Στρατηγική διαπραγματευτικής διαύγειας και αποφασιστικής αποτροπής

«Στον έρωτα, όπως και στον πόλεμο, όταν ένα φρούριο αρχίζει διαπραγματεύσεις, είναι ήδη παραδομένο κατά το ήμισυ», Marguerite de Valois, 1553-1615, βασίλισσα της Ναβάρας και της Γαλλίας. Η γνωστή βασίλισσα Μαργκό, κόρη του Ερρίκου Β’ της Γαλλίας και της Αικατερίνης των Μεδίκων, αδελφή των βασιλιάδων Φραγκίσκου Β’, Καρόλου Θ’ και Ερρίκου Γ’. Παντρεύτηκε τον Ερρίκο Δ’, που ήταν βασιλιάς της Γαλλίας (ο πρώτος Βουρβόνος) και της Ναβάρας. Όλοι τους ήταν κεντρικά πρόσωπα των γεγονότων της 24ης Αυγούστου 1572 (Νύχτα Αγίου Βαρθολομαίου).

Σπεύδω να διευκρινίσω καταρχάς ότι “Νύχτα Αγίου Βαρθολομαίου” δεν έχουμε στην καθ’ ημάς επικαιρότητα της Ανατολικής Μεσογείου και του Νοτιοανατολικού Αιγαίου, αλλά και να επιβεβαιώσω ότι υπάρχει καταρχήν αποδοχή πως η δεκάμηνη προκλητικότητα της Τουρκίας οδηγεί σε κλίμα “εξόδου”, με έτσι (πολεμικό συμβάν) ή αλλιώς (διάλογος επ’ απειλή συμβάντος) έναρξη διαπραγματεύσεων. Αν θα έχει όρους και όρια προκαθορισμένα ή αν θα είναι κλιμακωτές και εφ’ όλης της ύλης διαπραγματεύσεις είναι προσώρας άδηλο. Αλλά στην επίσημη ελληνική ρητορική έχουμε μια ουσιώδη μετατόπιση στην πάγια θέση μας, ότι δε συζητάμε παρά μόνο για τη διαφορά μας στην οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/AOZ. Αυτό μετατράπηκε σε «έχουμε μόνο μια διαφορά, την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών».

Οι περισσότεροι εικάζουν ότι έτσι συμπεριλαμβάνουμε και την ΑΟΖ, που για χρόνια, παρά τις επίμονες οχλήσεις του Θόδωρου Καρυώτη, η πλειοψηφία πανεπιστημιακών, αναλυτών, διεθνολόγων και καθηγητών του Διεθνούς Δικαίου “έθαβαν”, αφού είχαν κάνει καριέρα με συγγράμματα, μελέτες και διατριβές αποκλειστικά για την υφαλοκρηπίδα. Μόνο που στη διεθνή διπλωματική γλώσσα, τις συνθήκες και το διεθνές δίκαιο, όταν μιλάς για θαλάσσιες ζώνες, αυτό περικλείει όχι μόνο κυριαρχικά δικαιώματα, που είναι η υφαλοκρηπίδα, η ΑΟΖ και η συνορεύουσα ζώνη, αλλά και κυριαρχία, που είναι η αιγιαλίτιδα ζώνη. Κοινώς οι θαλάσσιες ζώνες είναι τέσσερις και μάλιστα η μία, της αιγιαλίτιδας (τα χωρικά ύδατα), αναφέρεται στον σκληρό πυρήνα της υπόστασης ενός κράτους, που είναι η άσκηση κυριαρχίας. Με την ευκαιρία να διευκρινίσω και κάτι ακόμη αναφορικά με τη χρήση – πολλές φορές λανθασμένα – ειδικά σε τέτοια θέματα, των φράσεων. Καταρχήν (κατ’ αρχήν) ή καταρχάς (κατ’ αρχάς). Πρόκειται για δύο παρεμφερείς φράσεις, οι οποίες έχουν διαφορετικές σημασίες. Η φράση “κατ’ αρχήν” χρησιμοποιείται όταν εννοούμε «στα βασικά σημεία», «κατά βάση», «όσον αφορά την ουσία». Η φράση “κατ’ αρχάς” χρησιμοποιείται όταν εννοούμε «αρχικά», «αρχίζοντας», «στην αρχή», «πρώτα-πρώτα», «εν πρώτοις». Το κατ’ αρχήν (απαντά και ως καταρχήν), παρά την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη που υπάρχει, δε δηλώνει χρόνο και δε σημαίνει αρχικά ή στην αρχή (δηλαδή, δεν είναι συνώνυμο τού κατ’ αρχάς). Το κατ’ αρχάς, από την άλλη πλευρά, εξακολουθεί να έχει την ίδια ακριβώς σημασία που είχε και στην αρχαία ελληνική γλώσσα: αρχικά, στην αρχή, πρώτα, κατά πρώτον, εν πρώτοις.


Προς τη μεγάλη πρόκληση ο Ερντογάν;

Κατά τις ενδείξεις, η Τουρκία του Ερντογάν φαίνεται ότι σχεδιάζει την κορυφαία των ημερών πρόκληση (ή απειλεί με κάτι τέτοιο για να μας σύρει σε συνομιλίες άρον-άρον), τη στιγμή που δηλώνεται απ’ όλες τις πλευρές (παικτών ισχύος, εταίρων, συμμάχων και “φίλων”) ότι του ασκούνται πιέσεις να σταματήσει όλες τις παράνομες ενέργειές του για να ξεκινήσει ο διάλογος με την Ελλάδα.

Η καθεστωτική εφημερίδα “Yeni Safak” (εσχάτως όλες οι επίσημες κινήσεις προαναγγέλλονται από αυτήν) ανήγγειλε ήδη ότι η Τουρκία θα ανανεώσει την παράνομη Navtex που τυπικά λήγει στις 10 Σεπτεμβρίου, ως τις 25 του μήνα. Και μάλιστα, με βάση τη νέα αυτή Navtex, για το ερευνητικό “Oruc Reis” θα “δεσμευτεί” χώρος βορειότερα, ως τα όρια των χωρικών μας υδάτων στα 6 μίλια από τη Ρόδο και το Καστελόριζο.

Με την τελευταία Navtex 1093/20 της 31ης Αυγούστου και με διάρκεια έως τις 12 Σεπτεμβρίου, το βορειότερο άκρο της δεσμευμένης περιοχής είναι στα 32 ν.μ. από το Καστελόριζο και ο προβληματισμός πλέον είναι εάν θα επιχειρηθεί από την Τουρκία νέα παράταση χρονική και επέκταση γεωγραφική των ερευνών, καθώς πλέον δε θα αφορά διεθνή ύδατα και μη οριοθετημένη υφαλοκρηπίδα, αλλά τη Συνορεύουσα Ζώνη του Καστελόριζου, η οποία βάσει του Δικαίου της Θάλασσας είναι μέχρι τα 24 ν.μ., ενώ φυσικά πρέπει να συνυπολογισθεί ότι, ακόμη και χωρίς να έχει γίνει η άσκηση του δικαιώματος, το Καστελόριζο έχει δικαίωμα αιγιαλίτιδας ζώνης έως 12 ν.μ.

Η Notam και η Navtex και οι χάρτες της ύψιστης πρόκλησης

H Τουρκία εξέδωσε τη Notam Α 4301/20 για άσκηση με πραγματικά πυρά μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου, με ύψος μέχρι (έχει ειδική σημασία αυτό) τα 51.000 πόδια, από 16 έως 22 Σεπτεμβρίου. Η Τουρκία με τη Νοταμ αυτή ενημέρωσε τη διεθνή κοινότητα ότι η περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου, η οποία εκτείνεται 36 ναυτικά μίλια νοτίως από τις τουρκικές ακτές εντός του FIR Αθηνών και διεθνούς θάλασσας, αποτελεί κατά αυτήν τουρκική επικράτεια και κυριαρχία.

Μία από τις εγκυρότερες δημοσιογραφικές πένες στα εθνικά θέματα, η Κύρα Αδάμ, με αφορμή τον σχετικό χάρτη που περικλείεται η αναγγελλόμενη τουρκική άσκηση, αναφέρει άκρως αποκαλυπτικά και τα εξής: «Για την περιοχή της τουρκικής άσκησης που φαίνεται στον χάρτη σημειώνονται τα ακόλουθα και πάντοτε σύμφωνα με τις θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης.

Η Τουρκία στην περιοχή Ρόδου-Μεγίστης καταργεί στην πράξη το FIR Αθηνών/Κωνσταντινούπολης και τούτο διότι εισέρχεται 30 ν.μ. εντός του FIR Αθηνών, μετατρέποντας τη διεθνή θάλασσα σε τουρκική κυριαρχία/επικράτεια.

Η Ελλάδα αντέδρασε, υποστηρίζοντας ότι η περιοχή της τουρκικής άσκησης εισέρχεται στο FIR Αθηνών, και προσπάθησε να ακυρώσει την τουρκική άσκηση. Η τουρκική αντίδραση ήταν αστραπιαία με έκδοση αγγελίας, στην οποία δηλώνει διεθνώς ότι η περιοχή είναι τουρκική επικράτεια, η άσκηση θα γίνει κανονικότατα και δεν πρόκειται να ξανασχοληθεί με όποιες μελλοντικές αιτιάσεις ελληνικής κυβέρνησης.

Η τουρκική άσκηση αποκόπτει οποιαδήποτε προσπέλαση Ρόδου/Καστελόριζου ακόμα και για μεταφορά ασθενών με πλοίο, ελικόπτερο και αεροπλάνο, δεδομένου ότι θα εκτελείται η άσκηση με πυρά, από τα 0 πόδια μέχρι τα 51.000 πόδια.

Η σχεδίαση της τουρκικής άσκησης, πέραν του γεγονότος ότι η Τουρκία παρανόμως αυξάνει την κυριαρχία της κατά 36 ν.μ. σε βάρος της Ελλάδας, δίνει μεγάλα οικονομικά οφέλη στην Άγκυρα. Και τούτο διότι “κατεβάζει ρολά” στην περιοχή αυτή και απαγορεύει οποιαδήποτε εμπορική ή αεροπορική ή ναυτική κίνηση, αφού αποκόπτει όλους τους αεροδιαδρόμους από Ευρώπη προς Ανατολή και αντιστρόφως, καθόσον από την περιοχή αυτή διέρχονται οι αεροδιάδρομοι R-19 G-18 L-609. H σχεδίαση αυτή της τουρκικής περιοχής ασκήσεων αναγκάζει τις αεροπορικές εταιρείες να χρησιμοποιούν αεροδιαδρόμους του FIR Κωνσταντινούπολης, με αποτέλεσμα πολλά εκατομμύρια ευρώ από τα τέλη υπερπτήσης, που θα έπαιρνε η Ελλάδα, να πηγαίνουν στον Ερντογάν.

Οι τουρκικές ενέργειες για την άσκηση στην εν λόγω περιοχή παραβιάζουν το σύνολο της Σύμβασης Σικάγο ICAO και το Καταστατικό ΟΗΕ. Παρ’ όλα αυτά, η ελληνική κυβέρνηση, με τη μέχρι τώρα αναιμική αντίδρασή της μπροστά στη μετατροπή της διεθνούς θάλασσας σε τουρκική επικράτεια, δίνει χώρο στην Τουρκία να εκτελεί έρευνες το “Oruc Reis” νοτίως Καστελόριζου/Ρόδου – και ανατολικά του 28ου μεσημβρινού».

Ξεκάθαρες οι στοχεύσεις της Τουρκίας

Η Τουρκία, παρά τις εκκλήσεις- “χάδι” των παικτών ισχύος, των ΗΠΑ, της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ (εξαίρεση η Γαλλία, που για τα δικά της συμφέροντα στην περιοχή παίζει σκληρά και “ενοχλεί” Γερμανία και ΗΠΑ στο ενδεχόμενο να αναλάβει εξοπλιστικά, στρατιωτικά αλλά και αμυντικά το “πακέτο” με την Ελλάδα), για αποκλιμάκωση, έχει “κλειδώσει” στόχο στο Καστελόριζο. Ο Ερντογάν, μιλώντας σε μια 5ωρη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου του, επανέλαβε: «Δε θα εγκλωβίσει την Τουρκία στις ακτές της ένα μικρό νησί μερικών χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων». Απείλησε εκ νέου με «βαρύ τίμημα» όσους «σηκώνουν ανάστημα κατά της Τουρκίας», και πρόσθεσε ότι η χώρα του, «εάν χρειαστεί, έχει τη δύναμη να ενεργοποιήσει τη διπλωματία και τον στρατό της».

Την ίδια ώρα, όσο κι αν στην εσωτερική μας ατζέντα μιλάμε για δηλώσεις «παραφροσύνης», η στρατηγική Ερντογάν δείχνει καλά προετοιμασμένη και με βήματα κλιμακωτά την ύπαρξη ενός συνολικότερου σχεδίου:

1) Για πρώτη φορά με αυτή την αναγγελία-δήλωση, που πήρε χαρακτηριστικά διεθνούς γνωστοποίησης, επιχειρεί να θέσει και θέμα μετατροπής διεθνούς θάλασσας, παρανόμως με αύξηση της κυριαρχίας της κατά 36 ν.μ., σε βάρος της Ελλάδας.

