Μακρόν: Το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει «εγκεφαλικό θάνατο»

Του Ted Galen Carpenter

Δύο εξελίξεις τις τελευταίες μέρες υπογραμμίζουν την πρόσφατη κλιμακούμενη κρίση του ΝΑΤΟ. Η πρώτη είναι το εντυπωσιακό σχόλιο του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν ότι «Αυτό που ζούμε σήμερα είναι ο εγκεφαλικός θάνατος του ΝΑΤΟ». Δεν ήταν ένα πρόχειρο σχόλιο. Όταν ο Μακρόν ρωτήθηκε αν ακόμη πιστεύει στο Άρθρο 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, υπό το οποίο μια επίθεση εναντίον ενός συμμάχου θεωρείται επίθεση εναντίον όλων, απάντησε «Δεν γνωρίζω». Πράγματι, ο Μακρόν βρίσκεται εδώ και κάποια χρόνια στην πρωτοπορία των προσπαθειών για τη δημιουργία ενός αμυντικού φορέα «μόνο για Ευρωπαίους» μέσω της ΕΕ, μια κίνηση που αντανακλά τη μειωμένη πίστη στην ενότητα ή την αξιοπιστία του ΝΑΤΟ.

Μια δήλωση από το Βερολίνο περίπου ταυτόχρονη με το σχόλιο του Μακρόν κατέδειξε γιατί η διάγνωσή του περί του πιθανού εγκεφαλικού θανάτου του ΝΑΤΟ είναι ορθή. Η κυβέρνηση της Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ ανακοίνωσε με μεγάλη πομπή ότι σίγουρα θα μπορέσει να πετύχει τον ετήσιο στόχο δαπανών για την άμυνα του 2% του ΑΕΠ, τον οποίο τα μέλη της Συμμαχίας υιοθέτησαν πριν από κάποια χρόνια. Οι Γερμανοί αξιωματούχοι συμπεριφέρθηκαν σαν η ανακοίνωση αυτή να αντιστοιχεί σε καλά νέα, μολονότι αυτό δεν ισχύει. Δεσμεύτηκαν ότι ο στόχος του 2% θα επιτευχθεί το 2031 - προηγουμένως όμως ο είχαν αυτό δεσμευτεί για το 2024. Μόνο στο πεδία μιας κυνικής κρατικής προπαγάνδας θα μπορούσε μια τέτοια καθυστέρηση να θεωρείται κάτι άλλο πέρα από μια πολιτική αποτυχία.

Αν η Γερμανία αντιμετώπιζε σοβαρά την ευρωπαϊκή άμυνα, ιδίως σε ό,τι αφορά την ανάγκη της αποτροπής της υποτιθέμενης απειλής στην ασφάλεια που προσέρχεται από τη Ρωσία, το Βερολίνο θα μπορούσε να πετύχει ή να υπερβεί το επίπεδο δαπανών του 2% σε 12 μήνες και όχι σε 12 χρόνια. Οι Γερμανοί αξιωματούχοι όμως συνεχίζουν να αρκούνται να υποεπενδύουν στην άμυνα και να λειτουργούν ως λαθρεπιβάτες στις στρατιωτικές προσπάθειες των ΗΠΑ. Η Γερμανία μπορεί να είναι ο χειρότερος λαθρεπιβάτης, αλλά πρόκειται για ένα μοτίβο συμπεριφοράς κοινό μεταξύ των περισσότερων μελών του ΝΑΤΟ από την Ευρώπη.


Οι κατηγορίες του Μακρόν ότι ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ευθύνεται για τη μείωση της εμπιστοσύνης στην αποτελεσματικότητα του ΝΑΤΟ απηχούν και άλλους Ευρωπαίους αξιωματούχους. Λίγες αμφιβολίες υπάρχουν ότι τα παράπονα του Τραμπ για τη λαθρεπιβασία των συμμάχων και τα σχόλιά του ότι η Συμμαχία μπορεί να είναι πλέον «παρωχημένη» έχουν αναστατώσει τους Ευρωπαίους πολιτικούς ηγέτες και τα ευρωπαϊκά κοινά. Όπως όμως εξετάζω εδώ, εδώ κι εδώ οι αιτίες των προβλημάτων του ΝΑΤΟ είναι βαθύτερες από τη διαφωνία με τις δηλώσεις ή τις δράσεις του Τραμπ.

Μια πολύ πιο θεμελιώδης αιτία είναι η απόκλιση των συμφερόντων και των προτιμήσεων ως προς την ασφάλεια μεταξύ των ΗΠΑ και των Ευρωπαίων συμμάχων της. Αυτή η αποξένωση αντανακλάται στο ολοένα και πιο έντονο αίσθημα υπέρ της ουδετερότητας στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Μια έρευνα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις Διεθνείς Σχέσεις τον Σεπτέμβριο του 2019 που κάλυψε 60.000 άτομα σε 14 χώρες της ΕΕ, ανέδειξε αυτό το έλλειμμα ενότητας. Αυτό ήταν προφανές ακόμη και σε ό,τι αφορά την αποστολή του ΝΑΤΟ να αντιστέκεται έναντι της Ρωσίας. Όταν οι ερευνώμενοι ρωτήθηκαν «Τίνος την πλευρά θα πρέπει να πάρει η χώρα σας σε μία σύγκρουση μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας;», η πλειονότητα σε όλες τις 14 χώρες της ΕΕ απάντησε «κανενός». Στις περισσότερες χώρες μάλιστα, η ουδετεροφιλία έφτασε στα επίπεδα ρεκόρ του 70%.

Ακόμη, σημάδια της δυσαρέσκειας των Ευρωπαίων έναντι της Ουάσιγκτον εμφανίστηκαν πολύ πριν την προεδρική εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Το δημόσιο αίσθημα υπέρ τόσο της ευρωπαϊκής ουδετερότητας, όσο και μίας πιο αποφασιστικής, ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής ενισχύεται εδώ και χρόνια. Μια έρευνα της κοινής γνώμης του Pew Research Center σε έξι χώρες του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο του 2015 κατέδειξε πως κατά μέσο όρο το 49% των ερωτηθέντων πιστεύουν πως η χώρα τους δεν θα πρέπει να υποστηρίξει έναν σύμμαχο. Η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερμανία - τρεις από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες ευρωπαϊκές δυνάμεις - κατέγραψαν πλειονότητες που αντιτίθενται στην υποχρέωση της χώρας τους που πηγάζει από το Άρθρο 5.

Το ΝΑΤΟ, ως ένας αποτελεσματικός θεσμός για την ασφάλεια με ενιαίο σκοπό, πεθαίνει εδώ και χρόνια. Αυτή η εξέλιξη δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Η Συμμαχία ήταν ένα δημιούργημα του Ψυχρού Πολέμου με σκοπό την αντιμετώπιση των προκλήσεων ασφάλειας του Ψυχρού Πολέμου, και ο κόσμος εκείνος εξαφανίστηκε πριν από τρεις δεκαετίες όταν διαλύθηκε η ολοκληρωτική απειλή έναντι της Δύσης, η Σοβιετική Ένωση. Έχουν υπερωριμάσει οι συνθήκες να τραβήξουμε την πρίζα από το μηχάνημα υποστήριξης του ΝΑΤΟ και να αποδεχτούμε την πραγματικότητα πως η Συμμαχία είναι όντως εγκεφαλικά νεκρή.

—
Ο Ted Galen Carpenter είναι στέλεχος για τη μελέτη ζητημάτων άμυνας και εξωτερικής πολιτικής στο Cato Institute.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 8 Νοεμβρίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Cato Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση