Αναζητείται (ρεαλιστική) πολιτική στη Θράκη

Τι δρομολογεί η απόφαση

του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου

Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

περί λειτουργίας

«τουρκικών ενώσεων»

Η επιτακτική ανάγκη για την εφαρμογή μιας συνεπούς και ρεαλιστικής μειονοτικής πολιτικής στη Θράκη αναδεικνύεται με αφορμή τις εξελίξεις στα Βαλκάνια και την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων περί λειτουργίας «τουρκικών ενώσεων». Η κινητικότητα στην ευρύτερη περιοχή τις τελευταίες εβδομάδες δεν είναι αμελητέα. Βουλευτές του Εβρου συζητώντας στη Βουλή έκαναν λόγο για την ιντερνετική δραστηριότητα ομάδων που καλούν τις μειονότητες της Θράκης να βρίσκονται σε εγρήγορση. Με βάση τα λεγόμενα των βουλευτών της περιοχής το κέντρο αυτών των πρωτοβουλιών θα πρέπει να αναζητηθεί στις δραστηριότητες του τουρκικού προξενείου της Κομοτηνής. Το φαινόμενο είναι υπαρκτό· αυτό που λείπει είναι η ορθή αξιολόγησή του από τους αρμοδίους και η δραστηριοποίηση προς τη σωστή κατεύθυνση.

Τίποτε από αυτά που εκτυλίσσονται την τελευταία περίοδο στη Θράκη δεν συνιστά «κεραυνό εν αιθρία». Πολλοί έστρεψαν την προσοχή τους στην περιοχή μόλις προ μερικών εβδομάδων και αφότου εκδόθηκε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με την οποία έγιναν δεκτές οι προσφυγές κατά της Ελλάδας για την απαγόρευση της λειτουργίας της Τουρκικής Ενωσης Ξάνθης και του Πολιτιστικού Συλλόγου Τουρκάλων Γυναικών Ροδόπης. Οι προσφυγές είχαν κατατεθεί προ τριετίας και το δικαστήριο έκρινε ότι η διάλυση της Ενωσης και του Συλλόγου ήταν ακραίο μέτρο. Κατά πολλούς η απόφαση αυτή συνιστά θρυαλλίδα εξελίξεων, ειδικώς όσο στην περιοχή εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται από τη μία πλευρά το τουρκικό προξενείο και από την άλλη οι «παίκτες» του Γραφείου Πολιτικών Υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών, ενώ ουδέποτε έχει σταματήσει η παρασκηνιακή - αλλά γνωστή - δράση των ελληνικών και των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών.

Την προηγούμενη εβδομάδα προκλήθηκε έκπληξη και προβληματισμός με τα λεγόμενα του έλληνα πρεσβευτή στην Αγκυρα κ. Φ. Ξυδά που παρουσιάστηκαν υπό μορφήν συνέντευξης στην τουρκική εφημερίδα «Ζαμάν». Με αφορμή την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου περί λειτουργίας «τουρκικών συνδέσμων», ο έλληνας πρεσβευτής έσπευσε να προαναγγείλει ότι η ελληνική κυβέρνηση «κάνει ενέργειες για την τροποποίηση του νόμου που μπορεί να εφαρμοστεί σε δύο χρόνια». Επιπλέον πρότεινε «πιο γενναία μέτρα». Λίγες ημέρες αργότερα ο κ. Ξυδάς προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις λέγοντας ότι επρόκειτο για φιλική συζήτηση και όχι συνέντευξη. Από την πλευρά της, πάντως, η κυβέρνηση κάλυψε εμμέσως πλην σαφώς τον πρεσβευτή στην Αγκυρα.

Σε ποια κατεύθυνση θα μπορούσαν να κινηθούν οι εξελίξεις στη Θράκη; Κατά μία εκδοχή, η μουσουλμανική μειονότητα θα επιδιώξει να αξιοποιήσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο και θα αρχίσει να διατυπώνει αιτήματα για αυτονομία. Αλλοι απορρίπτουν αυτές τις εκτιμήσεις και λένε ότι δεν υπάρχουν «αξιολογήσιμοι τέτοιοι κίνδυνοι και διασυνδέσεις με τα όσα εκτυλίσσονται στο Κοσσυφοπέδιο». Με βάση αυτή την εκτίμηση, όσο και αν είναι υπαρκτός ο τουρκικός μεγαλοϊδεατισμός και οι βλέψεις για την περιοχή, οι μουσουλμάνοι της Θράκης προτιμούν να έχουν όλα τα προνόμια του πολίτη της ΕΕ παρά να περιέλθουν στην καθολική επιρροή του τουρκικού προξενείου ή και της τουρκικής κυβέρνησης. Παρεμφερή άποψη εξέφρασε προσφάτως και ο κ. Γ. Παπανδρέου σε ομιλία του στην Αλεξανδρούπολη. Οπως μεταξύ άλλων είχε σημειώσει: «Αν οι μειονότητες λειτουργήσουν ως Δούρειος Ιππος για την ακεραιότητα μιας χώρας, το πληρώνουν πρώτα απ' όλα οι ίδιες».

Παρά την ανησυχία που εκφράζεται στην Αθήνα κατά καιρούς, δεν έχει καταστεί δυνατή η διατύπωση μιας πολιτικής πρότασης για τη μειονότητα. Π.χ., ουδείς έχει κατορθώσει να επιλύσει το πρόβλημα που αφορά τη συνύπαρξη πληθυσμιακών ομάδων με διαφορετικές καταγωγές μέσα στο πλαίσιο της μειονότητας. Κατά καιρούς οι ελληνικές κυβερνήσεις ανακάλυπταν για παράδειγμα την ύπαρξη πομακικών πληθυσμών και τσιγγάνων και προσπαθούσαν να τους απομακρύνουν από την επιρροή του προξενείου. Κάτι τέτοιο δεν έχει καταστεί δυνατόν. Ενας από τους λόγους είναι και η αλλοπρόσαλλη τακτική που ακολουθείται: άλλοτε επιχειρείται η επιβολή της πομακικής διαφορετικότητας, άλλοτε οι πληθυσμοί αυτοί συμπεριλαμβάνονται καταχρηστικά στον χαρακτηρισμό «Τούρκοι».

Την ίδια στιγμή η περιοχή της Θράκης εκπροσωπείται και από δύο μειονοτικούς βουλευτές: τον κ. Μαντατζί Τσετίν, ο οποίος εκλέγεται στην Ξάνθη, και τον κ. Αχμέτ Χατζηοσμάν, στη Ροδόπη. Μεταξύ τους παρατηρείται κάποια διαφοροποίηση στη δράση, η οποία ανταποκρίνεται και στα χαρακτηριστικά των περιοχών. Η Ξάνθη θεωρείται τόπος όπου λόγω σύνθεσης της μειονότητας αλλά και κοινωνικών χαρακτηριστικών υπάρχουν πολλά περιθώρια άσκησης πολιτικής. Μία από τις παραμέτρους είναι το πομακικό πληθυσμιακό στοιχείο, το οποίο έχει πιο φιλελεύθερες τάσεις και θεωρείται περισσότερο δεκτικό σε πολιτισμικές και άλλες επιδράσεις. Η Κομοτηνή, από την άλλη πλευρά, είναι μια περισσότερο αστικοποιημένη και συντηρητική μουσουλμανική ζώνη όπου κατά περιόδους έχουν εκδηλωθεί περισσότερο διεκδικητικές κινήσεις. Είναι η έδρα του προξενείου και εκεί παρατηρείται σε πολύ εντονότερο βαθμό η δράση και ο διαγκωνισμός ακραίων στοιχείων της μειονότητας. Προτάσεις προς εφαρμογήν έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς αλλά τίποτε δεν έχει υλοποιηθεί. Κρίσιμα πεδία όπου θα εκδηλωθούν οι προκλήσεις των επομένων ετών είναι η εκπαίδευση, οι υποδομές και η οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή.

"Το Βήμα"

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση