Η αυτοκρατορία αντεπιτίθεται: Ευρώπη, Ρωσία, Μέση Ανατολή

• Toυ Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Μόνο βαθειά θλίψη και μεγάλη ανησυχία μπορεί να προκαλέσει στον νοήμονα παρατηρητή ο τρόπος που διαχειρίζονται τώρα την κρίση της ΕΕ, οι Ευρωπαίοι “ηγέτες” και οι θεσμοί της. Μερικοί μάλιστα αναλυτές
τον συγκρίνουν με την ελαφρότητα με την οποία οι ευρωπαϊκές ηγεσίες ενεργούσαν στις παραμονές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ή τον τρόπο που προσπαθούσαν να κατευνάσουν τον Χίτλερ στις παραμονές του Β’.

Οι “πόλεμοι” που απειλούν τώρα την Ευρώπη δεν είναι βέβαια κλασικοί, είναι χρηματοπιστωτικοί, οι συνέπειές τους όμως κινδυνεύουν να αποβούν εξίσου καταστροφικές. Δεν είναι μόνο η ‘Ενωση και το ευρώ που κινδυνεύουν. Είναι όλες οι κοινωνικές και πολιτικές κατακτήσεις των ευρωπαϊκών λαών, τουλάχιστο μετά τη νίκη επί του Χίτλερ, το 1945. Το ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος, ένα επίπεδο πολιτικών ελευθεριών που δεν υπάρχει σε πολλά μέρη στον κόσμο, η δυνατότητα της Ευρώπης να συμβάλλει στην αναγκαία, ριζική μεταρρύθμιση ενός διεθνούς συστήματος, που αντιμετωπίζει προκλήσεις πρωτοφανείς στην ανθρώπινη ιστορία.

Δεν υπάρχει σήμερα Χίτλερ στην ευρωπαϊκη πολιτική. Υπάρχει όμως, ως δύναμη καταστροφής, το ανεξέλεγκτο χρηματιστικό κεφάλαιο, με τους οίκους αξιολόγησης, την απίθανη πολιτική επιρροή σε κυβερνήσεις, υπερεθνικούς θεσμούς, εκδοτικό σύστημα, που καθιστά όλο και πιο εικονικά τα κράτη και τις δημοκρατίες μας. Δείτε πως απειλούν οι οίκοι και οι διεθνείς τράπεζες τους Ευρωπαίους πολιτικούς και πως αυτοί ψελλίζουν.

Στην Ελλάδα του 19ου αιώνα είχαμε αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό κόμμα. Στη σημερινή Ευρώπη πλησιάζουμε, αν δεν έχουμε φτάσει, στο σημείο που οι λαοί θα καλούνται να επιλέξουν μεταξύ εκλεκτών των Ρότσιλντ, των Ροκφέλερ, των Νετανιάχου κλπ. Σε αντίθεση μάλιστα με την Ελλάδα του 19ου, δεν θα το ξέρουν καν.

Δεν απειλούμεθα τώρα, άμεσα, από μια πυρηνική σύρραξη, απειλούμεθα όμως από τα παράγωγα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, είδος “όπλων μαζικής καταστροφής” κατά την έκφραση του Γουώρρεν Μπάφετ. Ενός ανθρώπου που κέρδισε δισεκατομμύρια από αυτά. Ποιος σας είπε ότι δεν γίνεται ταξικός πόλεμος, είπε o ίδιος μια μέρα, και τέτοιος πόλεμος διεξάγεται και τον κερδίζουμε εμείς, όχι οι πλούσιοι, οι πάρα πολύ πλούσιοι!

Την προσοχή των οξυδερκέστερων και βαθύτερων διεθνών παρατηρητών έχει προσελκύσει και κάτι ακόμα, η ταυτόχρονη εκδήλωση μειζόνων αποσταθεροποιητικών τάσεων στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Ρωσία. Το ερώτημα που θέτουν αυτοί οι παρατηρητές, δεν έχει όμως προφανή απάντηση, είναι κατά πόσον συνδέονται μεταξύ τους, αν υπάρχει βαθύτερη αιτιακή σχέση ή αν είναι απλώς συμπτωματική η εμφάνιση αυτών των τάσεων.

Στη Ρωσία, ο Πρόεδρος Μεντβέντιεφ “έσπασε”, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, τον “ομφάλιο λώρο” που τον συνέδεε με τον Πρωθυπουργό Πούτιν και θα διεκδικήσει ίσως την επανεκλογή του για μια δεύτερη προεδρική θητεία εναντίον του, αν τουλάχιστο το επιτρέψει το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών που θα προηγηθούν των προεδρικών. Ενθαρρύνεται σε αυτή την απόφαση από ισχυρές οικονομικές δυνάμεις στη Ρωσία και από το εξωτερικό, ΗΠΑ και Ισραήλ.

Στη Μέση Ανατολή, το κύμα των ειρηνικών και δημοκρατικών αραβικών επαναστάσεων εξετράπη σε ανοιχτούς ή συγκαλυμμένους πολέμους για την ανατροπή των καθεστώτων Καντάφι και ‘Ασαντ, την ίδια ώρα που οι δυτικές δυνάμεις επιδοκιμάζουν χωρίς αιδώ την επέμβαση του μεσαιωνικού βασιλείου της Σαουδαραβίας εναντίον του επαναστατημένου Μπαχρέιν.

Γίνεται κάθε μέρα σαφέστερο ότι ο ρόλος των γαλλικών και βρετανικών “αποικιακών” συμφερόντων, υπαρκτός μεν, υπήρξε δευτερεύων στην απόφαση επέμβασης στη Λιβύη. Η “λογική” της επέμβασης εντάσσεται θαυμάσια στη βαθειά στρατηγική δεκαετιών των ισραηλινών ιεράκων, για τον κατακερματισμό της Μέσης Ανατολής και τον πόλεμο κατά του Ιράν. Τελευταία κυκλοφορούν πάλι έντονες φήμες για ενδεχόμενη χερσαία επέμβαση στη Λιβύη και ενδεχόμενη αιφνιδιαστική επίθεση κατά του Ιράν, όπου ξέσπασε σύγκρουση μεταξύ Αχμαντινετζάντ και ανώτερου ισλαμικού ιερατείου.

Μεντβέντιεφ κατά Πούτιν

Στο πλευρό του Μεντβέντιεφ τάσσεται τώρα ο Ανατόλι Τσουμπάις, “άρχων”, επί Γέλτσιν των ρωσικών ιδιωτικοποιήσεων, που μεταβίβασαν μαζικά, γρήγορα και χωρίς ουσιαστικό αντίτιμο την τεράστια περιουσία του σοβιετικού κράτους σε μια μικρή ομάδα Ρωσοεβραίων κυρίων “ολιγαρχών”. Από το 2008, ο Τσουμπάις έγινε το πρώτο ξένο μέλος του διοικητικού συμβουλίου της τράπεζας JP Morgan. Στο στρατόπεδο Μεντβέντιεφ προσχώρησε και ο Γκλεμπ Παβλόφσκι, επικοινωνιακός “αρχιτέκτονας” της ανόδου Πούτιν.

Ο Τσουμπάις δεν είναι παρά η κορυφή του ρωσικού “νεοκαπιταλιστικού παγόβουνου”. Που περιμένει βέβαια να δει πρώτα που πάνε τα πράγματα, προτού αποφασίσει να ρίξει ανοιχτά το βέρος του υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου. ¨Όπως και η μεγάλη μάζα των ρώσων “τσινοβνικί”, του στρώματος των μετασοβιετικών κρατικών γραφειοκρατών, μακρινού ισοδύναμου των “βογιάρων” της προεπαναστατικής Ρωσίας. Με την εξαίρεση του στρατού και των υπηρεσιών ασφαλείας, που εξακολουθούν να ευνοούν τον Πούτιν και παραμένουν η κύρια πολιτική του βάση.

Σύντομα, μετά την άνοδό του στην εξουσία, ο κ. Πούτιν κατέστησε, δια λόγων και πράξεων, σαφές το μήνυμά του προς τη μετακομμουνιστική “ολιγαρχία” της χώρας. Αν θέλετε θα συνεχίσετε τις δουλειές σας, δεν θα ανακατεύεστε στην πολιτική. Ο Χοντορκόφσκι δεν θέλησε να το καταλάβει, ίσως πιστεύοντας ότι έχει πίσω του ισχυρές διεθνείς δυνάμεις, όπως, λέγεται, τους Ρότσιλντ, και παραμένει πάντα στη φυλακή. Άλλοι, όπως ο Μπερεζόφσκι, πήραν τον δρόμο της εξορίας.

O μετακομμουνιστικός όμως, ιδιόμορφος και ολιγαρχικός καπιταλισμός του Γέλτσιν δεν αμφισβητήθηκε στην ουσία του. Από την ίδια του τη φύση συνδέεται με εξωτερικές δυνάμεις, επιδιώκει μια πολιτική φιλική προς τη Δύση, στην οποία βλέπει εξάλλου τον τελικό εγγυητή της, πάντα υπό την αίρεση της ρωσικής εξουσίας, ιδιοκτησίας του. Η ρωσική γραφειοκρατία και τα μεσαία στρώματα, στο μέτρο που υπάρχουν, ανακουφίστηκαν βεβαίως από τη διακοπή της πορείας διάλυσης της χώρας υπό τον Γέλτσιν. Βαθιά συντηρητικοί, οι Ρώσοι γραφειοκράτες λατρεύουν παραδοσιακά τη σταθερότητα, και στο εσωτερικό και διεθνώς. Το δυτικό “όραμα” που συνεπήρε τους Ρώσους πριν από είκοσι χρόνια έχει εν πολλοίς καταπέσει, δεν έχει όμως αντικατασταθεί από κάτι καινούριο. Ο σταλινισμός και ο εθνικισμός, παρά τις προόδους που έκαναν, δύσκολα μπορούν να γίνουν κυρίαρχα ιδεολογικά ρεύματα μιας μοντέρνας κοινωνίας.

Ο Μεντβέντιεφ έχει επίσης τη διακριτική μεν, υπαρκτή δε υποστήριξη ισχυρότατων διεθνών δυνάμεων, όπως του μεγάλης επιρροής Λόμπυ που διαθέτει το Ισραήλ στη Ρωσία και σημαντικών δυνάμεων του αμερικανικού κατεστημένου. Αν και ήδη, στο τελευταίο αρχίζει και εκφράζεται η άποψη ότι ήταν σφάλμα της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον να ποντάρει τόσο πολύ στον Πρόεδρο, αφού παραμένει πάντα πιθανότερη η τελική νίκη του Πρωθυπουργού.

Αιώνας των καταστροφών

Αν κάποιος «προφήτευε», εδώ και ένα-δύο χρόνια, ότι ο Πούτιν θα «κινδύνευε» από τον Μεντβέντιεφ, ότι θα συζητούσαμε αν θα υπάρχει ΕΕ, ότι θα είχε μισοκαταστραφεί μια βιομηχανική δύναμη όπως η Ιαπωνία ή ότι θα ξεκίναγαν εκ νέου, παρά την εμπειρία Ιράκ, Αφγανιστάν, Λιβάνου, νέοι πόλεμοι και δυτικές επεμβάσεις στη Μέση Ανατολή, τι θα τούχατε πει; Το πιθανότερο, ότι είναι καταστροφολόγος, φαντασιόπληκτoς, «Kασσάνδρα». Αυτά όμως συνέβησαν και πολύ χειρότερα απειλούνται.

Ο ‘Ερικ Χομπσμπάουμ μίλησε για τον “μικρό” Eικοστό αιώνα, «των άκρων», των πολέμων και των επαναστάσεων (1914-1991), χαρακτηρίζεται από έντονες ιδεολογικές συγκρούσεις και από εκτεταμένη προσφυγή στο κράτος και τον κρατισμό.

Ο αιώνας που άρχισε με τη σοβιετική διάλυση, τους “δίδυμους πύργους” και τις μεσανατολικές εκστρατείες, για να συνεχισθεί με τη Λήμαν Μπράδερς, την ευρωπαϊκή κρίση και την ιστορική καταστροφή της Ιαπωνίας, προάγγελο ίσως πολύ μεγαλύτερων φυσικών καταστροφών, κινδυνεύει, αν δεν ανακοπούν οι κυρίαρχες σήμερα τάσεις, να χαρακτηρισθεί από τον ιστορικό του μέλλοντος “αιώνας των καταστροφών”. ¨Η, για να είμαστε ακριβείς, με δεδομένη την τεχνολογία που διαθέτουμε, δεν θα υπάρξει ιστορικός για ννα τον περιγράψει.

Ο νέος αιώνας που αρχίζει χαρακτηρίζεται από δύο θεμελιώδη φαινόμενα. Τη μεταλλαγή του καπιταλισμού σε ένα σύστημα φεουδαρχίας του χρήματος αφενός, την τάση καταστροφής του κράτους και του έθνους, αφετέρου. Ο Μαρξ, ως προφήτης τουλάχιστο, παίρνει τώρα την εκδίκησή του από όσους βιάστηκαν να τον θάψουν, για δεύτερη φορά, το 1989-91. Αν ζούσε, θάβλεπε να τείνουν προς πραγματοποίηση οι προφητείες του, όπως τις διατύπωσε στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο και στα Γκρούντρισσε, για έναν κόσμο που βασιλεύει μόνο το χρήμα.

Κανονικά η πιο μεγάλη απαισιοδοξία επιβάλλεται από τα πράγματα. Εκτός αν η προσέγγιση πολύ μεγάλων οικολογικών, πολεμικών, οικονομικών καταστροφών, δημιουργήσει την αναγκαία κρίσιμη μάζα ανθρώπινης συνείδησης που θα μπορέσει να επανελέγξει το χρηματιστικό τέρας. Στην Ευρώπη χρειαζόμαστε την πολιτική επανάσταση εναντίον του που ζητάει από το 2009 ο Ζακ Ατταλί.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση