O Ερντογάν ετοιμάζεται για μια τετραετία «κόλαση»

Τι σημαίνει η εκλογή Μπάιντεν για την Τουρκία και τη σχέση του Ερντογάν με τις ΗΠΑ

Η Αμερική κινείται σε ρυθμούς αλλαγής σκυτάλης στον Λευκό Οίκο με τον Τζο Μπάιντεν να έχει ήδη ανοίξει τα χαρτιά του για την πολιτική που θα ακολουθήσει σε πολλά ζητήματα. Ηδη ανακοίνωσε κάποια από τα ονόματα που θα στελεχώσουν το επιτελείο του καθώς και σημαντικά πρόσωπα τα οποία θα τοποθετήσει σε θέσεις – κλειδιά. Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρακολουθεί στενά αυτές τις εξελίξεις και όπως όλα δείχνουν προετοιμάζεται για 4 δύσκολα χρόνια που θα ακολουθήσουν.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας και οι σύμβουλοί του γνωρίζουν καλά τον πρώην αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, αλλά αυτό δεν αποτελεί πλεονέκτημα για την τουρκική πλευρά. Οι ΗΠΑ έχουν απειλήσει την Τουρκία με την επιβολή κυρώσεων ανά πάσα στιγμή και ο μόνος που σώζει μέχρι τώρα τον τούρκο πρόεδρο είναι ο Ντόναλντ Τραμπ. Αλλά για πόσο ακόμη;

Μέχρι τη στιγμή που ο Μπάιντεν άφησε το αξίωμά του το 2017, είχε παρακολουθήσει στενά τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας από την στενή συνεργασία των δύο χωρών μέχρι και την αμοιβαία δυσπιστία τους.

Σε συνέντευξή του στους New York Times, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιανουάριο ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ είχε χαρακτηρίσει τον Ερντογάν «αυτοκράτορα» τονίζοντας ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να υποστηρίξουν τους αντιπάλους του με στόχο να τον ωθήσουν στις εκλογές . «Πρέπει να πληρώσει ένα τίμημα» είχε πει χαρακτηριστικά.

Αυτό το τίμημα θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικές γεωπολιτικές αλλαγές. Εκτός από την απειλή κυρώσεων, δυνητικά βαριές κυρώσεις μπορεί να ενεργοποιηθούν ανά πάσα στιγμή εξαιτίας της προκλητικής συμπεριφοράς της Τουρκίας, υπάρχουν επίσης ανεπίλυτες διαφορές ως προς το καθεστώς των Κούρδων μαχητών στη Συρία, τους θαλάσσιους ισχυρισμούς της Τουρκίας στη Μεσόγειο και σε άλλες περιοχές.

Ο φόβος για το τι πρόκειται να ακολουθήσει στη συνέχεια εξηγεί την απόφαση του Τούρκου ηγέτη να συγχαρεί τελικά τον Μπάιντεν και να αποδεχτεί τη νίκη του σε αντίθεση με άλλους ισχυρούς ηγέτες που επωφελήθηκαν από τη θητεία του Τραμπ, όπως ο Τζάιρ Μπολσονάρο της Βραζιλίας ή ο Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας και δεν έχουν ακόμη ανοίξει τα χαρτιά τους.

Σε ομιλία του μάλιστα το Σάββατο, ο Ερντογάν αρνήθηκε ότι η πρόσφατη φιλία της Τουρκίας με τη Ρωσία ήταν «μια εναλλακτική λύση στους μακροχρόνιους δεσμούς μας με την Αμερική». Και την Κυριακή, ζήτησε στενότερη συνεργασία με την Ευρώπη, ωστόσο η προκλητική πολιτική που έχει υιοθετήσει τους τελευταίους μήνες δεν φαίνεται να συμβαδίζει με τα όσα ο ίδιος ισχυρίζεται.

«Ο Ερντογάν έκανε ό,τι του άρεσε για τέσσερα χρόνια κυριολεκτικά επειδή είχε έναν φίλο στον Λευκό Οίκο», δήλωσε ο Ντάμιαν Μέρφι, επικεφαλής της Τουρκίας για τον Μπομπ Μενεντέζ, τον κατατάκτη Δημοκρατικό στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας.

«Τα τελευταία χρόνια είδαμε τον Ερντογάν να υιοθετεί μια πολύ πιο αποφασιστική εξωτερική πολιτική που σημειώνοντας αρκετές επιτυχίες στη Συρία, τη Λιβύη και πιο πρόσφατα στο Αζερμπαϊτζάν, συχνά οι εξελίξεις αυτές αντιτίθενται στα συμφέροντα ισχυρότερων δυνάμεων. Πίεσε ακόμη την κεντρική τράπεζα της Τουρκίας να διατηρήσει τα επιτόκια χαμηλά όλα αυτά σίγουρα θα αλλάξουν από την πλευρά των ΗΠΑ, όταν έχει μια διοίκηση με πιο υπεύθυνη προσέγγιση στην περιοχή και απέναντι στον Ερντογάν» υποστηρίζει. 

Ο Ερντογάν προετοιμάζεται για τα χειρότερα

Το κοινοβούλιο της Τουρκίας ενέκρινε νομοθεσία την Πέμπτη για τον επαναπατρισμό των τουρκικών εταιρειών ενέργειας και εξόρυξης που είναι εγκατεστημένες στο εξωτερικό. Ένας αξιωματούχος του τουρκικού υπουργείου Ενέργειας δήλωσε ότι η κίνηση αυτή αποσκοπεί στην προστασία από τον αντίκτυπο των πιθανών κυρώσεων.

Στις 7 Νοεμβρίου, την ημέρα της ανακοίνωσης της εκλογικής νίκης του Μπάιντεν, ο Ερντογάν απέλυσε τον επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας και ανακοίνωσε την υιοθέτηση λιγότερο επικίνδυνων νομισματικών και φορολογικών πολιτικών. Οι εξελίξεις αυτές μπορεί να συνέπεσαν τυχαία χρονικά, δεδομένου ότι ο τούρκος Πρόεδρος έκανε ότι μπορούσε ώστε να αποφευχθεί μια επικείμενη οικονομική κρίση. Συγχρόνως όμως οι αλλαγές αυτές, που σημειώθηκαν με πρωτοβουλία του Ερντογάν, θα βοηθήσουν δυνητικά την τουρκική οικονομία να γίνει πιο ανθεκτική στα σοκ. 

Δεν υπάρχουν προφανείς λύσεις σε ορισμένες διαφωνίες ΗΠΑ-Τουρκίας

Η απόφαση του Ερντογάν το 2019 να παραλάβει τα συστήματα πυραυλικής άμυνας S-400 από την Ρωσία ενεργοποιούν κυρώσεις που επιβάλλει το Κογκρέσο.

«Ο Τραμπ δεν θέλει να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία και αυτό είναι απολύτως ξεκάθαρο», δήλωσε ο πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζον Μπόλτον.

Τούρκοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως η Συρία θα είναι η σημαντικότερη πρόκληση για την κυβέρνηση Μπάιντεν. Ο Τραμπ έδωσε τη δυνατότητα στα τουρκικά στρατεύματα να εκκαθαρίσουν τις παραμεθόριες περιοχές των Κούρδων μαχητών που θεωρεί τρομοκράτες, αλλά είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους. 

Οι εξελίξεις

Μια τροπολογία που θα περάσει από το Κογκρέσο θα υποχρεώσει σε κάθε περίπτωση τον Μπάιντεν να επιλέξει τουλάχιστον πέντε κυρώσεις που θα επιβληθούν στην Τουρκία από ένα μενού 12 πιθανών κυρώσεων. Οι κυρώσεις αυτές αφορούν από τη συμβολική έως την… εξαντλητική εξαίρεση της Τουρκίας από όλες τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές υπό τη δικαιοδοσία των ΗΠΑ .

Κι αυτό ενώ εκκρεμεί δικαστική υπόθεση εναντίον της τουρκικής τράπεζας Halk Bankasi AS. Η τράπεζα κατηγορήθηκε πέρυσι για απάτη και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της βοήθειας του Ιράν να αποφύγει τις αμερικανικές κυρώσεις ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τον Ιούνιο, ο Τραμπ ανάγκασε την παραίτηση του κύριου εισαγγελέα στην υπόθεση. Η Halkbank αρνείται τις κατηγορίες και η υπόθεση εκδικάζεται τον Μάρτιο, δύο μήνες μετά τα εγκαίνια του Μπάιντεν.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ συναντήθηκε με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουήλ Μακρόν, στο Παρίσι την περασμένη εβδομάδα και κάλεσε τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να συμμετάσχουν στην αντιμετώπιση των πρόσφατων «επιθετικών» δράσεων της Τουρκίας στην περιοχή. Μετά την Τουρκία, ο Πομπέο δεν ταξίδεψε όπως ήταν προγραμματισμένο στην Άγκυρα για να συναντήσει τον Ερντογάν.

Στο μεταξύ, στο τραπέζι των ευρωπαίων ηγετών τον Δεκέμβριο θα βρεθούν και πάλι οι τουρκιές προκλήσεις – μετά από τις εκκλήσεις Ελλάδας – Κύπρου – που υποστηρίζονται έντονα και από τη Γαλλία – αλλά και η επιβολή κυρώσεων στο τουρκικό κράτος για την προκλητική του συμπεριφορά με τις ενεργειακές εξερευνήσεις στα ύδατα στην Ανατολική Μεσόγειο.

«Είμαι βέβαιος ότι ο Πρόεδρος Μπάιντεν θα συμβάλει στην αποκατάσταση των συλλογικών ισορροπιών ασφαλείας στην ευαίσθητη περιοχή μας, μια περιοχή που γνωρίζει καλά καθώς παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στη συγκεκριμένη περιοχή εδώ και δεκαετίες», δήλωσε ο Ελληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στις 11 Νοεμβρίου μετά από συνάντησή του στην Αθήνα με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ Ελ-Σίσι.

«Δεν είμαστε υποστηρικτές του Μπάιντεν ούτε ερωτευμένοι με τον Τραμπ» δήλωσε σε πρόσφατη ομιλία του ηγέτης του MHP Ντέλετ Μπαχέλι. «Περιμένουμε προετοιμασμένοι – με προσοχή και υποψία.»

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση