Η εμμονή της Ευρώπης στην ανταγωνιστικότητα

• Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας παρουσίασε σε συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μια γραφική παράσταση απεικονίζοντας την εξέλιξη των σχετικών δαπανών των αμοιβών στις 16 χώρες μέλη του eurozone

Αυτό το διάγραμμα παρουσιάζει αυξανόμενες αποκλίσεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών, με τις χώρες (Ελλάδα, Πορτογαλία, και Ισπανία) να αντιμετωπίζουν δυσκολίες χάνοντας την ανταγωνιστικότητά τους κατά περίπου 20% σχετικά με τη Γερμανία.
Το συμπέρασμα φαίνεται απλό. Τα νότια ευρωπαϊκά μέλη του eurozone πρέπει να μειώσουν τις δαπάνες αμοιβών τους για να επανακτήσουν την ανταγωνιστικότητα που έχουν χάσει από την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος.
Η ανησυχία για τέτοιες αποκλίσεις έχει φθάσει επίσης στην ομάδα εργασίας που διευθύνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Πρόεδρο Herman Van Rompuy, η οποία είναι ορισμένη για τις θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις στους κανόνες για το συντονισμό οικονομικής πολιτικής εντός της ΕΕ. Μια βασική πρόταση της πρώτης συνεδρίασης της ομάδας εργασίας ήταν να αναπτυχθούν οι δείκτες ανταγωνιστικότητας, και μετά οι χώρες μέλη «δύναμης» να πάρουν «διορθωτικά μέτρα».
Αλλά αυτή η προσέγγιση διακινδυνεύει τη λάθος κατεύθυνση. Η ανταγωνιστικότητα, που μετριέται συνήθως από τα κόστη εργασίας, είναι μια σχετική έννοια. Ένα κέρδος της χώρας είναι η απώλεια μιας άλλης. Η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας σε μερικές χώρες μέλη (Ισπανία, Ελλάδα) θα απαιτούσε να επιδεινωθούν οι θέσεις των άλλων (Γερμανία κατά πρώτο λόγο).
Η ρύθμιση θα έρθει μέσω των αυξήσεων των μισθών στις χώρες με τα χαμηλότερα κόστη εργασίας, και όχι με τις περικοπές στις χώρες όπου οι δαπάνες είναι πάρα πολύ υψηλές. Η επίσημη απάντηση σε αυτό είναι ότι καμία χώρα δεν πρέπει να αναγκαστεί να αυξήσει τις αμοιβές, και ότι καθεμία κερδίζει εάν οι «δομικές» μεταρρυθμίσεις αυξήσουν την παραγωγικότητα.
Το τελευταίο είναι βεβαίως αληθινό, αλλά δεν λύνει το θεμελιώδες πρόβλημα - ότι τα σχετικά κόστη εργασίας μιας χώρας μπορούν να μειωθούν μόνο με την ανάλογη άνοδο μιας άλλης χώρας.
Οι κυβερνήσεις μπορούν, φυσικά, να επιβάλουν τις περικοπές αμοιβών στον δημόσιο τομέα. Αυτό γίνεται σε μια μεγάλη κλίμακα στην Ελλάδα και την Ισπανία, παραδείγματος χάριν. Αλλά υπάρχουν λίγα εμπειρικά στοιχεία ότι οι αμοιβές του δημόσιου τομέα μπορούν να έχουν έναν σημαντικό αντίκτυπο στην αύξηση των αμοιβών του ιδιωτικού τομέα.
Είναι η υψηλότερη παραγωγικότητα η έξοδος από την κρίση; Ακόμη και υποθέτοντας ότι οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να προσδιορίσουν και να εφαρμόσουν τις δομικές μεταρρυθμίσεις που προσβλέπουν σε γρήγορα κέρδη παραγωγικότητας, δεν είναι σαφές ότι η υψηλότερη παραγωγικότητα σημαίνει και αυξανόμενη ανταγωνιστικότητα…!
Στην πραγματικότητα, σε ολόκληρη την ΕΕ, ισχύει συχνά το αντίθετο. Μερικές από τις χώρες που επέτυχαν την υψηλότερη αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας έχασαν την ανταγωνιστικότητα τους (π.χ. Ιρλανδία).
Πώς είναι αυτό πιθανό; Η υψηλότερη παραγωγικότητα πρέπει να φέρει χαμηλότερα κόστη εργασίας. Αλλά οι βελτιώσεις στην παραγωγικότητα συντρίβονται εύκολα από τις αλλαγές στις αμοιβές. Ενώ η αύξηση παραγωγικότητας συνήθως μετριέται στα μέρη μιας ποσοστιαίας μονάδας, οι αυξήσεις του μισθού είναι πολύ μεγαλύτερες.
Έτσι η πραγματική ερώτηση είναι, τι οδηγεί τις αμοιβές; Οι μεγαλύτερες αυξήσεις του μισθού κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας συνδέονται γενικά με την ισχυρότερη αύξηση στην εγχώρια ζήτηση (π.χ. Ισπανία, Ελλάδα).
Οι αμοιβές οδηγούν την «απαίτηση», ή αντίστροφα; Το μεγαλύτερο μέρος της απώλειας της ανταγωνιστικότητας στη νότια Ευρώπη εμφανίστηκε μόλις έπεσε σημαντικά η ανεργία .
Ο αιχμηρός φορολογικός περιορισμός που έχει αρχίσει τώρα σε όλη τη νότια Ευρώπη θα συμβάλει σε μια περαιτέρω επιβράδυνση, εάν όχι την ολοκληρωτική πτώση, στην εγχώρια ζήτηση . Εάν οι αγορές εργασίας είναι εύκαμπτες, αυτό θα να οδηγήσει και σε χαμηλότερες αμοιβές.
Η πρόταση ότι οι κυβερνήσεις «πρέπει να κάνουν κάτι για την ανταγωνιστικότητα» διακινδυνεύει μια προσέγγιση ενεργών στελεχών στο συντονισμό οικονομικών πολιτικών, με τις κυβερνήσεις και τα όργανα της ΕΕ να προσπαθούν συνεχώς να επηρεάσουν την ρύθμιση αμοιβών στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό αν λειτουργήσει - τουλάχιστον εν μέρη - στην τρέχουσα κρίση, δεν θα είναι σε θέση να αποτρέψει τις μελλοντικές αποκλίσεις στην ανταγωνιστικότητα εάν η εγχώρια ζήτηση αποκλείσει πάλι.
Οι δομικές μεταρρυθμίσεις είναι πάντα χρήσιμες, αλλά η αυξανόμενη παραγωγικότητα δεν σημαίνει πάντα υψηλότερη ανταγωνιστικότητα. Αυτό που απαιτείται στη νότια Ευρώπη είναι η αποδοχή ότι η εγχώρια ζήτηση πρέπει να μειωθεί σε ένα επίπεδο που να μπορούν οι χώρες να επιβιώσουν και χωρίς κύριες εισροές. Μετά από αυτό, θα μπορούν οι αγορές εργασίας να λειτουργήσουν έως ότου το σύστημα βρει τη νέα ισορροπία του.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση