουν τα επόμενα χρόνια τεράστιο ρόλο στο παιχνίδι της παγκόσμιας κυριαρχίας, αφού μέσω αυτών θα υλοποιηθούν τα σχέδια της Ρωσίας ή θα αποκρουστούν αυτά τα σχέδια από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε αυτό το επικίνδυνο διπλωματικό παιχνίδι η Ελλάδα φαίνεται να έχει πάρει σαφή θέση από νωρίς, αναπτύσσοντας θερμές σχέσεις με τη Μόσχα.
Ρόλο παγκόσμιου ενεργειακού χωροφύλακα θέλει το ΝΑΤΟ
Το ΝΑΤΟ αναλαμβάνει την «προστασία» των αγωγών μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη στο έδαφος των ευρωπαϊκών χωρών από τις οποίες διέρχονται, ενώ, παράλληλα, διαφαίνεται αναβάθμιση του ρόλου της Σούδας και του νεο-οικοδομηθέντος Κέντρου Εκπαίδευσης Ναυτικής Αποτροπής σε σχολείο ταχύρυθμης εκπαίδευσης ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στο νέο ρόλο που διεκδικεί το ΝΑΤΟ για την προστασία των ενεργειακών δρόμων κυρίως στην Ευρώπη, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το ΝΑΤΟ αποφάσισε να διαδραματίσει ρόλο παγκόσμιου χωροφύλακα πέραν της αντιτρομοκρατίας και στα θέματα ενέργειας με στροφή της δύναμης ταχείας αντίδρασης NRF και προς την προστασία των ενεργειακών αγωγών, αλλά και χρησιμοποιώντας ως πρότυπο επιχειρήσεις που θεωρεί απόλυτα επιτυχείς, όπως η επιχείρηση κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα.
Σύμφωνα με μελέτη που φέρνει στο φως της δημοσιότητας σήμερα το «Εθνος της Κυριακής» και η οποία εκπονήθηκε τους προηγούμενους μήνες και έχει ήδη αξιολογηθεί σε όλα τα κλιμάκια της Συμμαχίας, η προστασία των πηγών ενέργειας καθίσταται πρωταρχικό θέμα για τη Συμμαχία.
Και είναι λογικό, αφού η Αμερική είναι άμεσα εξαρτώμενη από το πετρέλαιο και δεν βλέπει με ιδιαίτερα θετικό μάτι την εξάρτηση πολλών ευρωπαϊκών χωρών από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Το νέο σκηνικό
Το 40% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου διέρχεται μέσα από τα στενά του Ορμούζ στον Περσικό Κόλπο, ενώ έχει εκτιμηθεί ότι το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί στο 60% τα επόμενα 20 χρόνια.
Ορισμένες χώρες έχουν ένα δυσανάλογο ρόλο στην προμήθεια πετρελαίου και φυσικού αερίου στην παγκόσμια αγορά, η οποία καθιστά τις πολιτικές και τις εσωτερικές εξελίξεις της συνολικής σημασίας για την παγκόσμια οικονομία.
Για παράδειγμα, το 60% των παγκόσμιων πηγών φυσικού αεριού βρίσκονται σε δύο χώρες, τη Ρωσία και το Ιράν. Ταυτόχρονα, τόσο η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την εισαγόμενη ενέργεια.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση για παράδειγμα, σήμερα εισάγει το 44% του φυσικού της αερίου και το 50% της ποσότητας αυτής προέρχεται μόνον από τη Ρωσία. Η στροφή στην κατανάλωση φυσικού αερίου θα αυξήσει την εξάρτηση ορισμένων χωρών.
Η Ρωσία, για παράδειγμα, διαθέτει το 6% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου, αλλά το 30% των αποθεμάτων φυσικού αερίου.
Ενα άλλο χαρακτηριστικό της ανησυχίας για την ενεργειακή ασφάλεια είναι ότι όλο και περισσότερες χώρες βασίζονται σε προμήθειες που διατρέχουν ολόκληρες ηπείρους, ή δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν φυσικό υγροποιημένο αέριο σε μεγάλες θαλάσσιες εκτάσεις.
Περίπου 15 με 16,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαιοειδών για παράδειγμα περνούν από τα στενά του Ορμούζ κάθε μέρα, το οποίο αποτελεί το 20% της παγκόσμιας παραγωγής.
Τα στενά του Ορμούζ είναι τα πλέον σημαντικά σημεία ελέγχου για την παγκόσμια και κυρίως την ευρωπαϊκή διακίνηση πετρελαιοειδών, Τρία εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα περνούν από τη διώρυγα του Σουέζ.
Η Μαύρη θάλασσα είναι η μεγαλύτερη οδός διακίνησης πετρελαιοειδών από τη Ρωσία, μέσω των στενών του Βοσπόρου. Αυτές οι μεταφορές ολοένα και θα αυξάνονται την επόμενη δεκαετία.
Αυτή είναι μια πτυχή της παγκοσμιοποίησης που υπογραμμίζει την αλληλεξάρτηση που συνδέει τους καταναλωτές και τους προμηθευτές σε μια σύνθετη αλυσίδα που επιβάλλει την ασφάλεια τόσο στην ξηρά, όσο και στη θάλασσα.
Νέο ρόλο για τη Σούδα ετοιμάζουν οι Αμερικανοί
Πρόταση των ΝΑΤΟΪκών μελετητών είναι να δημιουργηθεί στη Συμμαχία ένας μόνιμος μηχανισμός παρακολούθησης και εκτίμησης για τις εξελίξεις που σχετίζονται με την ενεργειακή ασφάλεια.
Παράλληλα, προτείνεται η διεύρυνση της εντολής της τρομοκρατικής μονάδας ώστε να συμπεριλάβει μια ειδική εστίαση στις πληροφορίες που σχετίζονται με την ενεργειακή ασφάλεια.
Πέραν της συνεργασίας των μυστικών υπηρεσιών μεταξύ των ΝΑΤΟϊκών χωρών, σχεδιάζεται οι ναυτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, όπως η επιχείρηση ACTIVE ENDEAVOUR να παρακολουθούν τις θαλάσσιες οδούς.
Δεν είναι καθόλου τυχαία η άσκηση που γίνεται αυτές τις μέρες στην περιοχή της Κρήτης στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Εκπαίδευσης Ναυτικής Αποτροπής (ΚΕΝΑΠ) στη Ναυτική Βάση της Σούδας, το οποίο έχει αναλάβει ρόλο εκπαιδευτή σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις.
Τα σενάρια
Η άσκηση επικεντρώνεται σε διαδικασίες ελέγχου εμπορικών πλοίων, στις επιχειρήσεις απαγορεύσεως (Maritime Interdiction Operations) καθώς και σε επιχειρήσεις έρευνας - διάσωσης. Ο ρόλος της Σούδας αναμένεται να αναβαθμιστεί περισσότερο όταν το ΝΑΤΟ ενεργοποιήσει την ασπίδα προστασίας του στους ενεργειακούς δρόμους στην Ευρώπη.
Ο ρόλος του ΝΑΤΟ σε επιχειρήσεις, θα απαιτούσε την εκπόνηση επιχειρησιακού σχεδιασμού για συγκεκριμένα σενάρια, αλλά και ασκήσεις από ναυτικές δυνάμεις και συνεργασία με άλλες χώρες, όπως τις χώρες του μεσογειακού διαλόγου.
Αναμένεται σε αυτό το πλαίσιο να σχεδιαστούν μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις με τη συμμετοχή αεροπορικών, θαλάσσιων και χερσαίων δυνάμεων.
Σύμφωνα με την εκπονηθείσα μελέτη, το ΝΑΤΟ μπορεί να αναλάβει ενεργό δράση καθώς διαθέτει τα μέσα για να ανταποκριθεί σε αυτό το ρόλο με συμμετοχή της δύναμης ταχείας αντίδρασης NRF, η οποία είναι μοναδική και αποτελεί βασική δύναμη για την προστασία των ενεργειακών εγκαταστάσεων των χωρών - μελών της Συμμαχίας.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση