Οι ρωσικές τακτικές υβριδικού πολέμου κατά της Δύσης

Του Eugene Chausovsky

Το τελευταίο διάστημα, αρκετές από τις τακτικές υβριδικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Δύσης έγιναν εμφανείς, καθώς οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ολλανδικές αρχές εξέθεσαν την εκστρατεία της Ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, γνωστής ως GRU, να εξαπολύσει κυβερνοεπίθεση κατά του Οργανισμού για την Απαγόρευση Χημικών Όπλων, ενός διεθνούς οργανισμού για την παρακολούθηση των χημικών όπλων με έδρα στη Χάγη.

Ο οργανισμός ερευνούσε τη δηλητηρίαση του πρώην Ρώσου κατασκόπου Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του –που θεωρείται πως έγινε από πράκτορες της GRU- στο Ηνωμένο Βασίλειο με χρήση του χημικού παράγοντα Novichok. Η GRU φέρεται επίσης πως είχε βάλει στο «στόχαστρο» αρχεία που σχετίζονται με την κατάρριψη της πτήσης 17 των Μαλαισιανών Αερογραμμών πάνω από την Ανατολική Ουκρανία και με τις επιθέσεις με χημικά όπλα στη Συρία.

Η Ρωσία έχει αποδειχθεί επιδέξια και ενεργή στη διενέργεια κυβερνοεπιθέσεων και δηλητηριάσεων, όμως ανάμεσα σε αυτές τις υψηλού προφίλ υποθέσεις, υπάρχει μια πιο διακριτική, συνεχιζόμενη πτυχή της στρατηγικής υβριδικού πολέμου της Ρωσίας: η προσπάθεια να στηρίξει συντηρητικά, ακροδεξιά και αντιφιλελεύθερα κινήματα στη Δύση και στις χώρες που τείνουν προς τη Δύση. Καθώς οι δημογραφικές και μεταναστευτικές πιέσεις γίνονται εντονότερες στην Ευρώπη, η Ρωσία προσπαθεί να εκμεταλλευτεί αυτές τις πιέσεις στην προσπάθειά της να καλλιεργήσει διχασμούς στη Δύση και να επιβραδύνει, ή ακόμα και να αποτρέψει χώρες στα σύνορα της Ευρώπης από το να ενταχθούν στην ΕΕ ή στο ΝΑΤΟ.


Το Παγκόσμιο Κογκρέσο Οικογενειών, ένα συνέδριο που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην μικρή, αλλά στρατηγικής σημασίας Μολδαβία, αποτελεί παράδειγμα του πώς η Ρωσία εκμεταλλεύεται τα ακροδεξιά κινήματα για να προωθήσει την ατζέντα της. Στην ετήσια σύνοδο των αντι-φιλελεύθερων ομάδων, ομάδων που τάσσονται υπέρ της ζωής (pro-life) και αντι-ΛΟΑΤΚΙ ομάδων από όλον τον κόσμο, συμμετείχαν διάφοροι συντηρητικοί, περιλαμβανομένων κρατικών αξιωματούχων και κληρικών από τη Ρωσία, Χριστιανοί ακαδημαϊκοί από τις ΗΠΑ και διάφορα πολιτικά πρόσωπα από την Ευρώπη και αλλού.

Ο πρόεδρος της Μολδαβίας, Ιγκορ Ντοντον, άνοιξε τις εργασίες του συνεδρίου χαρακτηρίζοντας ως βασικές απειλές για τη χώρα του την πληθυσμιακή μείωση και τη μαζική μετανάστευση, σημειώνοντας πως οι νεαροί Μολδαβοί είναι απρόθυμοι να κάνουν παιδιά και τείνουν να αναζητούν ευκαιρίες εργασίας εκτός της χώρας. Ο κ. Ντοντον δήλωσε πως κατά μέσο όρο, κάθε μέρα φεύγουν από τη Μολδαβία 106 άτομα και πως ο πληθυσμός της χώρας θα μπορούσε να μειωθεί κατά 1 εκατ. άτομα τα επόμενα 20 χρόνια –μια συγκλονιστική στατιστική για ένα έθνος μόλις 4 εκατ. ανθρώπων.

Σύμφωνα με τον κ. Ντοντον, η λύση είναι μια ανανεωμένη έμφαση στην οικογένεια. Χαρακτήρισε την οικογένεια τον σημαντικότερο κοινωνικό θεσμό στη Μολδαβία και δήλωσε πως ο θεσμός αυτός δέχεται επίθεση από τις φιλοσοφίες κατά της οικογένειας και τις ιδεολογίες που προπαγανδίζει η Δύση. Ο κ. Ντοντον τάχθηκε υπέρ της ποινικοποίησης των «φεστιβάλ σεξουαλικών μειονοτήτων» στη χώρα και δήλωσε πως τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται από την αρνητική επιρροή τέτοιων ιδεών. Ο κ. Ντοντόν έκλεισε την ομιλία του κηρύσσοντας το 2019 ως έτος οικογένειας στη Δημοκρατία της Μολδαβίας.

Η δημογραφική ελάττωση ως εργαλείο συντηρητισμού

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η Μολδαβία πράγματι προβλέπεται να χάσει σχεδόν 20% του πληθυσμού της μέχρι το 2050, τόσο λόγω του χαμηλού ρυθμού γεννήσεων που αντιστοιχεί σε 1,25 παιδιά ανά γυναίκα (ένα από τα χαμηλότερα στον κόσμο) αλλά και λόγω της μικρής και υποανάπτυκτης οικονομίας της χώρας, που ωθεί πολλούς νέους και μορφωμένους Μολδαβούς να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό, στη Ρωσία και σε χώρες της ΕΕ.

Η Μολδαβία δεν είναι η μόνη χώρα που αντιμετωπίζει μια βαθιά, μακροπρόθεση δημογραφική πτώση. Χώρες σε όλη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη έρχονται αντιμέτωπες με αρνητικές προοπτικές για τον πληθυσμό τους, που οφείλεται στον χαμηλό ρυθμό γεννήσεων, τα χαμηλά ποσοστά εισερχόμενης μετανάστευσης και τα υψηλά ποσοστά εξερχόμενης μετανάστευσης. Η Βουλγαρία και η Λετονία προβλέπεται να χάσουν πάνω από το 20% του πληθυσμού τους μέχρι το 2050, ενώ σχεδόν όλες οι άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης θα χάσουν από 10% έως 20% του πληθυσμού τους μέχρι τότε. Ακόμα και η ίδια η Ρωσία, που αποτελεί μεταναστευτικό προορισμό για ανθρώπους από φτωχότερες χώρες της πρώην Σοβιετικής σφαίρας, προβλέπεται να σημειώσει μείωση του πληθυσμού της κατά 8% μέχρι το 2050.

Η ελάττωση του πληθυσμού πιέζει την οικονομία μιας χώρας και μπορεί να οδηγήσει ορισμένες πολιτικές ομάδες να ενστερνιστούν πιο ανοικτά το είδος της φιλοοικογενειακής και αντι-ομοφυλοφιλικής ιδεολογίας που υιοθετεί το Παγκόσμιο Κογκρέσο Οικογενειών. Αυτή η κατάσταση των πραγμάτων αντιπροσωπεύει μια ευκαιρία για τη Ρωσία να χρησιμοποιήσει ένα από τα πολλά μέσα υβριδικού πολέμου: να ενθαρρύνει τη εξάπλωση συντηρητικών και αντι-φιλελεύθερων ιδεών σε μια προσπάθεια να προκαλέσει χάος και διχόνοια στη Δύση και στις χώρες που τείνουν προς τη Δύση.

Αν και το Παγκόσμιο Κογκρέσο Οικογενειών δεν είναι ρωσική οργάνωση –ιδρύθηκε από τον αμερικανό ιστορικό και ακαδημαϊκό του χώρου της θρησκείας και σήμερα ηγείται από τον αμερικανό Χριστιανό ακτιβιστή Μπράιαν Μπράουν- ωστόσο φέρεται να έχει λάβει στήριξη από συντηρητικούς Ρώσους ολιγάρχες όπως ο επικεφαλής των Ρωσικών Σιδηροδρόμων Βλαντιμίρ Γιακούνιν και τον πρόεδρο της Tsargrad Κονσταντίν Μαλοφέεβ, που είναι γνωστό ότι χρηματοδοτούν φιλορωσικές και Χριστιανές Ορθόδοξες πρωτοβουλίες στην Ανατολική και Δυτική Ευρώπη.

Πώς χρησιμοποιεί τα κινήματα αυτά για να υπονομεύσει την ευρωπαϊκή ενότητα

Οι πλατφόρμες τoυ συνεδρίου, που στηρίχθηκαν ξεκάθαρα από τον κ. Ντοντόν, ταιριάζουν τέλεια με τα συμφέροντα της Ρωσίας. Η Μολδαβία είναι ένα κλασικό συνοριακό κράτος, που βρίσκεται εγκλωβισμένο μεταξύ των αντίθετων επιρροών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ρωσίας. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές του 2016 στη Μολδαβία, ο κ. Ντοντόν είχε συχνά στενές επαφές με το Κρεμλίνο, ταξιδεύοντας συχνά στη Ρωσία. Και, από τότε που κέρδισε στις εκλογές, έχει προωθήσει συντηρητικά αισθήματα και ενέργειες που είναι επίσης φιλορωσικά και αντιδυτικά.

Ο πρόεδρος επέκρινε τις προσπάθειες του κοινοβουλίου της Μολδαβίας για ενοποίηση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει στηρίξει την τήρηση στενότερων πολιτικών και οικονομικών σχέσεων με τη Ρωσία. Το 2017, έδωσε επισήμως στη Μολδαβία “status παρατηρητή” στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, κάτι που αποτελεί σημαντική ένδειξη της πλευράς στην οποία σκοπεύει να ταχθεί στην Ρωσο-Δυτική αντιπαράθεση.

Η Μόσχα καλλιεργεί επίσης πολιτικό διχασμό και σε χώρες που τείνουν εμφανέστερα προς τη Δύση, με σκοπό να επιτύχει αποτελέσματα όπως η αποτροπή της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ και η αμφισβήτηση της ομοφωνίας που απαιτείται για να εφαρμόσει η Ευρωπαϊκή Ένωση κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Παράδειγμα, η Ουγγαρία, η οποία βρίσκεται στην Κεντρική Ανατολική Ευρώπη, όμως, σε αντίθεση με τη Μολδαβία, είναι ήδη μέλος της ΕΕ. Η Ρωσία στηρίζει το συντηρητικό κόμμα Fidesz στην Ουγγαρία, και ιδιαίτερα τον ηγέτη του, τον πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν. Ο Όρμπαν έχει συγκρουστεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με θέματα για το κράτος δικαίου στη χώρα του, έχει ταχθεί υπέρ της άρσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και έχει μιλήσει κατά των προσπαθειών ενοποίησης της ΕΕ, θέματα που καλλιεργούν τριβές εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Όρμπαν συναντιέται συχνά με τον Πούτιν: σε επίσκεψη στις 18 Σεπτεμβρίου, οι δυο ηγέτες επέκτειναν μια συμφωνία μεταξύ των δυο χωρών για το φυσικό αέριο και έκλεισαν συμφωνία για την κατασκευή από τη Ρωσία δυο νέων αντιδραστήρων στο πυρηνικό εργοστάσιο Paks της Ουγγαρίας.

Ακόμα και σε μεγάλες δυτικοευρωπαίκές χώρες, η Ρωσία προσπαθεί να ενθαρρύνει την ευρωπαϊκή διάλυση, επιτείνοντας τις διαμάχες για τα δημογραφικά και τη μετανάστευση που έχουν καλλιεργήσει μια διχαστική πολιτική ατμόσφαιρα. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, η Μόσχα έχει ρίξει το βάρος της στον «Εθνικό Συναγερμό» (πρώην «Εθνικό Μέτωπο»), ένα ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα η ηγέτις του οποίου, Μαρίν Λε Πεν, ζήτησε την αποχώρηση της Γαλλίας από την ευρωζώνη. Η Λε Πεν προχώρησε στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών το 2017, περισσότερο απ’ οποιονδήποτε άλλο γάλλο εθνικιστή υποψήφιο.

Ενώ η Γαλλία δεν αντιμετωπίζει τον ίδιο βαθμό μείωσης του πληθυσμού με την Ουγγαρία και άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ωστόσο η εισερχόμενη μετανάστευση –ιδιαίτερα από χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής- αποτελεί αμφιλεγόμενο ζήτημα που ωθεί σε στήριξη προς κόμματα όπως ο «Εθνικός Συναγερμός».

Μέσω πολιτικής και οικονομικής στήριξης και μιας ποικιλίας τεχνικών προπαγάνδας και παραπληροφόρησης, η Ρωσία έχει προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί αυτή τη δημόσια συζήτηση. Παρόμοιες ενέργειες κάνει στηρίζοντας το Κίνημα των Πέντε Αστέρων στην Ιταλία και την Εναλλακτική για τη Γερμανία στη Γερμανία, που επιδιώκουν να αμφισβητήσουν τις οικονομικές και κοινωνικές νόρμες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η μεγαλύτερη εικόνα

Η Μόσχα έχει βρει τρόπους να εντοπίσει και να εκμεταλλευτεί κόμματα σε όλη την Ευρώπη και την Ευρασία, οι πολιτικοί στόχοι των οποίων –ακόμα και αν δεν είναι ξεκάθαρα φιλορωσικοί- ευθυγραμμίζονται με τον γενικότερο στόχο της Ρωσίας να αντιταχθεί στη Δυτική επιρροή και να υπονομεύσει τις προσπάθειες συνοχής της Ευρώπης. Η ρωσική στρατηγική της υποστήριξης τέτοιων κομμάτων και ομάδων σπανίως εγγυάται ξεκάθαρη, άμεση επιτυχία για τη Μόσχα. Η Λε Πεν ηττήθηκε από τον φιλοευρωπαίο κεντρώο Εμμανουέλ Μακρόν στις γαλλικές εκλογές και οι κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας συνεχίζονται παρά το αίτημα Όρμπαν για άρση τους.

Το Κρεμλίνο, όμως, κινείται μακροπρόθεσμα, σκοπεύοντας να διαμορφώσει και να αναπτύξει συντηρητικά κινήματα για διάστημα πολλών ετών. Ενώ οι εκστρατείες πολιτικής επιρροής της Ρωσίας μπορεί να είναι πιο διακριτικές και ήσυχες απ’ ότι οι δηλητηριάσεις κατασκόπων και οι κυβερνοεπιθέσεις, ωστόσο αποτελούν εργαλεία χαμηλού κόστους που έχει χρησιμοποιήσει και θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί η Ρωσία σε όλη τη Δύση και στις φιλοδυτικές χώρες, προκειμένου να προκαλέσει χάος, να καλλιεργήσει τον διχασμό και να αποσοβήσει τις προσπάθειες ενοποίησης.

Stratfor
Euro2day


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση