Η χώρα γυρίζει σελίδα. Ή μήπως όχι και τόσο;

Του Νίκου Κασκαβέλη

Οι πρώτες εκλογές μετά από περίπου τέσσερα χρόνια έγιναν. Ο λαός όχι μόνο μίλησε, αλλά αποφάσισε, όπως γράφαμε. Και ήταν τόσο εμφατική η απόφασή του που οδήγησε σε άμεσες εξελίξεις. Θεωρίες, συνθήματα και υπονοούμενα έγιναν θρύψαλα και η πραγματικότητα προέβαλε αδιάψευστη. Τα έχει αυτά η Δημοκρατία και η λαϊκή κυριαρχία. Μπορεί να δοκιμάζουν διάφοροι επίδοξοι τυραννίσκοι τα όριά της, μεθυσμένοι από το άρωμα της πρόσκαιρης πάντα "παντοδυναμίας" τους, αλλά έρχεται η στιγμή που επιβάλει τη θέλησή της με τρόπο "ξερό". Κυνικό σχεδόν. Ήταν τέτοια η κατηγορηματικότητα της απόφασης που τα καθοδηγούμενα "ναι μεν αλλά" των πρώτων ωρών, με τον προφανή επικοινωνιακό συντονισμό από πριν, πάρθηκαν πίσω "άρον άρον". Έμειναν μόνοι, σαν θλιβερά ανθρωπάκια, οι συνήθεις πολιτικοί γενίτσαροι, να περιφέρουν την έλλειψη αξιοπρέπειάς τους στα κανάλια, υπερασπιζόμενοι το "αδειανό πουκάμισο" μιας εξουσίας που πέταξε. Πριν καν την γευτούν και πάλι. Και λίγο πριν τους χρήσει αποδιοπομπαίους.

Ο ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν, για τους λόγους που χιλιάδες σελίδες αναλύσεων έχουν περιγράψει σε όλον τον Τύπο επί χρόνια, σημείωσε μια μεγάλη, πρωτοφανή για ευρωεκλογές, ήττα. Και η ΝΔ, πρώτα και κύρια, μια μεγάλη νίκη, πρόδρομο προφανώς της βασικής που έπεται. Στις πρώτες της αντιδράσεις η Κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει τι έγινε. Έχοντας αφομοιώσει σε βαθμό αποξένωσης από την πραγματικότητα, τα δικά της προεκλογικά αφηγήματα, την προπαγάνδα της, αδυνατεί βέβαια να διαχειριστεί την πραγματικότητα. Όπως έκανε και κατά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης. Όταν μόνη εναντίον του "πλανήτη" έκανε πως δεν έβλεπε και δεν άκουγε. Άκουσε τελικά, με τρόπο οδυνηρό. Όχι για εκείνην, μα για τη χώρα, που οπισθοδρόμησε μια 5ετία και υποθήκευσε τον πλούτο της για έναν αιώνα. Από τις πρώτες τοποθετήσεις και τον τόνο τους, θα λέγαμε πως βρίσκονται σε άρνηση, με την ψυχιατρική έννοια του όρου.


Ο κ. Τσίπρας και άλλοι ύστερα, στην ουσία είπαν πως ο λαός λάθος κατάλαβε και τελικά λάθος ψήφισε. Γιατί "δεν μπορεί να ψήφισε εναντίον της δικής τους πρότασης, που ήταν για το συμφέρον του". Στην ουσία μάλωσαν το λαό, τον κάθε πολίτη που για κάποιον ακατανόητο για εκείνους λόγο, αποφάσισε και πάλι να "αυτομαστιγωθεί". Βέβαια, στις εσωτερικές τους συνεδριάσεις, για διάφορους λόγους εσωκομματικού μοιράσματος αλλά και γιατί υπάρχουν έμπειρα στελέχη ανάμεσά τους, ακούγονται ήδη οι πρώτες φωνές κριτικής. Και αφορούν όλα τα γνωστά. Κανείς δεν ανακαλύπτει την Αμερική. Όλα είναι διάφανα και προφανή στην εποχή της πληροφορίας. Μόνοι "έκπληκτοι", οι αποστειρωμένοι εδώ και καιρό ένοικοι του ρετιρέ της εξουσίας. Εκείνοι που νόμιζαν, οι μωροί, οι απόμακροι από τα διδάγματα της κλασικής παγκόσμιας λογοτεχνίας αιώνων και της δραματουργίας της ζωής της ίδιας, πως θα είναι μόνιμοι. Πως θα μοιράζουν την τράπουλα κατά το δοκούν ες αεί. Αμ δε.

Για εκείνους ήρθε η ώρα της πληρωμής. Και αποφάσισαν, εκόντες άκοντες, να πιουν το πικρό ποτήρι νωρίτερα από ό,τι στοιχημάτιζαν. Λες και έπεσαν μέσα σε έστω 1 στοίχημα από όσα έβαζαν τόσα χρόνια. Το μόνο πρόβλημα είναι πως και στον επίλογο της θητείας τους, συνεχίζουν όπως κυβέρνησαν. Δεν παραδίδουν την εξουσία, όπως οφείλουν συνταγματικά, μια και η λήξη της θητείας τους έγινε στην ουσία λόγω παραίτησης και όχι για σπουδαίο εθνικό λόγο. Και έστω, σε αντίθεση με τις περιπτώσεις που είχαμε υπηρεσιακή, να παραδεχτούμε ότι αυτή είναι μια παράτυπη μεν, πλην συνήθης δυστυχώς πρακτική της μεταπολίτευσης.

Η επιμονή όμως στο διορισμό της νέας διοίκησης της Δικαιοσύνης δοκιμάζει και πάλι έντονα τις θεσμικές αντοχές του συστήματος. Το τεκμηρίωσαν οι πλέον έγκριτοι συνταγματολόγοι, δεν χρειάζεται άλλη ανάλυση. Το μόνο σχόλιο πως στην έντονη πολιτική αντιπαράθεση της εποχής, θα όφειλαν όλοι να αφήσουν τους θεσμούς και ιδίως τη Δικαιοσύνη ανέγγιχτους. Δεν το έκαναν επί χρόνια -να το βάλουν κι αυτό στην αυτοκριτική τους- επιδιώκουν να συνεχίσουν κι ας είναι η τελευταία πράξη τους. Ελπίζουμε τα ισχυρά θεσμικά αναχώματα που έχει επιδείξει ο χώρος, να επιβάλουν το θεσμικώς ορθό και οι λύσεις να είναι συναινετικές. Ήδη, οι ισχυρές αντιδράσεις προκαλούν τάσεις υποχώρησης. Στην καινούρια μέρα, ο τρόπος μεταχείρισης της Δικαιοσύνης θα είναι το πρώτο κριτήριο για το πού πάμε. Όχι μόνο σχετικά με την ανεξαρτησία της, αλλά και με τη ριζική ή όχι αναβάθμιση του τρόπου απονομής της.

Τα όσα διαδραματίζονται στο έως πρόσφατα κυβερνητικό και θεωρούμενο "πανίσχυρο" στρατόπεδο, θα μας απασχολήσουν. Ακόμα και ως "θέαμα" ή διδαχή για νεοφώτιστους στον τραγικό κύκλο της ζωής: Το πάνω θα έρθει κάτω και τανάπαλιν…Τώρα, το προσκήνιο μεταφέρεται αλλού και πρέπει και εκεί να δούμε αν υπάρχουν οι προϋποθέσεις αισιοδοξίας, για τον τόπο. Η ΝΔ επανέρχεται δυναμικά και είναι αναγκαίο να διαπιστωθεί αν ο χρόνος της στην αντιπολίτευση επέφερε στοιχεία ωρίμανσης ή αν θα επαναλάβει τραγικά λάθη του παρελθόντος που ελάχιστα-αν καθόλου- έχει επίσημα παραδεχτεί. Και αναφέρομαι, πέραν των γενικών ευθυνών από τη διακυβέρνηση, στα αίτια της χρεοκοπίας της χώρας. Συγκεκριμένες αποφάσεις και κινήσεις συμβολισμού από τον Αρχηγό της, δείχνουν σημάδια καινοτομίας. Το λοιπό στράτευμα όμως είναι ιδιαίτερα αμφίβολο αν έχει αντιληφθεί τι ακριβώς θα παραλάβει και πώς οφείλει να συμπεριφερθεί.

Η χώρα κάθε άλλο παρά έχει διαφύγει του κινδύνου. Πέραν των γενικών αδυναμιών (αναιμική ανάπτυξη, διαλυμένες τράπεζες, καταρρέον ασφαλιστικό, αιμορραγία ανθρώπινου δυναμικού στο εξωτερικό, διάλυση κρατικού μηχανισμού, διάχυτη ανομία κλπ), οι τελευταίοι άφρονες προεκλογικοί μήνες σίγουρα έχουν επιδεινώσει την κατάσταση. Στις προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί στην κοινωνία, είναι βέβαιο πως η όποια νέα Κυβέρνηση θα έχει ελάχιστη περίοδο χάριτος.

Για το ΚΙΝΑΛ τα πράγματα είναι αρκετά περίπλοκα. Σίγουρα έχει κάποια πατήματα για να χτίσει το δικό του αφήγημα και να ανακτήσει ζωτικό χώρο, όμως σε επίπεδο στρατηγικής οφείλει να ξεκαθαρίσει περισσότερο το στίγμα του. Θα φανεί από τις κεντρικές επιλογές σε επίπεδο προσώπων αλλά και λόγου, πού θέλει να ρίξει το βάρος η ηγετική του ομάδα. Στο επίπεδο "χώρα" και σταθερότητα-κυβερνησιμότητα ή στο επίπεδο "κόμμα" και πολιτικός χώρος; Δεν είναι αυτονόητη η απάντηση, ούτε εύκολα συμβιβάσιμα τα δύο. Στο παρελθόν επέλεξε και πλήρωσε δυσανάλογο κόστος. Το τι θα πράξει τώρα χρειάζεται ιδιαίτερη επιδεξιότητα και στρατηγική σκέψη και θα συνδεθεί άμεσα και με την εκλογική του επίδοση. Θα επανέλθουμε αναλυτικότερα γι’ αυτό.

Κρίσιμο όμως είναι να δούμε πώς ψήφισε η κοινωνία. Περάσαμε άραγε σε μια φάση ωριμότερης ψήφου; Μετά από 10 χρόνια οξείας κρίσης, συνειδητοποιήσαμε καταστάσεις και "αλλάξαμε"; Δεν είμαι καθόλου βέβαιος γι’ αυτό. Σίγουρα υπάρχουν θετικές ενδείξεις. Η άτακτη υποχώρηση της Χ.Α. είναι μία. Όμως στη θέση της έχουμε ένα νέο μόρφωμα με λόγο ακραίο, παράγωγο και αυτό του θυμού που διακατέχει τη χώρα, ιδίως στο βόρειο μέρος της. Σε πολύ μεγάλο βαθμό οι πολίτες ακόμα ψηφίζουν με γνώμονα το θυμό και την τιμωρία. Το 2015 τιμώρησαν τους "παλιούς". Τώρα τιμωρούν το ΣΥΡΙΖΑ επειδή τους πρόδωσε. Η θετική ψήφος, αυτή που επιβραβεύει προγράμματα και άξια πρόσωπα, φοβάμαι παραμένει ζητούμενο. Αρκεί να αναλυθούν και πάλι οι πρωτιές σε Ευρώπη και Δήμους-Περιφέρειες, για να τεκμηριωθεί κάπως αυτό. Ή η νέα ανάλυση του κομματικού σκηνικού.

Το πολιτικό σκηνικό έχει αλλάξει. Υπάρχει νέα γεωγραφία, δυναμική ακόμα στη διαμόρφωσή της. Η ανάλυση της νέας κατάστασης χρειάζεται χρόνο. Και το παλιό σκηνικό όμως, της οργής, έχει ακόμα ενδείξεις ισχυρής παρουσίας. Για να δούμε αν έχουμε μπει σε νέα φάση, αν το 60-40 του δημοψηφίσματος έχει μεταβληθεί ως συσχετισμός, θα χρειαστεί να μετρήσουμε και τη νέα Κυβέρνηση. Τις πρώτες της πρωτοβουλίες, τους πρώτους μήνες. Αυτοί θα είναι καθοριστικοί. Το αποτέλεσμα των εκλογών έφερε συνδυασμό αισιοδοξίας-αφού έχουμε επιτέλους κίνηση στο τέλμα, το είδαν και οι αγορές- και εύλογο προβληματισμό. Ελπίζουμε όλοι να αρθούν στο ύψος τους και να εκμεταλλευτούμε, επιτέλους, αυτήν την τελευταία ευκαιρία. Η χώρα μπορεί να εκτιναχθεί μπορεί να και να συρρικνωθεί οριστικά. Τι θα επιλέξει;

Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση