Η Τουρκία παραμονεύει για μια "Αραβική Άνοιξη"...

Ανατρεπτικές και απροσδόκητες εξελίξεις βλέπουν σύντομα στενοί συνεργάτες του φέρελπι σουλτάνου της γείτονος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος φιλοδοξεί να αναβιώσει την οθωμανική κυριαρχία στην ευρύτερη περιοχή από τα Βαλκάνια μέχρι το Μαρόκο και τον Περσικό Κόλπο.

Κατά τα δημοσιεύματα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Σουλεϊμάν Σόγλου, σε ομιλία του σε τούρκους αξιωματικούς, ανέφερε πως η ''Τουρκία θα κυβερνήσει τον κόσμο και θα γράψει ιστορία'' και πως ''ο Θεός είναι με τον Ερντογάν και την κυβέρνησή του''. Ο ίδιος έκανε έκανε λόγο επίσης για ''απροσδόκητες εξελίξεις στην Τουρκία''...

Οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή είναι ήδη ανατρεπτικές τα τελευταία χρόνια καθώς η Τουρκία εγκατέλειψε το Κεμαλικό δόγμα της "πορείας προς δυσμάς" με επαναφορά φιλοδοξιών αναβίωσης της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Οι φιλοδοξίες αυτές έχουν φέρει την Τουρκία σε μια κατάσταση απομόνωσης καθώς οι περισσότερες χώρες της περιοχής έχουν ανταγωνιστικές διαθέσεις προς τα τουρκικά σχέδια συσπείρωσης και εκπροσώπησης των σουνιτών μουσουλμάνων.

Το πρόβλημα με την Τουρκία έγκειται πως βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας με την κατάσταση όμως να είναι περίπλοκη και για τις περισσότερες ισχυρές αραβικές χώρες που εμπλέκονται στα σχέδια και τις φιλοδοξίες της Τουρκίας. Το πρόβλημα για τον αραβικό κόσμο έγκειται στη μεγάλη εξάρτηση των οικονομιών του από το πετρέλαιο και την πτώση της τιμής του το 2020.


Η "ασθένεια" του πετρελαίου...

Οι περισσότερες αραβικές χώρες πάσχουν από αυτό που στα οικονομικά ονομάζεται η "ασθένεια" του πετρελαίου. Τούτο σημαίνει πως η παρουσία ενός τόσο ισχυρού φυσικού πόρου δημιουργεί ένα είδος "μονοκαλλιέργειας" και εξάρτησης από την διεθνή τιμή του.

Οι χώρες αυτές έχουν δημιουργήσει έναν κρατικό μηχανισμό και ένα σύστημα οικονομικών επιδοτήσεων και επιχορηγήσεων τα οποία βασίζονται στα έσοδα από το πετρέλαιο. Τις καλές μέρες οι δαπάνες εκτοξεύονται ανεξέλεγκτα και μετά τις δύσκολες δεν είναι εύκολο να συρρικνωθούν.

Σύμφωνα με τον Economist η Αλγερία προκειμένου να μην γράφει ελλείμματα στον κρατικό προϋπολογισμό χρειάζεται να πουλάει το πετρέλαιο που παράγει στην τιμή των 157 δολ. το βαρέλι. Το Ομάν χρειάζεται μια τιμή αντίστοιχα κοντά στα 87 δολ.

Καμιά χώρα του αραβικού κόσμου που παράγει πετρέλαιο εκτός από το μικροσκοπικό Κατάρ, δεν μπορεί να αποφύγει τα κρατικά ελλείμματα στην τρέχουσα τιμή, των περίπου 40 δολ. το βαρέλι.

Ακόμη και χώρες όπως η Αίγυπτος που δεν εξαρτώνται άμεσα από την παραγωγή πετρελαίου έχουν ένα σημαντικό κομμάτι του ΑΕΠ που εξαρτάται από τα εμβάσματα των εκατομμυρίων Αιγυπτίων που εργάζονται σε άλλες αραβικές χώρες που παράγουν πετρέλαιο.

Κάποιες κυβερνήσεις έχουν πάρει ήδη δραστικά μέτρα. Τον Μάιο, η κυβέρνηση της Αλγερίας αποφάσισε να μειώσει τις δαπάνες της κατά 50%.

Ο νέος πρωθυπουργός του Ιράκ, χώρα που είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο, θέλει να μειώσει τους μισθούς που πληρώνει η κυβέρνηση.

Το Ομάν δίνει αγώνα στις διεθνείς αγορές προκειμένου να δανειστεί αφού οι οργανισμοί αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας καταχώρισαν το χρέος του στην κατηγορία του σκουπιδοχρεογράφων (junk bonds).

Το έλλειμμα του Κουβέιτ φέτος μπορεί να φτάσει στο 40% του AΕΠ, το υψηλότερο επίπεδο στον κόσμο.

Η πρόσφατη πτώση της τιμής του πετρελαίου μέχρι και κάτω από τα 20 δολ. το βαρέλι μπορεί να οφείλεται στην πρόσκαιρη ανωμαλία που προκάλεσε η επιδημία του Covid-19 στην παγκόσμια οικονομία, αλλά η μακροπρόθεσμη τάση για τον μαύρο χρυσό δεν είναι θετική.

Η παγκόσμια οικονομία απομακρύνεται από τα ορυκτά καύσιμα. Κατά τον Economist η υπερπροσφορά και η αυξανόμενη ανταγωνιστικότητα καθαρότερων πηγών ενέργειας μπορεί να σημαίνει πως η τιμή του πετρελαίου μπορεί να μείνει καθηλωμένη για το ορατό μέλλον.

Ο κόσμος έχει εισέλθει σε μια εποχή χαμηλών τιμών για το πετρέλαιο - και καμία περιοχή δεν θα επηρεαστεί περισσότερο από αυτή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.

Μιλάμε για τις περιοχές που αποτελούσαν επαρχίες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και στις οποίες η Τουρκία απλώνει το δίχτυ επιρροής της.

Η "Αραβική Ανοιξη Νο 2"

Το 2008 η παρατεταμένη άνοδος των τιμών των βασικών τροφίμων (σιτάρι, ρύζι, καλαμπόκι, σόγια...) αποτέλεσε τη βασική αιτία της κοινωνικής ανάφλεξης στην περιοχή που οδήγησε στην "Αραβική Άνοιξη" η οποία ανέτρεψε πολλές κυβερνήσεις και οδήγησε χώρες όπως η Λιβύη και η Συρία στον εμφύλιο και το χάος.

Οι εμφύλιοι στη Συρία και τη Λιβύη αποτέλεσαν ευκαιρία προκειμένου η Τουρκία να αποκτήσει στρατιωτική παρουσία στις δύο χώρες. Η Τουρκία φαίνεται πως αντιλαμβάνεται τις αναταράξεις που θα επιφέρει στην περιοχή η πτώση της τιμής του πετρελαίου και ετοιμάζεται...

Βέβαια η Τουρκία φαίνεται να υποτιμά την πιθανότητα να βρεθεί και η ίδια σε μια κατάσταση οικονομικής κατάρρευσης και κοινωνικών και πολιτικών εντάσεων αφού η οικονομία της παρουσιάζει ήδη δυνατούς κραδασμούς και η ισοτιμία της λίρας έχει καταρρεύσει.

Κώστας Στούπας
Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση