Τα συμφέροντα της Ελλάδας με εταίρους και συμμάχους δεν ταυτίζονται

Η μέρα που ξημέρωσε δεν είναι όπως όλες οι υπόλοιπες. Είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς από το πρωί και ως αποτέλεσμα των εξελίξεων στη Συρία, η Ελλάδα βρίσκεται ενώπιον του ενδεχομένου απόπειρας μαζικής εισβολής μεταναστών-προσφύγων από τον Έβρο. Ενδεχόμενο, επειδή όσα βλέπουμε από το πρωί είναι απλώς η πρόγευση. Πρόκειται για πολιτική απόφαση του καθεστώτος Ερντογάν, το οποίο επιχειρεί να επιβάλλει κόστος στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, επειδή δεν τον συνδράμουν στρατιωτικά και οικονομικά στο μέτωπο της Συρίας. Το αποδεικνύει αφενός ο αυτοματισμός της διαδικασίας και η ευρεία δημοσιότητα που δίνουν τα τουρκικά Μίντια.

Γράφει ο Ζαχαρίας Β. Μίχας

Υπενθυμίζουμε την ευθύνη της Τουρκίας στο ξέσπασμα του συριακού εμφυλίου που έχει στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 300.000 ανθρώπους. Η Δύση έχει να αντιμετωπίσει μια χώρα υποτίθεται συμμαχική, η οποία στην πράξη δεν εμφορείται από τις ίδιες αξίες που –κατά δήλωση– καθοδηγούν τη δυτική πολιτική.

Παρά ταύτα, η απάντηση της Δύσης στην πρόκληση αυτή, εκδηλώνεται με τρόπο που δικαιώνει και ενισχύει τη λογική Ερντογάν. Το αποτέλεσμα είναι αντί για αποτροπή της απειλής, αυτή διαρκώς κλιμακώνεται. Το να κατηγορεί κανείς το καθεστώς Ερντογάν διότι συνεχίζει μια πολιτική που αποδεικνύεται επιτυχημένη, είναι διπλωματικά ανόητο και ανθρωπιστικά υποκριτικό.


ΘΑΝΑΣΙΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το πρόβλημα για την Αθήνα είναι ζωτικό, επειδή η απειλή στρέφεται εναντίον της ελληνικής εθνικής ασφάλειας. Τα στοιχεία για τη μεταναστευτική ροή που καταγράφονται ως αποτέλεσμα της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής στη Συρία δεν επιτρέπουν εφησυχασμό, ιδιαίτερα όταν επισήμως ομολογείται από την Άγκυρα ότι πρόκειται για απόφαση του Ερντογάν. Η ουσία είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.

Ο τίτλος στο άρθρο-ρεπορτάζ του Αλέξανδρου Τάρκα που επελέγη από τον παρόντα ιστοχώρο τις προηγούμενες ημέρες, μέσα στη φαινομενική του υπερβολή, κινδυνεύει να αποδειχθεί προφητικός: “Η Ελλάδα εάλω”… και ΔΕΝ είναι υπερβολή: Η χώρα απέραντο hot spot.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη βρίσκεται ενώπιον της σοβαρότερης κρίσης. Πρόκειται για κρίση που απειλεί να τινάξει στον αέρα οτιδήποτε θετικό έχει συμβεί τους μήνες αυτούς. Αυτό ισχύει απαρέγκλιτα, ασχέτως εάν οι ελληνικές κυβερνήσεις διαχρονικά αρνούνται να συνειδητοποιήσουν ότι η ασφάλεια είναι εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση επιτυχίας οποιασδήποτε οικονομικής συνταγής.

Είναι φανερό ότι δεν το συνειδητοποιούν, παρότι το χρησιμοποιούν στο πλαίσιο της ρητορικής τους. Εάν το συνειδητοποιούσαν, οι πολιτικές αποφάσεις και προτεραιότητες θα ήταν τελείως διαφορετικές.

ΑΥΤΟ ΕΓΙΝΕ ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ…

Το πρόβλημα ανέκυψε, όπως προαναφέρθηκε, από τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών στη Συρία. Η γνωστή διάσταση απόψεων Τουρκίας και Ρωσίας οξύνθηκε επικίνδυνα και ο μηχανισμός ελέγχου αυτών των διαφορών απέτυχε παταγωδώς να επιλύσει το πρόβλημα, επιτυγχάνοντας έναν ακόμα συμβιβασμό. Η πιθανότερη εκδοχή για όσα συνέβησαν το τελευταίο 24ωρο στο Ιντλίμπ είναι το ακόλουθο:

Η Τουρκία έστειλε στρατεύματά της στις τάξεις των συνεργαζόμενων ισλαμιστών μαχητών που προέλαυναν και δεν ενημέρωσαν τους Ρώσους όπως προβλεπόταν από τη διμερή συνεννόηση, για να μην κατηγορηθεί από τη ρωσική πλευρά ότι ενισχύει απαγορευμένες ισλαμιστικές οργανώσεις μαχητών, καθώς συνδέονται με την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος.

Οι Ρώσοι προφανώς το γνώριζαν, ή τουλάχιστον το υπέθεταν. Από τη στιγμή που τυπικά ήταν καλυμμένοι, έδωσαν τις συντεταγμένες των στόχων στις συριακές δυνάμεις –πληροφορίες αναφέρουν και την εμπλοκή ρωσικών μαχητικών– με αποτέλεσμα την εκατόμβη θυμάτων, μεταξύ των οποίων και δεκάδες Τούρκοι.

Οι εξελίξεις αυτές λογικά αποτελούν την “ταφόπλακα” στην περιώνυμη στρατηγική σχέση Τουρκίας-Ρωσίας. Τα σημάδια της επιδείνωσης ήταν ήδη ορατά. Απλά, εάν δεν είχε συμβεί το αιματηρό αυτό συμβάν, θα υπήρχε περιθώριο εξεύρεσης μιας συμβιβαστικής λύσης, η οποία θα μεταχρονολογούσε την τελική πράξη του δράματος για αργότερα.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Ωστόσο, η μεγάλη εικόνα στον γωστρατηγικό ανταγωνισμό στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι η πιο ανησυχητική και αυτή που αποτελεί μακροπρόθεσμη απειλή για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα. Η Δύση επιθυμεί με κάθε τρόπο να επαναφέρει την Τουρκία στο δικό της “στρατόπεδο”, αντιμετωπίζοντας ως κύρια απειλή τη Ρωσία.

Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα επιθυμεί να αποτρέψει αυτή την εξέλιξη. Η Τουρκία χρησιμεύει στη ρωσική εξωτερική πολιτική ως πυλώνας αποσταθεροποίησης μέσω της διαίρεσης του κύριου αντιπάλου, του ΝΑΤΟ, το οποίο θεωρεί “εργαλείο” των ΗΠΑ. Η Τουρκία του Ερντογάν επιθυμούσε πάντα να συνδιαλέγεται και με τις δυο πλευρές, με σκοπό να εκμεταλλεύεται τον ανταγωνισμό προς όφελός της, αποσπώντας οφέλη και από τους δύο.

Ήταν μια φιλόδοξη πολιτική η οποία, όμως, έκρυβε τον κίνδυνο να βρεθεί αντίπαλη και με τους δύο. Η Ρωσία δεν εγκατέλειψε τον Άσαντ, ενώ ΗΠΑ και ΝΑΤΟ υιοθέτησαν ακραιφνή φιλοτουρκική ρητορική, επιχειρώντας να διασπάσουν τη σχέση Μόσχας-Άγκυρας, χωρίς όμως τα λόγια να συνοδευθούν από έργα. Το ΝΑΤΟ αρνήθηκε να ενεργοποιήσει το Άρθρο 5 και επέλεξε τον μηχανισμό των διαβουλεύσεων του Άρθρου 4.

Αυτό ήταν αναμενόμενο, καθότι ενεργός εμπλοκή στο πλευρό της Τουρκίας στο συριακό μέτωπο θα διακινδύνευε σύγκρουση με τις ρωσικές δυνάμεις. Μία τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να αναζωπυρώσει άλλα μέτωπα, όπως αυτό της Ουκρανίας, όπου το τακτικό πλεονέκτημα, λόγω γεωγραφικών δεδομένων, θα το είχε η Μόσχα.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟ…

Με απλά λόγια, είναι εξαιρετικά πιθανό η Ελλάδα να βρεθεί ενώπιον μιας απειλής και μάλιστα τα συμφέροντά μας να μην είναι ταυτόσημα με αυτά της Δύσης. Η κυβέρνηση επιβάλλεται να προχωρήσει άμεσα στο κλείσιμο των συνόρων και στην ταχεία ενεργοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων, προτού η κατάσταση τεθεί εκτός ελέγχου.

Θα δεχθεί η Αθήνα πιέσεις από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ να μην κλείσει τα σύνορα; Εάν αυτό συμβεί, θα έχει επιβεβαιωθεί η απόκλιση συμφερόντων. Η Ελλάδα, πάντως, πρέπει να πράξει όσα επιβάλλουν τα δικά της εθνικά συμφέροντα και όχι άλλων. Έχει να αντιμετωπίσει την Τουρκία, η οποία είχε και έχει ευθύνη για τη δημιουργία του προβλήματος.

Η κατάσταση ασφαλείας μπορεί να έχει επιπτώσεις σε ολόκληρη την περιοχή και να διαχυθεί στα Βαλκάνια. Δυστυχώς, η “μεγάλη εικόνα” για τη Δύση είναι η αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Υπενθυμίζουμε την πολιτική της Δύσης στα Βαλκάνια, όπου χρησιμοποίησε και στρατιωτική ισχύ.

Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ Η ΔΥΤΙΚΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Πίσω από τις συγκρούσεις στα Βαλκάνια βρισκόταν πάντα η επιθυμία αποκλεισμού της ρωσικής πρόσβασης. Γι’ αυτό έδρασε έτσι η Δύση όταν με γερμανική ευθύνη προέκυψε η διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Γι’ αυτό προστατεύθηκαν οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί των Βαλκανίων. Γι’ αυτό παρενέβη το ΝΑΤΟ στο Κόσοβο. Γι’ αυτό αποσχίσθηκε το Μαυροβούνιο από τη Σερβία. Γι’ αυτό και η παρέμβαση στα εσωτερικά της “Βόρειας Μακεδονίας”!

Υπό αυτή την οπτική η ευαισθησία εταίρων στα προβλήματα που δημιουργούνται για την ελληνική εθνική ασφάλεια μπορεί να αποδειχθεί μειωμένη. Αυτό αφορά τόσο το μεταναστευτικό, όσο π.χ. και το θέμα κατασκευής εναλλακτικής οδού πρόσβασης στη Μαύρη Θάλασσα, που θα αποδεσμεύσει τη Δύση από τις υποχρεώσεις διεθνών συμφωνιών του παρελθόντος.

Τούτων λεχθέντων, το πραγματικό πρόβλημα είναι εάν θα γίνει ορθή “ανάγνωση” της κατάστασης από την ελληνική ηγεσία, ώστε να ληφθούν μέτρα αποτροπής των χειρότερων σεναρίων. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να εγκαταλειφθεί η νοοτροπία με την οποία αντιμετωπίζει η ελλαδική ελίτ το πρόβλημα. Εάν αντιληφθούμε το πρόβλημα σε όλες του τις διαστάσεις, τότε και μόνον τότε, θα υπάρχει ελπίδα επιτυχών χειρισμών.

* Ο Ζαχαρίας Β. Μίχας είναι Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας
Defence-Point


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση