Ο Πούτιν αρχίζει να ανακαλύπτει τι σημαίνει να είναι κανείς φίλος του Ερντογάν

Του Bobby Ghosh

Πούτιν, Ερντογάν και τι σημαίνει να είναι κανείς φίλος του ισχυρού άνδρα της Τουρκίας: Οι ένοικοι του Κρεμλίνου δεν έχουν άδικο να θεωρούν ότι στην Ουάσινγκτον ακούγονται κάποια πνιχτά γέλια για την περίπτωσή τους. Κι αυτό γιατί οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ δεν μπορούν παρά να νιώθουν μια κάποιου είδους χαιρεκακία όταν παρακολουθούν τους ομολόγους τους στη Μόσχα να παλεύουν με ένα πάρα πολύ οικείο για το Πεντάγωνο και γενικά για το κατεστημένο της Ουάσινγκτον ζήτημα: πώς λύνει κανείς ένα πρόβλημα όπως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν;

Οι πιο φιλοσοφικά σκεπτόμενοι Ρώσοι αξιωματούχοι ίσως να παραδέχονταν ότι αυτή η αντιστροφή ρόλων έχει και ένα στοιχείο δικαιοσύνης: εδώ και αρκετά χρόνια ήταν οι ίδιοι που κρυφογελούσαν παρακολουθώντας τον πρόεδρο της Τουρκίας να διαρρηγνύει τους δεσμούς της χώρας του με τις ΗΠΑ, αναπτύσσοντας "πολεμική" ρητορική και προκλητική συμπεριφορά έναντι συμμάχων των Αμερικανών, από τους Κούρδους στη Συρία και το Ισραήλ έως την Ελλάδα, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.


Τα κέρδη της Μόσχας από τη ρήξη Δύσης - Ερντογάν

Οι Ρώσοι κέρδισαν όλη αυτή την περίοδο κάτι περισσότερο από την διατάραξη των σχέσεων του Ερντογάν με τις ΗΠΑ. Ο πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση για να αποδυναμώσει τον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (NATO) και να εξασφαλίσει επικερδείς επιχειρηματικές συμφωνίες με την Τουρκία, από την πώληση στρατιωτικού εξοπλισμού έως αγωγούς φυσικού αερίου.

Προκειμένου να διατηρήσει το καθεστώς του ως του νέου καλύτερου φίλου του Ερντογάν, ο Πούτιν ανέχθηκε τις περιφερειακές και διεθνείς φιλοδοξίες του Τούρκου ηγέτη. Ακολουθώντας το παράδειγμα δύο Αμερικανών προέδρων, των Μπαράκ Ομπάμα και Ντόναλντ Τραμπ, ο Πούτιν έκανε ότι δεν άκουγε στην επιθετική ρητορική του Ερντογάν κατά συμμάχων της Ρωσίας όπως ο Σύρος δικτάτορας Μπασάρ αλ Άσαντ και ο Λίβυος πολέμαρχος Χαλίφα Χαφτάρ.

Ο Ρώσος ηγέτης έχει "καταπιεί τη γλώσσα του" ακόμη και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ενέργειες του Ερντογάν ακυρώνουν ή τουλάχιστον κάνουν ιδιαίτερα περίπλοκη την εκπλήρωση των ίδιων των φιλοδοξιών και στόχων της Ρωσίας. Μια τουρκική στρατιωτική εισβολή στη βορειοδυτική Συρία "τελείωσε" κάθε ελπίδα της Μόσχας ότι ο Άσαντ θα μπορούσε να ανακτήσει στρατιωτικά τον έλεγχο του συνόλου του εδάφους της Συρίας. Τούρκοι στρατιώτες και μισθοφόροι στέκονται πλέον εμπόδιο στον δρόμο του Χαφτάρ για την κατάληψη της Τρίπολης.

Την ίδια στιγμή, ακριβώς όπως ο Ερντογάν έχει αψηφήσει την Ουάσινγκτον, αγκαλιάζοντας εκείνους που φωνάζουν συνθήματα όπως "Θάνατος στην Αμερική" - είτε πρόκειται για το καθεστώς του Ιράν είτε για την ηγεσία της παλαιστινιακής Χαμάς και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας - ο πρόεδρος της Τουρκίας έκανε ακριβώς το ίδιο και έναντι της Μόσχας, με το σύνθημα "Slava, Ukraine" κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Κίεβο. Ο χαιρετισμός "Δόξα στην Ουκρανία" έχει γίνει σύνθημα αντίστασης στη ρωσική ηγεμονία από την προσάρτηση, το 2014, της Κριμαίας από το καθεστώς Πούτιν. Η Μόσχα και όσοι απηχούν τις θέσεις της ισχυρίζονται ότι πρόκειται για ναζιστικό σύνθημα.

Οι Ρώσοι ανακαλύπτουν τώρα, όπως είχαν ανακαλύψει στο παρελθόν τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Ευρωπαίοι, ότι με τον Ερντογάν τα πράγματα πάντα καταλήγουν σε κρίσεις οι οποίες συνοδεύονται από απειλές για τερματισμό συμμαχιών.

Συρία: Η αιτία του διαζυγίου;

Ο Πούτιν βρίσκεται τώρα στην άλλη άκρη του διπόλου με τον Τούρκο ομόλογό του. Σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία των δύο προέδρων, ο Ερντογάν προειδοποίησε ότι η Τουρκία θα αντιδράσει "με τον σκληρότερο τρόπο" εάν τα τουρκικά στρατεύματα στη Συρία δεχθούν άλλες επιθέσεις από τις δυνάμεις του Άσαντ. Και φυσικά, έχει προειδοποιήσει ότι η ρωσοτουρκική σχέση θα μπορούσε να τερματιστεί με αφορμή τη Συρία.

Αίμα έχει ήδη χυθεί και από τις δύο πλευρές. Οι δυνάμεις του Άσαντ έχουν εντείνει τις επιθέσεις τους εναντίον τουρκικών θέσεων στην επαρχία Ιντλίμπ, γεγονός που έχει κοστίσει τη ζωή σε αρκετούς Τούρκους στρατιωτικούς. Η Ρωσία ισχυρίζεται ότι ορισμένοι από τους στρατιωτικούς της σκοτώθηκαν σε επιθέσεις που εξαπολύθηκαν από τουρκικές θέσεις. Εκατοντάδες Σύροι, στρατιώτες και πολίτες, έχουν σκοτωθεί στις κλιμακούμενες μάχες και δεκάδες χιλιάδες έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν την περιοχή, δημιουργώντας μια νέα προσφυγική κρίση.

Οι επιλογές του Πούτιν σχετικά με τον Ερντογάν είναι περιορισμένες. Η Τουρκία είναι δυνητικά σημαντικός οικονομικός εταίρος για τη Ρωσία - οι δύο ηγέτες επιθυμούν το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών, που σήμερα ανέρχεται σε περίπου 30 δισεκατομμύρια δολάρια, να αγγίξει μελλοντικά τα 100 δισ. δολ. κατ' έτος. Η συμμετοχή της Τουρκίας είναι ζωτικής σημασίας για τις ελπίδες της Ρωσίας να διατηρήσει πολυμερείς οργανισμούς στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Και φυσικά, ο Πούτιν ενδιαφέρεται να εντείνει την αβεβαιότητα του ΝΑΤΟ σχετικά με την προσήλωση της Τουρκίας στη βορειοατλαντική συμμαχία.

Ο Ερντογάν τα γνωρίζει όλα αυτά. Εάν οι συναλλαγές του με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη μπορούν να αποτελέσουν κάποιου είδους "οδηγό", θα συνεχίσει να πιέζει τη Ρωσία για παραχωρήσεις στη Συρία και στη Λιβύη - και ποιος ξέρει πού αλλού.

Μπορεί η Ουάσιγκτον να επωφεληθεί από αυτή την κατάσταση, όπως έκανε η Ρωσία όταν οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ άρχιζαν να χειροτερεύουν; Ίσως, αλλά αυτό θα απαιτούσε ο Πούτιν να κινηθεί ενάντια στον Ερντογάν και ο Τούρκος ηγέτης να δείξει κάποιο ενδιαφέρον για επιστροφή στο δυτικό "πλαίσιο" στις διεθνείς σχέσεις. Δεν είμαστε ακόμη εκεί. Εάν φθάσουμε σε αυτό το σημείο, οι ΗΠΑ θα πρέπει να επιδείξουν διπλωματική τέχνη υψηλού επιπέδου - σίγουρα υψηλότερου σε σχέση με εκείνο που έχουν επιδείξει τα τελευταία χρόνια - προκειμένου να προσελκύσουν τον Ερντογάν και να τον βγάλουν από τον "πάγο".

Προς το παρόν, ωστόσο, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι μπορούν απλώς να απολαμβάνουν ήσυχα-ήσυχα το πάθημα του Πούτιν, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο ο τελευταίος ανακαλύπτει σιγά - σιγά τι σημαίνει να είναι κανείς φίλος με τον Ερντογάν.

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση