Από πού ήρθε ο κορωναϊός; Από την Κίνα ή τις ΗΠΑ;

Στο στοιχείο τους βρίσκονται αυτόν τον καιρό οπαδοί θεωριών συνωμοσίας. Μαζί με αυτούς, και χώρες με αντικρουόμενα συμφέροντα διασπείρουν fake news για να χτυπήσουν με την παραπληροφόρηση τον "εχθρό”.

Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε πόλεμο. Αυτό επαναλαμβάνουν συνεχώς πολλοί ηγέτες. Εναντίον ενός αοράτου, αλλά ισχυρού εχθρού απειροελάχιστου μεγέθους. Αλλά ακόμη κι αν ο κορωναϊός έχει φέρει τα πάνω κάτω στη ζωή με πρωτοφανείς περιορισμούς στην κοινωνική και οικονομική ζωή, δεν κατάφερε να αμβλύνει τις παγκόσμιες αντιθέσεις. Οι εντάσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, τα αντιμαχόμενα συμφέροντα της Δύσης και της Ρωσίας, οι συνεχείς κρίσεις στην Εγγύς και Μ. Ανατολή έχουν βρει στις συνθήκες πανδημίας άλλο ένα πεδίο μαχών στον μακρύ πόλεμο για την ενημέρωση.


Κατασκευασμένες ειδήσεις

Είναι ένας πόλεμος που μαίνεται με μεγαλύτερη λύσσα σε περιόδους που όλος ο κόσμος μένει στο σπίτι του και ενημερώνεται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο. Στις 2 Φεβρουαρίου η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έκανε λόγο για μια μαζική "επιδημία πληροφοριών”. Η πληθώρα πληροφοριών, αληθινών ή ψευδών, δυσκολεύει τους ανθρώπους να βρουν πηγές που να τους εμπνέουν εμπιστοσύνη. Στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου ο γενικός διευθυντής της ΠΟΥ Τέντρος Γκεμπρεγέσους επισήμανε: "Τα fake news διασπείρονται γρηγορότερα και πιο εύκολα από τον ιό και είναι το ίδιο επικίνδυνα”.

Από τότε η κατάσταση δεν βελτιώθηκε. Στις 22 Ιανουαρίου μπορούσε κανείς να διαβάσει στις ειδήσεις του Sputnik ότι ο ιός δημιουργήθηκε από τον άνθρωπο, ένα όπλο που δημιουργήθηκε για το ΝΑΤΟ. Ήταν η πρώτη ψεύτικη είδηση που καταγράφηκε από το EUvsDisinfo για τον κορωναϊό, ένα πρότζεκτ που υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Πολιτικής παρατηρεί και καταγράφει από το 2015 ρωσικές καμπάνιες παραπληροφόρησης σε 15 γλώσσες. Η κατασκευασμένη είδηση για παρασκευή κορωναϊού από αμερικανικά βιολογικά εργαστήρια μεταδόθηκε μέσω του Sputnik και στην αραβική γλώσσα. Το επικριτικό για την αμερικανική πολιτική πρακτορείο ειδήσεων κάνει πιο ευεπίφορο σε θεωρίες συνωμοσίας ένα αραβικό κοινό. Δεκάδες ιστοσελίδες στα αραβικά αναμετέδωσαν τη δήθεν είδηση, ανάμεσά τους και μια ψεύτικη σελίδα του BBC.

Εμπειρογνώμονες του προγράμματος EUvsDisinfo καταγράφουν σταθερό ρεύμα παραπληροφόρησης από μέσα φίλα προσκείμενα στο Κρεμλίνο, όλα με την ίδια λογική: το κακό Πεντάγωνο, οι κυρίαρχες ελίτ, η αμερικανική ηγεμονία, μια τυραννική τάξη πραγμάτων, και όλα μαζί πίσω από την πανδημία του κορωναϊού. Σε ένα εμπιστευτικό έγγραφο της ΕΕ που έχει στη διάθεσή του το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters γίνεται λόγος για καμπάνια παραπληροφόρησης μεγάλης κλίμακας από τη Ρωσία, σε μια προσπάθειά της να ενισχύσει τις επιπτώσεις του νέου ιού και να διασπείρει πανικό και αμφιβολίες. Τα ελεγχόμενα από το Κρεμλίνο μέσα μεταφέρουν αντικρουόμενες θεωρίες. Πότε ότι η πανδημία είναι απάτη, πότε για σενάρια καταστροφής από την κατάρρευση του Σένγκεν, τη διάλυση του ΝΑΤΟ, αλλά και την κατάρρευση των χωρών της Βαλτικής. Σε περίοδο κρίσης, που απαιτεί εμπιστοσύνη και συνεργασία, η προπαγανδιστική μηχανή του Κρεμλίνου υπονομεύει την αλληλεγγύη, σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν οι ειδικοί του EUvsDisinfo.

Και Αμερικανοί στο παιγνίδι της προπαγάνδας

Αλλά και στις ΗΠΑ υπάρχει το αντίστοιχο του EUvsDisinfo. Βρίσκεται στο υπουργείο Εξωτερικών. Πρόκειται για το Global Engagement Center, GSE, που εκτός από τη ρωσική προπαγάνδα, καταγράφει την προπαγάνδα από την Κίνα, το Ιράν και από ισλαμιστικές πηγές. Την περασμένη Παρασκευή η ειδική πρέσβειρα του GSE, Λέα Γκαμπριέλε, έκανε μπρίφινγκ μέσω τηλεδιάσκεψης. Η πρώην κατάσκοπος της CIA περιέγραψε ένα "οικοσύστημα", όπου ρωσική, κινεζική και ιρανική παραπληροφόρηση αλληλεπιδρούν και αλληλοενισχύονται.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα tweets Κινέζου διπλωμάτη στα μέσα Μαρτίου. Στις 12 του μηνός έγραφε ότι από το φθινόπωρο του 2019 ξέσπασε ο ιός στις ΗΠΑ ζητώντας πληροφορίες για τον λεγόμενο "ασθενή μηδέν”. Λίγες ημέρες αργότερα ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών πόσταρε άρθρο του Global Research με την σύσταση για περαιτέρω διάδοση του κειμένου. Η διαδικτυακή του σελίδα, με έδρα το Μόντρεαλ του Καναδά, εμφανίζεται ως δεξαμενή σκέψης, στην πραγματικότητα όμως δημοσιεύει ψεύτικες πληροφορίες. Σε αυτήν την περίπτωση έγραφε ότι ο κορωναϊός μεταφέρθηκε τον περασμένο Οκτώβριο στο Γουχάν μέσω των Παγκόσμιων Στρατιωτικών Αγώνων. Το συγκεκριμένο άρθρο στήριζε την επιχειρηματολογία του σε ένα αγγλόφωνο άρθρο των Global Times της Κίνας, όργανο του ΚΚ Κίνας. Πηγές του άρθρου ήταν υποτίθεται Κινέζοι επιστήμονες.

Στο μεταξύ η κινεζική προπαγάνδα φαίνεται να άλλαξε στόχο. Στο επίκεντρο δεν είναι πια οι ΗΠΑ, αλλά οι επιτυχίες των κινεζικών αρχών στην αποτελεσματική καταπολέμηση της πανδημίας και επικρίσεις προς τις ΗΠΑ ότι στιγμάτισαν την Κίνα ως χώρο προέλευσης του ιού. Οι αμερικανικές αιτιάσεις για την κινεζική προπαγάνδα στην αρχή της επιδημίας θα ήταν βέβαια πιο πειστικές, εάν ο πρόεδρος Τραμπ δεν υποβάθμιζε επί εβδομάδες τους κινδύνους από τον κορωναϊό. Αλλά και υψηλόβαθμοι Ρεπουμπλικανοί υποστήριξαν θεωρίες συνωμοσίας μέσω της τηλεόρασης. Για παράδειγμα, τον Φεβρουάριο ο γερουσιαστής Τομ Χάτον είπε στο δίκτυο Fox ότι ο ιός διέφυγε από εργαστήριο βιολογίας στο Γουχάν της Κίνας. Πιο τραγικό όμως είναι όταν οι θεωρίες συνωμοσίας έχουν συγκεκριμένες, χειροπιαστές επιπτώσεις. Για παράδειγμα, ο θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενέι υποστήριξε σε διάγγελμα προς τον λαό ότι ο Covid-19 είναι βιολογικό όπλο των Αμερικανών αρνούμενος να δεχθεί πακέτο αμερικανικής βοήθειας, που τόσο έχει ανάγκη η χώρα του.

Ματίας φον Χάιν
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
Deutsche Welle


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση