Η “ζώνη ασφαλείας” και τα παιχνίδια του Ερντογάν με τους Σύρους πρόσφυγες

Τα σχέδια για την δημιουργία μιας “ζώνης ασφαλείας” στα εδάφη της βόρειας Συρίας ξαναζεσταίνει ο Ερντογάν την ώρα που συνεχίζονται στην Ιντλίμπ οι επιδρομές του συριακού στρατού και των Ρώσων συμμάχων τους. Για την επιδίωξη αυτού του στόχου, η Άγκυρα βάζει στο τραπέζι, εκτός από τις απειλές για έναρξη επιχειρήσεων στα ανατολικά του Ευφράτη, και το ζήτημα της διαχείρισης των εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων που βρίσκονται στην Τουρκία.

Μέσα σε κλίμα έντασης στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, εξαιτίας της προμήθειας, από την Άγκυρα, του ρωσικού οπλικού συστήματος S-400, Τούρκοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι ξεκίνησαν, την Τρίτη, συζητήσεις για τη δημιουργία μιας "ζώνης ασφαλείας" στη βόρεια Συρία. Πρόκειται για ένα τμήμα βάθους αρκετών χιλιομέτρων που θα χωρίζει τα σύνορα της Τουρκίας από τα συριακά εδάφη που ελέγχουν οι Κούρδοι μαχητές. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Άμυνας οι συζητήσεις γίνονται σε επίπεδο στρατιωτικών αξιωματούχων και θα συνεχιστούν τις επόμενες ημέρες.

Η δημιουργία αυτής της ζώνης είχε προταθεί τον περασμένο Ιανουάριο από τον Αμερικανό πρόεδρο στον Τούρκο ομόλογό του, σε μια περίοδο που ο Ερντογάν απειλούσε ότι θα ξεκινήσει νέα επιχείρηση στις περιοχές που βρίσκονται ανατολικά του Ευφράτη. Είχε εξαπολύσει μάλιστα κάποιες σποραδικές επιθέσεις, εξαιτίας των οποίων οι σύμμαχοι των Αμερικανών Κούρδοι πολιτοφύλακες (YPG) είχαν αποσυρθεί προσωρινά από τις μάχες κατά του Ισλαμικού Κράτους.


Κόντρα στη Μόσχα

Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι ο Τραμπ είχε προτείνει την δημιουργία μιας ζώνης βάθους πολλών χιλιομέτρων στην Βόρεια Συρία, η οποία θα χωρίζει τα τουρκικά σύνορα από τα εδάφη που ελέγχουν οι Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), μια κουρδική οργάνωση, την οποία ο Ερντογάν θεωρεί προέκταση του PKK στην Συρία. Οι Κούρδοι της Συρίας όμως, εκτός από τις ΗΠΑ, στηρίζονται και από ευρωπαϊκές δυνάμεις, καθώς σήκωσαν το μεγάλο βάρος των χερσαίων επιχειρήσεων εναντίον των τζιχαντιστών.

Τα σχέδια αυτά βρίσκουν, ωστόσο, αντίθετη την Μόσχα, η οποία δεν έχει αλλάξει την αρχική της θέση και επιμένει ότι από όποιο τμήμα της Συρίας φεύγουν οι Δυτικοί, οι αντάρτες και οι τζιχαντιστές, το ορθό και σύμφωνο με το Διεθνές Δίκαιο είναι να αναλαμβάνει ο Άσαντ. Η Ρωσία είναι άλλωστε υπέρμαχος της διασφάλισης της ακεραιότητας της συριακής επικράτειας και αυτό υποστηρίζει σε όλες τις διεθνείς συναντήσεις.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν πριν μερικά εικοσιτετράωρα οι υπουργοί εξωτερικών Τσαβούσογλου και Λαβρόφ η συζήτηση για την Συρία επικεντρώθηκε κυρίως σε άλλα θέματα, όπως η κατάσταση στην Ιντλίμπ και η σύσταση, το ταχύτερο δυνατόν, της επιτροπή για τη σύνταξη του νέου συντάγματος. Λίγες ώρες πάντως, πριν ξεκινήσουν οι συζητήσεις Τούρκων και Αμερικανών για την “ζώνη ασφαλείας” ρουκέτες που εκτοξεύθηκαν από τα συριακά εδάφη έπληξαν τη νότια τουρκική επαρχία Σανλούρφα, τραυματίζοντας πέντε ανθρώπους. Παραλλήλως, σημειώθηκαν εκρήξεις, από την πλευρά της Συρίας, σε περιοχές που ελέγχουν ο τουρκικός στρατός και ομάδες ανταρτών που υποστηρίζει η Άγκυρα.

Με αφορμή αυτά τα περιστατικά ο Τσαβούσογλου επανέφερε το θέμα της “ζώνης ασφαλείας”, τονίζοντας ότι αν αυτή δεν δημιουργηθεί και οι “απειλές” από την άλλη πλευρά συνεχιστούν, τότε η Άγκυρα θα εξαπολύσει επιχείρηση ανατολικά του Ευφράτη ποταμού. Ο τουρκικός στρατός έχει εξαπολύσει,ήδη, δύο επιχειρήσεις, τα τελευταία χρόνια, εναντίον των Κούρδων στην βόρεια Συρία, στην Τζαραμπλούς και στο Αφρίν.

Οι ασφαλείς περιοχές

Μάλιστα ο Ερντογάν αξιοποιεί στην ρητορική του αυτές τις εισβολές, επαναλαμβάνοντας συχνά, ότι τα πλέον ασφαλή εδάφη στην Συρία είναι αυτά που ελέγχει ο τουρκικός στρατός. Μια ασφαλής περιοχή είναι όμως μια περιοχή που μπορεί να υποδεχθεί πρόσφυγες και η Τουρκία φιλοξενεί σήμερα περισσότερους από 3,5 εκατομμύρια Σύρους που εγκατέλειψαν τις εστίες τους.

Το θέμα των προσφύγων και των μεταναστών είχε αναδειχθεί σε μείζον στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, ιδιαίτερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου έχουν καταγραφεί 547.000 Σύροι. Στην διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ήταν που εμφανίστηκε το hashtag #ΈξωΟιΣύροι και μετά την αλλαγή φρουράς στον μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης εκδηλώθηκαν διαμαρτυρίας και σημειώθηκαν επεισόδια κατά των Σύρων.

Επισήμως η τουρκική κυβέρνηση δηλώνει ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα με τους πρόσφυγες που έχουν καταγραφεί από τις αρχές της Κωνσταντινούπολης και ότι θέλει να καταπολεμήσει το φαινόμενο της συγκέντρωσης μεταναστών που είναι καταγεγραμμένοι σε άλλες επαρχίες ή πουθενά. Οι τουρκικές αρχές ανακοίνωσαν όμως σήμερα ότι, τις τελευταίες δύο εβδομάδες, έχουν συλλάβει περισσότερους από 6.000 μετανάστες, ανάμεσά τους και Σύροι που διέμεναν στην Κωνσταντινούπολη, αλλά χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα.

Μετακινήσεις προσφύγων

Οι επιχειρήσεις αυτές άρχισαν στις 12 Ιουλίου και αφού το κυβερνείο της Κωνσταντινούπολης έδωσε προθεσμία, στους Σύρους που ζουν παράνομα στην πόλη, να την εγκαταλείψουν έως τις 20 Αυγούστου. Σύμφωνα μάλιστα με την ανακοίνωση όσοι έχουν καταγραφεί σε άλλη επαρχία θα μεταφερθούν εκεί, ενώ όσοι δεν έχουν καταγραφεί πουθενά θα απελαθούν. Με απέλαση απειλούνται όμως και όσοι δεν επιστρέψουν εκεί όπου έχουν δηλωθεί.

Επικεφαλής συριακών ΜΚΟ αναφέρουν ότι ήδη περισσότεροι από 6000 Σύροι, οι πιο πολλοί κάτοχοι της «κάρτας προσωρινής προστασίας» έχουν συλληφθεί και απελαθεί στην Συρία. Κάνουν μάλιστα λόγο, ακόμη και για εξαναγκασμό υπογραφής αιτήσεων οικειοθελούς επιστροφής.

Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, διέψευσε ότι απελαύνονται Σύροι και πρόσθεσε ότι όσοι συλλαμβάνονται χωρίς χαρτιά πηγαίνουν σε καταυλισμούς προσφύγων, αναφέροντας έναν στην επαρχία Χατάι, κοντά στα σύνορα με τη Συρία. Υποστήριξε ωστόσο, και ο ίδιος, ότι κάποιοι επιλέγουν μόνοι τους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Το μέτρο της μετακίνησης των προσφύγων προς τις επαρχίες πρώτης καταγραφής στέλνει το μεγαλύτερο μέρος των προσφύγων στις επαρχίες που είναι κοντά στα σύνορα με την Συρία. Σε σημεία δηλαδή από τα οποία είναι πολύ ευκολότερο να μετακινηθούν στη συνέχεια προς τις εστίες τους ή άλλα “ασφαλή”, όπως λέει και ο Ερντογάν, συριακά εδάφη.

Βαγγέλης Σαρακινός
SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση