Γιατί νίκησε ο Ερντογάν
Του Δρ. Σπύρου Πλακούδα
Η Αναμενόμενη Νίκη
Η νίκη του Ερντογάν και του ΑKP στις
διπλές εκλογές ήταν, κακά τα ψέμματα, αναμενόμενη. Λόγω του υψηλού
συμβολισμού τους και του κρίσιμου διακυβεύματός τους (επιβίωση ή μη του
Ερντογάν ως προέδρου a la Turca), οι κάλπες όφειλαν να αναδείξουν έναν
μόνο νικητή – τον Ερντογάν. Όπερ εγένετο – και μάλιστα από τον πρώτο
γύρο μετά βαϊων και κλάδων! Γιατί όμως; Επειδή ο survivor par excellence
της Τουρκίας ευνοήθηκε αποφασιστικά από τον εξής παράγοντα: την
μόχλευση της ψήφου των νεαρών ψηφοφόρων, των Κούρδων και της Τουρκικής
Διασποράς.
Οι Νέοι Ψηφοφόροι
Στις εκλογές αυτές προστέθηκαν περίπου 1.340.000 νέοι ψηφοφόροι – σχεδόν το 1/3 εξ αυτών από την (Κουρδο-πλειοψηφική) νοτιο-ανατολική Τουρκία. Οι άρτι ενηλικιωθέντες έχουν, δηλαδή, αναθραφεί εξ ολοκλήρου σε ένα περιβάλλον 15ετούς ηγεμονίας του AKP και του Ερντογάν και, ως εκ τούτου, δεν γνωρίζουν μια εναλλακτική όψη διακυβέρνησης από αυτή του AKP. Άλλωστε ο Ερντογάν έχει επενδύσει άοκνα στην γαλούχηση μιας «ευσεβούς νέας γενιάς» και η άνωθεν ισλαμοποίηση της (ήδη παραδοσιακής ως επί το πλείστον) της κοινωνίας της Τουρκίας μάλλον έχει αποδώσει καρπούς. Πέραν τούτων, η όχι τόσο πολιτοκοποιημένη νεολαία της Τουρκίας τείνει ευήκοα ώτα στο ισλαμο-εθνικιστικό αφήγημα του Ερντογάν περί «Νέας Τουρκίας» και κρίνει θετικά την (αναμφίβολη) κοινωνικο-οικονομική πρόοδο, την απεμπόληση της «πραιτωριανής δημοκρατίας» της κεμαλικής στρατογραφειοκρατίας και τη χειραφέτηση των θρησκευόμενων (όπως επίσης τα ανοίγματα στους φιλελεύθερους και τους Κούρδους κατά τα πρώτα χρόνια διακυβέρνησης του ΑΚΡ).
Στις εκλογές αυτές προστέθηκαν περίπου 1.340.000 νέοι ψηφοφόροι – σχεδόν το 1/3 εξ αυτών από την (Κουρδο-πλειοψηφική) νοτιο-ανατολική Τουρκία. Οι άρτι ενηλικιωθέντες έχουν, δηλαδή, αναθραφεί εξ ολοκλήρου σε ένα περιβάλλον 15ετούς ηγεμονίας του AKP και του Ερντογάν και, ως εκ τούτου, δεν γνωρίζουν μια εναλλακτική όψη διακυβέρνησης από αυτή του AKP. Άλλωστε ο Ερντογάν έχει επενδύσει άοκνα στην γαλούχηση μιας «ευσεβούς νέας γενιάς» και η άνωθεν ισλαμοποίηση της (ήδη παραδοσιακής ως επί το πλείστον) της κοινωνίας της Τουρκίας μάλλον έχει αποδώσει καρπούς. Πέραν τούτων, η όχι τόσο πολιτοκοποιημένη νεολαία της Τουρκίας τείνει ευήκοα ώτα στο ισλαμο-εθνικιστικό αφήγημα του Ερντογάν περί «Νέας Τουρκίας» και κρίνει θετικά την (αναμφίβολη) κοινωνικο-οικονομική πρόοδο, την απεμπόληση της «πραιτωριανής δημοκρατίας» της κεμαλικής στρατογραφειοκρατίας και τη χειραφέτηση των θρησκευόμενων (όπως επίσης τα ανοίγματα στους φιλελεύθερους και τους Κούρδους κατά τα πρώτα χρόνια διακυβέρνησης του ΑΚΡ).
Οι Κούρδοι
Οι Κούρδοι αποτέλεσαν και αποτελούν έναν αποφασιστικό, πλην όμως αστάθμητο, παράγοντα στις εκλογές της Τουρκίας από το 2007 και έπειτα. Παρ’ όλο που δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία, εικάζεται πως οι Κούρδοι δεν υπερβαίνουν το 20% του πληθυσμού της Τουρκίας (ήτοι 20 εκατομμύρια) και το 15% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Η αναντιστοιχία αυτή οφείλεται στη νεαρή ηλικία των Κούρδων καθώς το 50% του πληθυσμού τους δεν υπερβαίνει τα 25 έτη. Βέβαια ασφαλείς διαπιστώσεις για τον αριθμό των Κούρδων δεν είναι εύκολες εξαιτίας της αέναης μετανάστευσής τους προς τα δυτικά και (επακόλουθης) αφομοίωσης αρκετών εξ αυτών στην Τουρκική πλειοψηφία.
Οι Κούρδοι, βέβαια, ανέκαθεν ήταν διαιρεμένοι εκλογικά. Ενδεικτικώς, έως τον Ιούνιο του 2015 το AKP εξέλεγε περισσότερους Κούρδους βουλευτές (!) από τα φιλοκουρδικά κόμματα (π.χ. το BDP)· παρά την ηγεμονία του στην νοτιο-ανατολική Τουρκία, το HDP δεν έχει εκτοπίσει ολοκληρωτικά το AKP και ορισμένοι Κουρδο-πλειοψηφικοί νομοί (π.χ. το Μπιτλίς) έχρισαν εκ νέου νικητή το ΑΚΡ. Που οφείλεται αυτό; Σε δύο παράγοντες: τη φυλετική δομή των Κούρδων και τον νέο κύκλο βίας.
Οι Κούρδοι της Τουρκίας διατηρούν ακόμη τη φυλετική δομή τους και ορισμένες φυλές (π.χ. Τζελαλί ή Ντεμενάν) κυβερνώνται ακόμη από τους αγάδες. Ευαγγελιζόμενο τη βίαιη κατάργηση των τσιφλικιών και των μεσαιωνικών δομών της συντηρητικής Κουρδικής κοινωνίας ως ένα τυπικό κομμουνιστικογενές κίνημα, το PKK επιτέθηκε εναντίον των αγάδων και εξασφάλιση την έχθρα τους με αποτέλεσμα αρκετοί εξ αυτών να συνταχθούν ανοιχτά με την Άγκυρα και να συγκροτήσουν τις φίλιες πολιτοφυλακές (τους «φύλακες χωριών»). Την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενο, το HDP προσέγγισε τους αγάδες το 2015 και η ετερόκλητη συμμαχία φιλελευθέρων, αριστερών, συντηρητικών και μειονοτικών υπό την χαρισματική ηγεσία του Ντεμιρτάς πραγματοποίησε την υπέρβαση τον Ιούνιο του 2015 (με ποσοστό 13,1%). Μετά όμως, οι σχέσεις αγάδων και HDP οξύνθηκαν.
Αιτία ήταν, φυσικά, ο νέος κύκλος αίματος στη νοτιο-ανατολική Τουρκία μετά την κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας (Çözüm süreci). Ανεξαρτήτως ποιος ήρξατο χειρών αδίκων, η απόφαση του PKK να οργανώσει ένα αντάρτικο πόλεων απέβη μοιραία. Οι συγκρούσεις μεταξύ των πολιτοφυλακών του PKK (ΥDG-H) και των Τουρκικών δυνάμεων ασφαλείας μεταξύ Αυγούστου 2015 και Μαρτίου 2016 προκάλεσε στην μερική (π.χ. Ντιγιάρμακιρ) ή ολική (π.χ. Σιίρτ) καταστροφή των αστικών προπυργίων του PKK στη νοτιο-ανατολική Τουρκία – με βαρύ κόστος για τους αμάχους. Περίπου 300.000 άμαχοι εκτοπίστηκαν και άλλοι 2.000 έχασαν τη ζωή τους. Οι συνέπειες για το HDP ήταν άμεσες. Στις πρόωρες εκλογές του Νοεμβρίου 2015, το HDP απώλεσε 1.000.000 ψήφους περίπου.
Μα βέβαια, η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης (που ανανεώνεται επί εξαμηνιαίας βάσης στην «κολοβή δημοκρατία» της Τουρκίας) δεν βοηθά το φιλοκουρδικό κόμμα. Ο Ερντογάν αντικατέστησε αρκετούς από τους εκλεγμένους δημάρχους, κοινοτάρχες και νομάρχες του HDP στη νοτιο-ανατολική Τουρκία με διορισμένες από το κράτος αρχές και οδήγησε το ηγετικό δίδυμο του κόμματος στην φυλακή με (φυσικά) χαλκευμένες κατηγορίες. Ενδεικτικώς της προσπάθειας νόθευσης του εκλογικού αποτελέσματος από τον Ερντογάν ώστε να εμποδιστεί η είσοδος του HDP στο κοινοβούλιο, η καταμέτρηση των ψήφων στους 13 νομούς της ανατολικής και νοτιο-ανατολικής όπου είχε κυριαρχήσει το κόμμα στις εκλογές του 2015 διεξήχθη στο Ικόνιο της κεντρικής (!!!) Μικράς Ασίας. Ως εκ τούτου, αποτελεί έναν ηράκλειο άθλο δίχως αμφιβολία η εξασφάλιση περίπου 6.000.000 ψήφων προ ημερών και η αύξηση μάλιστα των εδρών στην Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Βέβαια η διαρροή ψήφων προς το AKP συνεχίστηκε, όπως άλλωστε προδίδουν τα υψηλά ποσοστά του Ερντογάν στους 13 νομούς.
Οι Κούρδοι αποτέλεσαν και αποτελούν έναν αποφασιστικό, πλην όμως αστάθμητο, παράγοντα στις εκλογές της Τουρκίας από το 2007 και έπειτα. Παρ’ όλο που δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία, εικάζεται πως οι Κούρδοι δεν υπερβαίνουν το 20% του πληθυσμού της Τουρκίας (ήτοι 20 εκατομμύρια) και το 15% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Η αναντιστοιχία αυτή οφείλεται στη νεαρή ηλικία των Κούρδων καθώς το 50% του πληθυσμού τους δεν υπερβαίνει τα 25 έτη. Βέβαια ασφαλείς διαπιστώσεις για τον αριθμό των Κούρδων δεν είναι εύκολες εξαιτίας της αέναης μετανάστευσής τους προς τα δυτικά και (επακόλουθης) αφομοίωσης αρκετών εξ αυτών στην Τουρκική πλειοψηφία.
Οι Κούρδοι, βέβαια, ανέκαθεν ήταν διαιρεμένοι εκλογικά. Ενδεικτικώς, έως τον Ιούνιο του 2015 το AKP εξέλεγε περισσότερους Κούρδους βουλευτές (!) από τα φιλοκουρδικά κόμματα (π.χ. το BDP)· παρά την ηγεμονία του στην νοτιο-ανατολική Τουρκία, το HDP δεν έχει εκτοπίσει ολοκληρωτικά το AKP και ορισμένοι Κουρδο-πλειοψηφικοί νομοί (π.χ. το Μπιτλίς) έχρισαν εκ νέου νικητή το ΑΚΡ. Που οφείλεται αυτό; Σε δύο παράγοντες: τη φυλετική δομή των Κούρδων και τον νέο κύκλο βίας.
Οι Κούρδοι της Τουρκίας διατηρούν ακόμη τη φυλετική δομή τους και ορισμένες φυλές (π.χ. Τζελαλί ή Ντεμενάν) κυβερνώνται ακόμη από τους αγάδες. Ευαγγελιζόμενο τη βίαιη κατάργηση των τσιφλικιών και των μεσαιωνικών δομών της συντηρητικής Κουρδικής κοινωνίας ως ένα τυπικό κομμουνιστικογενές κίνημα, το PKK επιτέθηκε εναντίον των αγάδων και εξασφάλιση την έχθρα τους με αποτέλεσμα αρκετοί εξ αυτών να συνταχθούν ανοιχτά με την Άγκυρα και να συγκροτήσουν τις φίλιες πολιτοφυλακές (τους «φύλακες χωριών»). Την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενο, το HDP προσέγγισε τους αγάδες το 2015 και η ετερόκλητη συμμαχία φιλελευθέρων, αριστερών, συντηρητικών και μειονοτικών υπό την χαρισματική ηγεσία του Ντεμιρτάς πραγματοποίησε την υπέρβαση τον Ιούνιο του 2015 (με ποσοστό 13,1%). Μετά όμως, οι σχέσεις αγάδων και HDP οξύνθηκαν.
Αιτία ήταν, φυσικά, ο νέος κύκλος αίματος στη νοτιο-ανατολική Τουρκία μετά την κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας (Çözüm süreci). Ανεξαρτήτως ποιος ήρξατο χειρών αδίκων, η απόφαση του PKK να οργανώσει ένα αντάρτικο πόλεων απέβη μοιραία. Οι συγκρούσεις μεταξύ των πολιτοφυλακών του PKK (ΥDG-H) και των Τουρκικών δυνάμεων ασφαλείας μεταξύ Αυγούστου 2015 και Μαρτίου 2016 προκάλεσε στην μερική (π.χ. Ντιγιάρμακιρ) ή ολική (π.χ. Σιίρτ) καταστροφή των αστικών προπυργίων του PKK στη νοτιο-ανατολική Τουρκία – με βαρύ κόστος για τους αμάχους. Περίπου 300.000 άμαχοι εκτοπίστηκαν και άλλοι 2.000 έχασαν τη ζωή τους. Οι συνέπειες για το HDP ήταν άμεσες. Στις πρόωρες εκλογές του Νοεμβρίου 2015, το HDP απώλεσε 1.000.000 ψήφους περίπου.
Μα βέβαια, η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης (που ανανεώνεται επί εξαμηνιαίας βάσης στην «κολοβή δημοκρατία» της Τουρκίας) δεν βοηθά το φιλοκουρδικό κόμμα. Ο Ερντογάν αντικατέστησε αρκετούς από τους εκλεγμένους δημάρχους, κοινοτάρχες και νομάρχες του HDP στη νοτιο-ανατολική Τουρκία με διορισμένες από το κράτος αρχές και οδήγησε το ηγετικό δίδυμο του κόμματος στην φυλακή με (φυσικά) χαλκευμένες κατηγορίες. Ενδεικτικώς της προσπάθειας νόθευσης του εκλογικού αποτελέσματος από τον Ερντογάν ώστε να εμποδιστεί η είσοδος του HDP στο κοινοβούλιο, η καταμέτρηση των ψήφων στους 13 νομούς της ανατολικής και νοτιο-ανατολικής όπου είχε κυριαρχήσει το κόμμα στις εκλογές του 2015 διεξήχθη στο Ικόνιο της κεντρικής (!!!) Μικράς Ασίας. Ως εκ τούτου, αποτελεί έναν ηράκλειο άθλο δίχως αμφιβολία η εξασφάλιση περίπου 6.000.000 ψήφων προ ημερών και η αύξηση μάλιστα των εδρών στην Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Βέβαια η διαρροή ψήφων προς το AKP συνεχίστηκε, όπως άλλωστε προδίδουν τα υψηλά ποσοστά του Ερντογάν στους 13 νομούς.
Η Διασπορά
Περίπου 1.500.000 μέλη της Τουρκικής Διασποράς συνέβαλαν δια της επιστολικής ψήφου τους στον εκλογικό θρίαμβο του Ερντογάν. Γιατί, όμως, οι Τούρκοι (ιδίως της 2ης γενιάς) τίμησαν στην κάλπη έναν ηγέτη που παραβιάζει κατάφωρα τα κεκτημένα της Ευρώπως περί δικαίου και ελευθεριών; Δυστυχώς, ο Ερντογάν ασκεί μια ισχυρότατη επιρροή επί των πολυπληθών Τούρκων μεταναστών και, την επαύριον του στρατιωτικού πραξικοπήματος, αγωνίζεται παντί τρόπω (προς δυσαρέσκειαν των κυβερνήσεων της ΕΕ) να εξαρθρώσει τα εκτενή δίκτυα του Γκιουλέν. Παρ’ όλο που πολλά μέλη της Τουρκικής Διασποράς αυτοπροσδιορίζονται ως Κούρδοι και Τούρκοι Αλεβήδες, δεν έχουν οργανωθεί το ίδιο αποτελεσματικώς με τους οπαδούς του Ερντογάν και, ως εκ τούτου, δεν ασκούν παρά ελάχιστη επιρροή. Βέβαια, η εν λόγω κατάσταση πρέπει να προβληματίσει τις ηγεσίες της ΕΕ για τον βαθμό ενσωμάτωσης των Τούρκων (και όχι μόνο) μεταναστών στη Γηραιά Ήπειρο.
Ισχυρός Ερντογάν σε μια Ανίσχυρη Τουρκία
Η νίκη του Ερντογάν από τον πρώτο γύρο οφείλεται ακριβώς στο συνδυασμό των τριών παραγόντων αυτών. Βέβαια, η παγίωση του προσωποπαγούς Ερντογανικού καθεστώτος στηρίζεται στο αναδυόμενο ισλαμο-εθνικιστικό αφήγημα της «Νέας Τουρκίας». Η ισχυροποίηση, βέβαια, του Ερντογάν σημαίνει περαιτέρω απίσχναση της «κολοβής δημοκρατίας» στην Τουρκία. Απόλυτος ηγεμών στο εσωτερικό της Τουρκίας πλέον, ο Ερντογάν – που έχει λάβει το βάπτισμα του πυρός σαν «αρχιστράτηγος» στη Συρία δύο φορές – μάλλον θα κλιμακώσει τις προκλήσεις σε όλα τα μέτωπα.
Περίπου 1.500.000 μέλη της Τουρκικής Διασποράς συνέβαλαν δια της επιστολικής ψήφου τους στον εκλογικό θρίαμβο του Ερντογάν. Γιατί, όμως, οι Τούρκοι (ιδίως της 2ης γενιάς) τίμησαν στην κάλπη έναν ηγέτη που παραβιάζει κατάφωρα τα κεκτημένα της Ευρώπως περί δικαίου και ελευθεριών; Δυστυχώς, ο Ερντογάν ασκεί μια ισχυρότατη επιρροή επί των πολυπληθών Τούρκων μεταναστών και, την επαύριον του στρατιωτικού πραξικοπήματος, αγωνίζεται παντί τρόπω (προς δυσαρέσκειαν των κυβερνήσεων της ΕΕ) να εξαρθρώσει τα εκτενή δίκτυα του Γκιουλέν. Παρ’ όλο που πολλά μέλη της Τουρκικής Διασποράς αυτοπροσδιορίζονται ως Κούρδοι και Τούρκοι Αλεβήδες, δεν έχουν οργανωθεί το ίδιο αποτελεσματικώς με τους οπαδούς του Ερντογάν και, ως εκ τούτου, δεν ασκούν παρά ελάχιστη επιρροή. Βέβαια, η εν λόγω κατάσταση πρέπει να προβληματίσει τις ηγεσίες της ΕΕ για τον βαθμό ενσωμάτωσης των Τούρκων (και όχι μόνο) μεταναστών στη Γηραιά Ήπειρο.
Ισχυρός Ερντογάν σε μια Ανίσχυρη Τουρκία
Η νίκη του Ερντογάν από τον πρώτο γύρο οφείλεται ακριβώς στο συνδυασμό των τριών παραγόντων αυτών. Βέβαια, η παγίωση του προσωποπαγούς Ερντογανικού καθεστώτος στηρίζεται στο αναδυόμενο ισλαμο-εθνικιστικό αφήγημα της «Νέας Τουρκίας». Η ισχυροποίηση, βέβαια, του Ερντογάν σημαίνει περαιτέρω απίσχναση της «κολοβής δημοκρατίας» στην Τουρκία. Απόλυτος ηγεμών στο εσωτερικό της Τουρκίας πλέον, ο Ερντογάν – που έχει λάβει το βάπτισμα του πυρός σαν «αρχιστράτηγος» στη Συρία δύο φορές – μάλλον θα κλιμακώσει τις προκλήσεις σε όλα τα μέτωπα.
Για περισσότερες πληροφορίες περί της Νέας Τουρκίας και του Κουρδικού Ζητήματος, δείτε εδώ.
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...