2) Κατοχύρωση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης δυνατότητας άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων στα ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού (πιο σωστά μετά 27,59’), εκεί που σταματά η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία μερικής οριοθέτησης, εντός της ελληνικής και της κυπριακής ΑΟΖ-Υφαλοκρηπίδας (όπως αυτές διαμορφώνονται με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας).

3) Η Τουρκία, με τις κινήσεις του “Oruc Reis” (31 ημέρες) εδώ και 4 βδομάδες, δηλώνει προς όλους ότι αυτή η περιοχή, την οποία η ελληνική κυβέρνηση άφησε ανοιχτή προς διαπραγμάτευση, επί της ουσίας με όλους τους γείτονες, έχοντας αναγνωρίσει ότι μεγάλα νησιά όπως η Κρήτη (5ο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου) έχουν μειωμένη επήρεια στον καθορισμό ΑΟΖ-Υφαλοκρηπίδας, ενώ μικρά νησιά μηδενική ή ελάχιστη, είναι δική της, εξαιτίας του μεγέθους της τουρκικής ακτογραμμής (αποσιωπώντας ότι η ελληνική ακτογραμμή είναι 4,1 προς 1 μεγαλύτερη της τουρκικής). Στη συμφωνία με την Αίγυπτο, ο καθορισμός της μερικής ΑΟΖ δεν προέκυψε με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, η οποία προβλέπεται από το Δίκαιο της Θάλασσας (και στην οποία ούτε μία αναφορά δεν υπάρχει ή συμφωνία), αλλά από την αρχή της αναλογικότητας, η οποία έχει αναγνωριστεί σε ορισμένες ad hoc (όχι όμως γενικευμένες) νομολογίες διεθνών δικαστηρίων, και της οποίας (της αναλογικότητας) την εφαρμογή ζητά διαχρονικά η Άγκυρα.

4) Στην επέκταση του ελληνοτουρκικού «διαλόγου», εκμεταλλευόμενη και τα “χάδια” έως σήμερα των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-Ε.Ε. στον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών (αιγιαλίτιδα ζώνη, υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ) στο Αιγαίο, ειδικά το ανατολικό, και νοτίως της Κρήτης, θέτοντας ως αφετηρία συζήτησης το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο και την εκτός διεθνούς δικαίου και διεθνούς δικαίου της θάλασσας άποψή της, ότι τα νησιά δε δικαιούνται καθόλου ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα. Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ στο Ιόνιο και ίσως στην Κρήτη στα νότια, όπως και το γεγονός ότι προβάλλει τις συμφωνίες με Ιταλία-Αίγυπτο ως μοντέλο για μια μελλοντική ελληνοτουρκική συμφωνία, φαίνεται να εκλαμβάνονται από την Άγκυρα ως ευκαιρία για την απόσπαση υποχωρήσεων από την Αθήνα στο Ανατολικό Αιγαίο και μέχρι τον 25ο Μεσημβρινό, όπου επί της ουσίας ζητά συνδιαχείριση και όχι μόνο συνεκμετάλλευση της θαλάσσιας περιοχής.

Τι συζητά η Ελλάδα

Α) Για την ώρα και σύμφωνα με τις δηλώσεις τόσο του Έλληνα πρωθυπουργού, αλλά και πλειάδας κυβερνητικών αξιωματούχων, η ελληνική κυβέρνηση φέρεται διατεθειμένη να διαπραγματευτεί με την Τουρκία την οριοθέτηση των μεταξύ τους θαλάσσιων ζωνών (και της αιγιαλίτιδας ζώνης;) ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού και στο Αιγαίο, έχοντας ως παράδειγμα τις συμφωνίες με Ιταλία-Αίγυπτο και εφόσον αποσυρθούν το “Oruc Reis” και τα πολεμικά πλοία της Τουρκίας που το συνοδεύουν από την ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Β) Η ελληνική κυβέρνηση παρουσιάζει ως επιλογή και την προσφυγή στη Χάγη, στη βάση συνυποσχετικού εγγράφου στο οποίο θα καταλήξουν οι δύο πλευρές, εάν δεν τελεσφορήσουν οι διαπραγματεύσεις. Συνυποσχετικό σημαίνει συμφωνία του τι και πώς θα εκδικαστεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, άρα το τελευταίο θα κληθεί να αποφανθεί πάνω στο πλαίσιο που Ελλάδα και Τουρκία θα έχουν συμφωνήσει κι όχι αορίστως και γενικώς. Θα πρόκειται, ουσιαστικά, για ένα έγγραφο που θα συμφωνήσουν Ελλάδα και Τουρκία, στο οποίο θα περιγράφεται η διαφορά επί της οποίας το Δικαστήριο καλείται να αποφασίσει. Η σύνταξη ενός τέτοιου συνυποσχετικού δεν είναι εύκολη υπόθεση, μιας και απαιτεί γενναίες παραδοχές, έστω και για να μπει μια χώρα σε σχετική συζήτηση. Με το συνυποσχετικό, το Διεθνές Δικαστήριο εκδίδει απόφαση που είναι δεσμευτική, σε αντίθεση με τη γνωμοδότηση που εκδίδει αν δεν υπάρχει συνυποσχετικό. Η Τουρκία, σε αντίθεση με την Ελλάδα, δεν έχει αναγνωρίσει τη γενική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου. Υπό αυτό το πρίσμα, ο μόνος τρόπος να κληθεί το Δικαστήριο να αποφανθεί επί μιας διαφοράς είναι αν και τα δύο ή περισσότερα μέρη συνομολογήσουν ένα “συνυποσχετικό”. Το δικαστήριο μπορεί να ανατρέξει σε όλο το σύνολο των διεθνών κανόνων, εφόσον οι χώρες στο “συνυποσχετικό” που θα συνομολογήσουν δεν αναφερθούν σε συγκεκριμένες συμβάσεις και συνθήκες για την επίλυση της διαφοράς τους. Για παράδειγμα, “κλειδί” στη συγκεκριμένη περίπτωση θεωρείται η Σύμβαση του Montego Bay το 1982 (πήρε το όνομά του από πόλη της Τζαμάικας, όπου έγινε η τελική Σύνοδος για την ψήφιση για το Δίκαιο της Θάλασσας), την οποία η Τουρκία δεν έχει ψηφίσει και δεν έχει κυρώσει μέχρι σήμερα.

Γ) Η ελληνική κυβέρνηση επιπλέον δηλώνει ότι αντιτίθεται σε ένα «άνοιγμα» της ελληνοτουρκικής διαπραγμάτευσης και σε άλλα ζητήματα, όπως το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου και η κατάσταση στη Θράκη, αλλά και στην επέκταση της διαπραγμάτευσης στην περιοχή που οριοθέτησε με την Αίγυπτο.

Τι λέει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας

Η Διεθνής Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 αναγνωρίζει στα παράκτια κράτη δικαίωμα χωρικών υδάτων μέχρι 12 μίλια, υφαλοκρηπίδας κατ’ αρχήν 200 ναυτικά μίλια και ΑΟΖ 200 ναυτικά μίλια, με αφετηρία τις “γραμμές βάσης”, μετά από ορισμό θέσεων βάσης με κλείσιμο κόλπων που θα θεωρούνται εσωτερικά ύδατα. Σε περίπτωση ανεπαρκών αποστάσεων προβλέπεται η αρχή της μέσης γραμμής. Το δικαίωμα στην υφαλοκρηπίδα θεωρείται εξ υπαρχής (ab initio) και αυτοδικαίως (ipso facto), ενώ για την ΑΟΖ απαιτείται καθορισμός-ανακήρυξη μονομερώς και οριοθέτηση χωριστά με το κάθε εμπλεκόμενο κράτος.

Τα ίδια δικαιώματα απονέμει ρητά και κατηγορηματικά το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και στα νησιά. Η Τουρκία δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ στα νησιά ιδίως του Ανατολικού Αιγαίου, γι’ αυτό και δεν προσχωρεί στη Σύμβαση, μιλάει συνήθως με όρους υφαλοκρηπίδας, αλλά παρ’ όλα αυτά με τη Λιβύη στο εξωφρενικό μνημόνιο οριοθέτησε ΑΟΖ!!! Συνακόλουθα, θεωρεί το Αιγαίο ειδική περίσταση, το Καστελόριζο απομονωμένο (από τι;), “διαβάζοντας” την κατάσταση ότι το μισό Αιγαίο αποτελεί δική της υφαλοκρηπίδα (και μελλοντικά ΑΟΖ), όπως και ολόκληρη η θαλάσσια έκταση μεταξύ Κύπρου, Τουρκίας, Καστελόριζου, Ρόδου και Κρήτης.

Ουσιαστικά η Τουρκία ζητάει από την Ελλάδα να αποδεχτεί ως τετελεσμένο την απώλεια της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ της, χωρικά ύδατα όχι πάνω από 6 ναυτικά μίλια ή να καταφύγει σε πολεμική αναμέτρηση. Αυτό είναι το πλαίσιο της σημερινής κρίσης και το δίλημμα είναι περισσότερο από σαφές. Η ελληνική ελίτ έδωσε την απάντησή της: Σιωπηλή αποδοχή των πράξεων της Τουρκίας και εκκλήσεις στους “εταίρους” και “συμμάχους” για μια δήλωση καταδίκης. Φαίνεται μάλιστα ότι είναι έτοιμη να “τερματίσει”, ως απώτατο όριο των αντιδράσεών της, την επιβολή κυρώσεων από την Ε.Ε.!

Η Ε.Ε. φυσικά παραπέμπει ακόμη και τη συζήτηση περί κυρώσεων στις ελληνικές καλένδες, κάνει ό,τι μπορεί για να τις αποφύγει και θεωρεί “κλειδί” την έναρξη ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου, χωρίς όμως να θέτει όρια και προϋποθέσεις, άρα πρακτικά ευνοώντας εμμέσως πλην σαφώς τις τουρκικές θέσεις. Προς το εσωτερικό τίθεται μάλιστα, με “κανονιοβολισμό” αναλύσεων, άρθρων και μετρήσεων, στην κοινή γνώμη το ερώτημα «και τι θέλατε να κάνουμε, πόλεμο;» (υπονοώντας ότι η ήττα θα ήταν βέβαιη, παρότι οι Ένοπλες Δυνάμεις 5 φορές τον τελευταίο 1,5 μήνα άλλη εικόνα και άλλη διαπραγματευτική, αν το θέλει η πολιτική ελίτ ισχύ, έχουν δείξει).

Κάπως έτσι φτάσαμε σε επικοινωνιακούς παραλογισμούς (τελευταίος σε αυτό ο υπουργός Μάκης Βορίδης), ότι το “Oruc Reis” δεν κάνει έρευνες, γιατί το εμποδίζει ο θόρυβος των πολεμικών που το συνοδεύουν, οπότε δε θίγει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα! Τότε γιατί πιέζουμε για κυρώσεις; Αν πρόκειται, όπως θέλουν να πείσουν, για πλου στα πλαίσια της ελεύθερης ναυσιπλοΐας του “Oruc Reis”, τότε τι δουλειά έχουν οι τουρκικές Navtex, οι ελληνικές αντι-Navtex και οι συνοδείες πάνοπλων φρεγατών και υποβρυχίων;

O ρόλος συμμάχων και συμμαχιών στην κρίση

Το ΝΑΤΟ επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά με τον πιο αποκαλυπτικό τρόπο τον ρόλο του, ρόλο “επιτήδειου ουδέτερου” και υπονομευτή όσον αφορά στα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Την ώρα που η Τουρκία βρίσκεται εδώ και 31 μέρες εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, ο Στόλτενμπεργκ αναγγέλλει – μέσω τουίτερ – ελληνοτουρκικό «διάλογο» (τεχνικών κλιμακίων αποκλιμάκωσης), κάνοντας “σκαμνάκι” στην Άγκυρα για την “de facto” κατοχύρωση “ζωτικού χώρου” μέσω των προκλήσεών της, παρέχοντάς της πονηρά ΝΑΤΟϊκή “νομιμοποίηση”.

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ απλά επιβεβαιώνει τον ρόλο του ΝΑΤΟ στην postia, αρκεί ο διάλογος που διέρρευσε με τον Έλληνα ΥΕΘΑ, που αποκαλύπτει πολλά. Ο ανεκδιήγητος Στόλτενμπεργκ ρωτούσε «αν θα πρέπει να αποσυρθούν ΟΛΑ τα τουρκικά πλοία από την ελληνική υφαλοκρηπίδα…» στην προτροπή (;) του Έλληνα ΥΕΘΑ να μεσολαβήσει για αποχώρηση του ερευνητικού και των πολεμικών πλοίων της Τουρκίας. Αλλά μετά από αυτά καταλάβαμε ότι η Αθήνα κάνει διάλογο (τεχνικών κλιμακίων στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, που πάντως από κάπου παίρνουν εντολή γι’ αυτό και όχι αυτοβούλως), αλλά “δεν κάνει”, αφού η πλειοψηφία των ελληνικών ΜΜΕ υποστηρίζει ότι ο Στόλτενμπεργκ ανασκεύασε, αλλά αυτός ανασκεύασε επιμένοντας ο ίδιος πάντως, και την ίδια ώρα τα είπανε με τον Έλληνα ΥΠ.ΕΞ. τηλεφωνικά και μετά με τον Τούρκο σαν να μην τρέχει τίποτα από την πλευρά μας ή σαν να είμαστε large στην ευγένεια, παρά τα όσα παραπάνω έχουν προηγηθεί. Το μεγάλο πρόβλημα όμως για την ελληνική πλευρά είναι πως, μετά την πολύμηνη αδράνεια, τις παλινωδίες και τη διγλωσσία, αργά αλλά σταθερά φαίνεται να οδηγείται σε ένα τραπέζι διαπραγμάτευσης, με το δίλημμα να εμφανίζεται ως αναπόφευκτο από “φίλους” και “εχθρούς” και φυσικά τα “τζιμάνια του ρεαλισμού” στο εσωτερικό, «άμεσος διάλογος ή θερμό επεισόδιο».

Αυτό το “άμεσος διάλογος”, χωρίς όρους, σημαίνει πρακτικά για όλα και η εμμονή ήδη να μιλάμε για τη διαφορά οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών μπορεί ο κόσμος να νομίζει ότι αφορά υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ μόνο, αλλά θαλάσσιες ζώνες είναι και η αιγιαλίτιδα (που ασκείς κυριαρχία) και η συνορεύουσα. Αλλά και υφαλοκρηπίδα πώς; Με 6 ναυτικά μίλια ή με 12 ναυτικά μίλια χωρικά ύδατα; Με κλείσιμο κόλπων και σημεία βάσης και ευθείες γραμμές βάσης πρώτα απ’ όλα ή έτσι χύμα, άρα όχι μετά τα “εσωτερικά ύδατα”, αλλά πολύ πιο μέσα από αυτό που μας αναλογεί;

Η τουρκική θέση δεν έχει αλλάξει ούτε χιλιοστό: «Διάλογος με τους όρους που εμείς θέλουμε για όλα, διαφορετικά θα αυξήσουμε κι άλλο τη στρατιωτική πίεση και οι σύμμαχοί μας και σύμμαχοί σας (από τα ίδια μαγαζιά ψωνίζουμε οπλικά συστήματα) θα σας παρουσιάσουν και ως αδιάλλακτους». Και εμείς; Εμείς σε κεντρικά ΜΜΕ έχουμε ξεδιπλώσει μια σειρά αναλύσεων μετά τη δημοσιοποίηση δημοσκόπησης που, όπως δηλώνεται, το 70% των Ελλήνων λέει «ναι και μάλλον ναι» υπέρ του διαλόγου (έτσι γενικώς και για όλα;) με την Τουρκία, τώρα!!! Αν αυτό δεν είναι “μασάζ” κανονικό στην ελληνική κοινή γνώμη, τότε τι είναι; Ο Ερντογάν απειλεί να μας “πετάξει στη θάλασσα” κι εμείς κάνουμε “μασάζ” στον κόσμο για διάλογο, παίζοντας με ορολογίες, συζητήσεις τεχνικών κλιμακίων, συνομιλίες, διάλογο, διαπραγματεύσεις κ.λπ. Ακόμη και το ότι μας σπρώχνουν σε συνδιαχείριση το ονομάζουμε «συνεκμετάλλευση», παρότι έχουν τεράστια διαφορά οι δύο έννοιες…

Το ΝΑΤΟ, διά του γενικού γραμματέα του (που έπραξε ό,τι έπραξε σε άγνοια της Ουάσινγκτον και του Βερολίνου ή χωρίς να πάρει είδηση το Παρίσι και το Λονδίνο;), έφτασε να επιδιώκει απροσχημάτιστα να δημιουργήσει τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο, κατοχυρώνοντας “ντε φάκτο” τις προκλήσεις της Τουρκίας, σε μια περίοδο που η Άγκυρα με τον πιο εμφανή και προκλητικό τρόπο παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.

Άλλωστε, ο ΥΠ.ΕΞ. των ΗΠΑ, ο κ. Πομπέο, στην παρέμβασή του πριν 8 ημέρες είπε: «Παροτρύνουμε όλες τις πλευρές να κάνουν πίσω και να αποκλιμακώσουν την ένταση». Δηλαδή η Ελλάδα κλιμακώνει την ένταση; Και να κάνει πίσω από την ελληνική υφαλοκρηπίδα η Ελλάδα; Ναι, μας λέει και η Τουρκία, αλλά από την ελληνική υφαλοκρηπίδα έτσι; Και η κ. Μέρκελ πόσο ακέραια διαμεσολαβητής είναι, όταν ρίχνει αυτή την περίεργη πρόταση για κοινή χρήση «επίμαχων υδάτων» (;) μέχρι να τα βρούμε ή να πάμε σε Διεθνές Δικαστήριο, όπως λέει; Αυτό τον διάλογο εννοεί; Κοινόχρηστα τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα δηλαδή, με την ίδια σε ρόλο “διαχειριστή” της “πολυκατοικίας” σήμερα και ενδεχομένως “μάρτυρα” αύριο στο δικαστήριο, ότι ο “καταπατητής” (άρα να και η συνδιαχείριση κι όχι συνεκμετάλλευση που αναμασάνε κάποιοι και στην Ελλάδα, με πιο κομψή έκφραση «κοινή χρήση επίμαχων υδάτων») έχει δικαιώματα χρησικτησίας στα κυριαρχικά μας δικαιώματα;

Η κλιμάκωση ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία και η “θεολογική” παρέμβαση τρίτων

Ένας από τους εμπειρότερους αναλυτές-αρθρογράφους, με άριστη γνώση όλου του πλέγματος των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του ρόλου των μεγάλων παικτών ισχύος, ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος, σημειώνει: «Η κλιμάκωση είναι ευκολότερο να συμβεί, διότι καμιά από τις δύο πλευρές δεν έχει τα πολιτικά περιθώρια να υποχωρήσει. Αν υποχωρήσει, θα ανατραπεί ή θα θέσει εκτός ελέγχου της τις Ένοπλες Δυνάμεις της. Η πολύ διαδεδομένη πεποίθηση, ότι θα παρέμβουν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και θα σταματήσουν τη σύρραξη, είναι μια μεταφυσική θεολογική πίστη, που στηρίζεται στην εμπειρία του παρελθόντος, δηλαδή σε τελείως διαφορετικές τοπικές και παγκόσμιες συνθήκες. Προσφεύγουμε συνήθως σε αυτή διά λόγους ανακουφιστικής παρηγορίας, γιατί η χώρα δεν έχει τους ανθρώπους και τους μηχανισμούς για να αναλύσει τις περιφερειακές και διεθνείς συνθήκες και γιατί διαθέτει αμερικανόπληκτη ελίτ.

Στο παρελθόν και τα δύο κράτη ήταν ασφυκτικά ελεγχόμενα από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, κάτι που δε συμβαίνει σήμερα με την Τουρκία. Και η Δύση ήταν ενωμένη, δε γινόταν εμφύλιος στην ηγεσία της.

Εν πάση περιπτώσει, δεν μπορεί κανείς να σχεδιάζει αναμέτρηση υπολογίζοντας εκ των προτέρων ότι θα σταματήσει και δε θα γενικευτεί. Πόσω μάλλον που μια οποιαδήποτε “παρέμβαση” μπορεί να συνοδεύεται από επαχθείς όρους. Πρέπει να πάρει υπόψη του όλα τα ενδεχόμενα».

To casus belli

Δεν μπορεί, δυστυχώς, μια χώρα όπως η Ελλάδα (αυτή είναι η θέση μας στη γεωγραφία, τι να κάνουμε;) να εγκαταλείψει πλήρως ως ενδεχόμενο τη χρήση της απειλής γενικευμένου πολέμου και όχι της λανθασμένης μέχρι πριν 5 χρόνια (ευτυχώς που άλλαξε αυτό) περί ισοδύναμου απαντητικού μέτρου. Δηλαδή της αντίληψης πολέμου, ως έσχατη λογική υπεράσπισης της κρατικής της υπόστασης και κυριαρχίας σε αυτήν (που πρέπει βέβαια να παραμένει υπό αυστηρό εθνικό έλεγχο, όχι να επηρεάζεται η χρήση του από φορείς ξένων επιρροών στο ελληνικό κρατικό σύστημα). Πρέπει όμως να προσδιορίσει με σαφήνεια και προς τον εαυτό της και προς την Τουρκία και προς όλους, πότε επιφυλάσσει στον εαυτό της το δικαίωμα να το χρησιμοποιήσει χωρίς αναστολές, τότε και μόνο τότε, όταν απειληθεί εμπράκτως (όχι όταν νομίσει ότι θα απειληθεί) η ακεραιότητά της σε στεριά, θάλασσα και αέρα, σε ό,τι περικλείει η Ελληνική Επικράτεια ενιαία και αδιαίρετα, ανεξάρτητα από το πόσο κοντά είναι ή μακριά από το Κολωνάκι. Αυτό άλλωστε είναι και το δομικό στοιχείο της ύπαρξης ενός κράτους με υπόσταση και οντότητα.

Αυτό δε σημαίνει ασφαλώς ότι μπορεί να γίνει ανεκτή η οποιαδήποτε άλλη δράση της Τουρκίας, όπως η εμφάνιση του “Oruc Reis” στα ανοιχτά του Καστελόριζου ή ανοιχτά της Ρόδου ή νότια-ανατολικά της Κρήτης.

Είναι αφέλεια να πιστεύουν κάποιοι, ιδίως στην Ελλάδα, ότι η Άγκυρα θα στείλει το “Oruc Reis” και πολεμικά πλοία έξω από το Καστελόριζο, αν οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. χρησιμοποιήσουν όλα τα μέσα στη διάθεσή τους για να την αποτρέψουν, αποτρέποντας τον πόλεμο, επειδή ο Ερντογάν «έχει απασφαλίσει και δεν ακούει κανέναν». Αλήθεια το πιστεύει αυτό κανείς; Αν δεν το κάνουν, τότε όλοι αυτοί θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν υφίστανται πλέον οι συμμαχίες και ότι δεν μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερα, όπως συμβαίνει σήμερα, το έδαφος, τις θαλάσσιες ζώνες και τον εναέριο χώρο Ελλάδας και Κύπρου. Η επισήμανση αυτή αφορά και το Ισραήλ, το οποίο έχει σήμερα καθοριστική επιρροή στην πολιτική του προέδρου Τραμπ.

Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά και πάλι ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος, «δεν είναι βλαξ ο Πούτιν που δεν απάντησε με καταρρίψεις τουρκικών αεροσκαφών στην κατάρριψη του δικού του από τους Τούρκους, ούτε ο Σι που έδωσε πρόσφατα εντολή στις ένοπλες δυνάμεις του “μη χτυπήσετε πρώτοι”. Αλλά βέβαια αυτό δε σημαίνει ότι δεν αποτρέπεις και δεν απαντάς. Αυτά όλα βέβαια απαιτούν ένα πολύ συγκροτημένο και μελετημένο κρατικό και πολιτικό σύστημα, αλλά γι’ αυτό το πρόβλημα δεν έχουμε δυστυχώς λύση. Κάθε πολιτική χρειάζεται και αξιόπιστο “μπαστούνι” και αξιόπιστο “καρότο”, πρέπει να τρομάζει τον αντίπαλο με τις συνέπειες της κλιμάκωσης, πρέπει να του αφήνει και περιθώριο αξιοπρεπούς αποκλιμάκωσης. Αντί για τις φλύαρες, ενίοτε και επιζήμιες κυβερνητικές ανακοινώσεις, χρειάζεται άμεσα κατάρτιση καταλόγου αποτρεπτικών μέτρων. Χρειάζεται στεγανοποίηση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων από όλους τους ξένους. Χρειάζεται και άμεση επικοινωνία μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Επικοινωνία δε σημαίνει συνθηκολόγηση, υπήρχε και μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας κατά την κρίση της Κούβας. Δεν καταλαβαίνουμε επίσης πως, σε μια τέτοια κατάσταση, η Αθήνα δεν έχει διαύλους επικοινωνίας με δυνάμεις εκτός ΝΑΤΟ, όπως στο παρελθόν (ο Ανδρέας Παπανδρέου έστειλε τον Παπούλια στον Ζίφκοφ το 1987 και ο Μακάριος τον Λυσσαρίδη στη Ρωσία το 1964).

Τόσο ανέμελα ασφαλής αισθάνεται η παρούσα κυβέρνηση; Βέβαια, η επικοινωνία είναι χρήσιμη μόνο αν κάποιος έχει κάτι, και κάτι δικό του, όχι εισαγωγής, να “επικοινωνήσει” στους συνομιλητές του…».

Η κρισιμότερη περίοδος από το 1974

Αναμφίβολα, πρόκειται για την κρισιμότερη περίοδο στα Ελληνοτουρκικά από το 1974, μη ενδεικνυόμενη για χαλαρές αναλύσεις και αυταπάτες…

Η εκρηκτική κατάσταση, με τέτοια συσσώρευση σε σταθερή βάση στρατιωτικών δυνάμεων, που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο και συνολικά στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο δίνει εικόνα προετοιμασιών για πολεμική αναμέτρηση. Η περιφερόμενη ως πανάκεια από τους περισσότερους σύνθετη λέξη “αποκλιμάκωση” δεν πρόκειται να συμβεί, αν πρώτα δε σημειωθούν μεταβολές, είτε έτσι (με παζάρι διαλόγου και οδυνηρών συμβιβασμών) είτε αλλιώς (με πολεμικά γεγονότα σε διάλογο περίπου ανακωχής για τον ηττημένο) στο πραγματικό πεδίο των “διαφορών” που ένθεν-κακείθεν εμφανίζονται να είναι και σε αριθμό και σε περιεχόμενο εντελώς άλλες μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Αυτή είναι η πρώτη αυταπάτη που θα πρέπει στην Ελλάδα να διαλυθεί.

Η επόμενη αυταπάτη μας, που πρέπει να διαλυθεί, είναι η πεποίθηση και η επικέντρωση σε μια αμιγώς ελληνοτουρκική αντιπαράθεση, την ώρα που σημειώνονται σφοδρότατοι ανταγωνισμοί στο εσωτερικό “συμμαχικών” (ΝΑΤΟ) δομών και Εταιρικών Ενώσεων (Ε.Ε.), στις οποίες η pατρίδα μας, ενώ αρκετοί δηλώνουν ότι «στο τέλος μόνοι μας θα αντιμετωπίσουμε ό,τι προκύψει», εμφανίζεται να έχει εναποθέσει τα πάντα. Οι διαμεσολαβητές από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία ευθέως, το αντιτουρκικό μέτωπο με τη Γαλλία, οι επιτήδειοι “ουδέτεροι” Ρωσία-Κίνα, μέχρι το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε., έχει γίνει πλέον φανερό ότι κινούνται πρωτίστως για να προωθήσουν τους δικούς τους σχεδιασμούς και στοχεύσεις στην ευρύτερη περιοχή μας. Όλοι αυτοί, με τον τρόπο που η ελληνική πολιτική ελίτ προσεγγίζει τις εξελίξεις, αντιλαμβάνονται ότι στο δίλημμα “μπρος γκρεμός πολεμικής αναμέτρησης και πίσω ρέμα ενός συμβιβασμού συζήτησης παραχωρήσεων χωρίς καν γεγονότα ήττας”, η Ελλάδα ψάχνει έστω και ένα μήνα “μορατόριουμ αποχής προκλήσεων από τη γείτονα” ως λυτρωτικό “οξυγόνο”, με το αντίτιμο του διαλόγου που θα ακολουθεί αυτό το μορατόριουμ. Μόνο που “σύμμαχοι” και “εταίροι” μέχρι τώρα μας δείχνουν ότι οργανώνουν ένα “διάλογο” που, αντί να στριμώξει τον “εισβολέα” στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, τελικά εμάς επιχειρεί να παγιδεύσει σε μια σειρά απαιτήσεων μέχρι του σημείου συνεκμετάλλευσης ή ακόμη χειρότερα συνδιαχείρισης, επί ελληνικών θαλάσσιων ζωνών, και όχι μόνο.

Ο γεωπολιτικός αναλυτής Κώστας Κυριακόπουλος σημειώνει εμφατικά: «Ναι λοιπόν στον διάλογο, αλλά για να είναι βιώσιμος και παραγωγικός θα πρέπει οι διεθνείς εγγυήσεις να διασφαλίσουν ότι:

Τα τουρκικά πειρατικά ΔΕ θα επανέλθουν στις θάλασσες της Ελλάδας και της Κύπρου…

Θα ξεκινήσει άμεσα η αποχώρηση των δυνάμεων κατοχής από την Κύπρο (στη βάση βεβαίως των αποφάσεων του ΟΗΕ) και η αποχώρησή τους θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί σε ένα πολύ συγκεκριμένο, βραχύ και αμετάκλητα συμφωνηθέν χρονοδιάγραμμα.

Πρώτο ζήτημα στην ατζέντα αυτού του διαλόγου θα είναι η υπό διεθνή εποπτεία άμεση ανάκληση του συνόλου των παραβιάσεων που έχουν συντελεστεί στα προβλεπόμενα από τη Συνθήκη της Λωζάννης και έχουν αποβεί σε βάρος του Ελληνισμού, πράγμα που σε κάθε περίπτωση συνιστά διεθνή υποχρέωση ΟΛΩΝ και όχι υστερόβουλη ελληνική απαίτηση.

Δεύτερο ζήτημα στην ατζέντα αυτού του διαλόγου θα είναι η άμεση σύνδεση της τύχης της τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση…

Τρίτο ζήτημα στην ατζέντα αυτού του διαλόγου θα είναι η συμφωνία πως η τήρηση των προβλεπομένων του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Συνθηκών θεωρείται προαπαιτούμενο για τις αποφάσεις του, και πως τις προβλέψεις τους ουδείς νομιμοποιείται να αμφισβητήσει εφ’ εξής.

Και φυσικά η ρητή παραδοχή ΚΑΙ εκ μέρους της Τουρκίας, της πλήρους ακυρότητας της τουρκο-λιβυκής συμφωνίας, είναι αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για να ανοίξουν οι πόρτες της αίθουσας συνεδριάσεων για την πρώτη συνάντηση μετά το τελευταίο πειρατικό delirium.

Οι εξελίξεις της τελευταίας περιόδου υπήρξαν καταλυτικές. Η ελληνική κυβέρνηση δε δικαιούται να αγνοήσει όλα όσα μεσολάβησαν, και από την άποψη αυτή δε νομιμοποιείται να προβεί σε κανενός είδους διαχειριστικές εκπτώσεις σε κάτι από τα παραπάνω, γιατί η αποτίμηση αυτών των εκπτώσεων την ώρα του ταμείου θα έχει κόστος εθνικό».

Διαπραγματευτική διαύγεια και αποτρεπτική αποφασιστικότητα

Όπως όμως είδαμε, στην πράξη η Τουρκία έχει ήδη εκ νέου αναγγείλει έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και μέχρι τα ελληνικά χωρικά ύδατα στα 6 μίλια, κοντά σε Καστελόριζο, Ρόδο, Κάρπαθο και Κρήτη. Άρα, δε «σταματούν οι προκλήσεις», αλλά… «ξεκινούν οι συζητήσεις»;

Η κυβέρνηση λοιπόν θα οδηγηθεί σε ένα διάλογο για «όσα έχει δίκιο», κατά τη φράση στη θερινή συνέντευξη Τύπου στα γερμανικά ΜΜΕ πριν δύο βδομάδες της καγκελαρίου Μέρκελ; Με τι όρους, με ποια ατζέντα και με ποιον θα συζητήσει; Προφανώς θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια για να εξηγηθεί στους Έλληνες πολίτες κι όχι ένα απλό “μασάζ”, πως θα πάμε σε ένα “διάλογο” που θα πρέπει εμείς να ξανασυστηθούμε και να διεκδικήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, με την Τουρκία να εμφανίζεται και “μετριοπαθής” (;) στη λογική του 50%-50% (καζάν-καζάν, win-win), με τους λογής-λογής “μεσίτες” του διαλόγου να μας μιλάνε ήδη για συνεκμετάλλευση, στην πράξη συνδιαχείριση των “διαφιλονικούμενων” ελέω Τουρκίας περιοχών. Οπότε όχι επήρεια, καν υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ για το Καστελόριζο και χωρικά ύδατα 6 ναυτικά μίλια;

Μπορεί κάποιος πειστικά να μας εξηγήσει το νόημα των 6 λέξεων «σταματούν οι προκλήσεις, ξεκινούν οι συζητήσεις»; Θα μπορούμε να πάμε έως 12 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο μέχρι την Κρήτη και νοτιοανατολικά, οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ με την Κύπρο, χωρίς casus belli, με θαλάσσιες ζώνες για νησιά και βραχονησίδες με όλα μας τα δικαιώματα με βάση το Διεθνές Δίκαιο και το ειδικό Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας; «Αφού η Ελλάδα συμφώνησε με την Αίγυπτο πως η Κρήτη έχει μειωμένη επήρεια, γιατί να μη συμβαίνει το ίδιο και για το Καστελόριζο», έχει πει ο εκπρόσωπος της Τουρκίας στον ΟΗΕ.

Την ίδια ώρα που το ελληνικό ΥΠ.ΕΞ., όχι κλείσιμο κόλπων, θέσεις βάσης και ευθείες γραμμές βάσης, στίγματα ή συντεταγμένες των εξωτερικών ορίων έστω της υφαλοκρηπίδας μας στο αποθετήριο του ΟΗΕ δεν έχει στείλει, καν δεν μπορεί ακόμη να απαντήσει επισήμως πού φτάνει η ελληνική υφαλοκρηπίδα και ποια είναι τα θαλάσσια σύνορα της “μαξιμαλιστικής” (!) Ελλάδας, όπως πολλοί ειδικοί και στην πατρίδα μας υποστηρίζουν. Όταν μάλιστα γράφεται ότι έρχεται οριοθέτηση με την Αλβανία, οπότε λογικά μετά είναι η σειρά της Κύπρου (;) και ξανά μετά πλήρως και όχι μερικώς με την Αίγυπτο; Και η Τουρκία; Εδώ με όσα έχει περιγράψει επί χρόνια ο καθηγητής Θεόδωρος Καρυώτης για την ΑΟΖ θα πρέπει να θυμόμαστε πως, αν τελικά βρεθούν με επαφή οι ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου και Τουρκίας, τότε επαφή δε θα έχει η ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου, και αντίστροφα, αν συναντηθούν οι ΑΟΖ Ελλάδας, Αιγύπτου, Κύπρου, δεν υπάρχει καμία επαφή της Τουρκίας με Αίγυπτο.

«Ο τρόπος με τον οποίο δρα και αντιδρά η κατοχική δύναμη στο Αιγαίο και ειδικά στην περιοχή του Καστελόριζου μού θυμίζει τα τετελεσμένα στην Κύπρο», γράφει ο Μιχάλης Ιγνατίου στο “Hellas Journal”. Το “πάθημα” δείχνει να μην έχει γίνει “μάθημα”, και η ανυπαρξία στρατηγικής βάθους διαχρονικά εξακολουθεί να μας οδηγεί σε “100άρια” κάλυψης του χαμένου εδάφους από τα τετελεσμένα της καλά σχεδιασμένης επί χρόνια με υπομονή αντίστοιχης της Τουρκίας. Εκτός κι αν έχουμε στρατηγική, αυτή της ήττας χωρίς καν πολεμική αναμέτρηση, αλλά με την επίκληση μίας τέτοιας αναμέτρησης να παρουσιάσουμε την ήττα σε ένα «οριοθετημένο» απ’ όλους τους άλλους τραπέζι διαλόγου, να εμφανίσουμε την ήττα αυτή ως μια ιστορική νίκη ρεαλισμού κόντρα και στον μαξιμαλισμό των απέναντι και στον εσωτερικό, όπως πολλοί αναφέρουν, «μαξιμαλισμό», σε μια “μάχη” που δε θα έχουμε δώσει καν.

Συνακόλουθα, σε μια από τις κρισιμότερες περιόδους στα εθνικά μας θέματα από το 1974 και μετά, είναι αναγκαίο να αποφύγουμε και την αυτο-παγίδευσή μας, σε μια πολεμική αναμέτρηση (εκτός κι αν είναι αναπόφευκτη, εθνικής ύπαρξης κατάσταση) αλλά και μίας διαπραγμάτευσης-παγίδας, που θα οδηγεί σε “ακρωτηριασμό” παραχωρήσεων. Η “χρυσή τομή” μιας τέτοιας διττής αποφυγής χρειάζεται να έχει πακτώσει και την απόλυτη διαπραγματευτική διαύγεια και την απόλυτη αποτρεπτική αποφασιστικότητα. Η κρισιμότητα των στιγμών δε δίνει πλεονέκτημα στη μία ή στην άλλη κατάσταση. Ας το καταλάβουν όλοι, όσο διαφορετικές οπτικές κι αν έχουν, δεν αρκεί το ένα χωρίς το άλλο. Καλώς ή κακώς, δεν υπάρχει στρατηγική ανεξάρτητη από το υποκείμενο που την εφαρμόζει. Η ελπίδα μπορεί να αποδειχτεί φρούδα, είναι όμως και η μόνη επείγουσας σημασίας κίνηση, να υπερβεί με ταχύτητα φωτός τον εαυτό του το ελληνικό πολιτικό, οικονομικό, ακαδημαϊκό, μιντιακό και κρατικό σύστημα. Οι ηγέτες και οι ηγεσίες σε τέτοιες καταστάσεις δε λειτουργούν ελέω διαχειριστικής συγκυρίας, ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία…

Ο κορυφαίος θεωρητικός της στρατηγικής στην αρχαία Κίνα, ο Σουν Τζου, έχει περιγράψει με σαφήνεια τις συνέπειες της κοντόφθαλμης επιλογής στα κεφαλαιώδη ζητήματα του σκληρού πυρήνα ύπαρξης μιας κρατικής οντότητας: «Στρατηγική με τακτικούς ελιγμούς είναι ο πιο σίγουρος δρόμος για τη νίκη. Τακτικοί ελιγμοί χωρίς στρατηγική είναι ο θόρυβος πριν την ήττα».

Γιώργος Σαχίνης
Νέα Κρήτη
Απόψεις


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση