Οι μισές νίκες και οι αποτυχίες του Ερντογάν

Το «στρατηγικό βάθος» που ευελπιστούσε η Τουρκία έχει αρχίσει να αποκτάει ρωγμές και να γίνεται ασταθές. Ο Ερντογάν θέλησε να εξαπλωθεί περισσότερο από ό,τι του επέτρεπε η εξασθενημένη μετά τον διπολισμό γεωστρατηγική θέση της χώρας του, η οικονομική της ευρωστία και η πολεμική της δεινότητα (οι πόλεμοι που έχει κάνει ω τώρα είναι με ελαφρά εξοπλισμένους αντάρτες).

Γεωστρατηγικά με την πτώση του ανατολικού μπλοκ έχασε τη ιδιότητα του προπυργίου του δυτικού κόσμου έναντι της ΕΣΣΔ, που την καθιστούσε το χαϊδεμένο παιδί των Δυτικών. Με τη έναρξη της Αραβικής Άνοιξης, όταν η φιλελέφτ Δύση ηλιθιωδώς πανηγύριζε νομίζοντας ότι οι εξεγερμένοι έχουν δυτικές παραστάσεις, αρχές και στόχευση εγκαθίδρυσης αστικών δημοκρατιών δυτικού τύπου, ο Ερντογάν λόγω συνάφειας, ήξερε ότι οι εξεγέρσεις καθοδηγούνται από ισλαμικά δίκτυα των αδελφών μουσουλμάνων.

Η Δύση βομβάρδιζε κοσμικούς δικτάτορες (Σαντάμ, Καντάφι, Άσαντ), διευκολύνοντας τους αδελφούς μουσουλμάνους να αναδειχθούν στη εξουσία, και την ίδια στιγμή ο Ερντογάν τους υποβοηθούσε ώστε να έχει φίλιες δυνάμεις στις νέες κυβερνήσεις των αραβικών χωρών και να γίνει η Τουρκία ηγέτιδα του μουσουλμανικού κόσμου.


Η πρώτη του αποτυχία συνετελέσθη όχι και με τόσο δημοκρατικό τρόπο, αλλά στην ανατολική Μεσόγειο συμβαίνουν αυτά. Το 2013, ο επικεφαλής του Αιγυπτιακού στρατού Αμπντούλ Σίσι με πραξικόπημα απομάκρυνε από την εξουσία τον πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι. Ο Μόρσι είχε δώσει δικαιώματα θέλοντας να αλλάξει επί το ισλαμικότερο το Αιγυπτιακό σύνταγμα, κάτι που δεν το είχε θέσει προεκλογικά στον λαό, και εξ αυτού προκλήθηκαν ταραχές.

Ο Ερντογάν έχασε έτσι την ευκαιρία να εγκαθιδρύσει με τον αδελφό Μόρσι, έναν πανίσχυρο κρατικο-ισλαμιστικό άξονα στην ανατολική Μεσόγειο. Ηταν μάλλον η πιο μεγάλη αποτυχία του, καθότι το Κάιρο είναι η πρωτεύουσα και ο φάρος, του συνόλου των Αράβων. Ο,τι συμβαίνει εκεί έχει αντανάκλαση από τη Μέση Ανατολή ως τις ακτές του Ατλαντικού.

Επίσης μετά την κατάρρευση του διπολισμού, η γεωστρατηγική θέση της Αιγύπτου είναι ισχυρότερη αυτής της Τουρκίας. Βρίσκεται εγγύς αλλά και εμπλεκόμενη στη Μέση Ανατολή, έχει πρόσβαση στους λαούς της λόγω φυλετικότητας, έχει ισχυρό - αν και λίγο πεπαλαιωμένο οπλικά - στρατό , βρίσκεται δίπλα στις πετρελαιοπηγές της Λιβύης (εξ ου και η πρόσφατη απόφαση του αιγυπτιακού κοινοβουλίου που έδωσε πράσινο φως για στρατιωτική επέμβαση εάν κινδύνευε η Σύρτη), και βεβαίως είναι ο κλειδοκράτορας των στενών του Σουέζ.

Η Τουρκία κατόρθωσε να τροφοδοτήσει εναντίον της την μήνιν όλων των κρατών της Αραβικής Χερσονήσου πλην του Κατάρ, το οποίο με πετροδόπλαρα την βοηθάει να μην πέσει στην ανάγκη του ΔΝΤ. Το ως πότε, αποτελεί ερώτημα.

Στην Συρία όπου αρχικά υποστήριξε τους ισλαμοφασίστες του ISIS, επανήλθε μετά την προδοσία του αχαρακτήριστου Τραμπ στους Κούρδους συμμάχους των ΗΠΑ («Ας προστατεύσει και ο Ναπολέων Βοναπάρτης τους Κούρδους! Εμείς είμαστε 7.000 μίλια μακριά»). Ωστόσο τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του παρέμειναν σχέδια!

Επενέβη στρατιωτικά στη βορειοανατολική Συρία με τον φιλόδοξο στόχο να καταλάβει μια ζώνη, 444 χιλιομέτρων, και να δημιουργήσει πόλεις στις οποίες θα στέγαζε ως και δύο εκατομμύρια πρόσφυγες, αλλάζοντας φυσικά και την πληθυσμιακή και φυλετική σύνθεση της περιοχής. Το ωραίο είναι ότι ζητούσε από τη Δύση να χρηματοδοτήσει με δεκάδες δις το σχέδιο του. Σε συνάντηση όμως στο περιθώριο συνόδου του ΝΑΤΟ τον Δεκέμβριο του 2019, η Άνγκελα Μέρκελ, ο Εμανουέλ Μακρόν και ο Μπόρις ο Τζόνσον του «έβαλαν πάγο» και έτσι το σχέδιο ναυάγησε.

Τώρα κατέχει μια ζώνη μήκους περί τα 145 χιλιόμετρα και βάθους 30. Κάτι είναι αλλά το φαραωνικό σχέδιο απέτυχε. Παρόμοια ουδέτερη ζώνη, με πρόσχημα τον αγώνα κατά των Κούρδων «τρομοκρατών» επιχειρεί και στο Ιράκ, χωρίς ακόμη να το έχει καταφέρει.

Στον ακήρυχτο αλλά διαιωνιζόμενο απόλεμο μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, η Τουρκία επίσης θέλησε να εμφανιστεί ως η ηγεμονεύουσα δύναμη, καθότι έχει ισχυρούς ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με το Αζερμπαϊτζάν, ενώ έχουν και κοινά ενεργειακά προγράμματα. Προσφάτως ο επικεφαλής της τουρκικής στρατιωτικής βιομηχανίας δήλωσε πως ο τομέας του είναι έτοιμος να βοηθήσει το Αζερμπαϊτζάν, ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωνε στα μέσα Ιουλίου ότι δεν θα διστάσει να «πάρει θέση εναντίον οποιασδήποτε επίθεσης» στο Αζερμπαϊτζάν και ότι η Αρμενία «δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα» στη σύγκρουση.

Το… ατυχές γι’ αυτόν ήταν ότι δέχτηκε κλήση από τον Πούτιν, ο οποίος του επανέλαβε τη δήλωση που είχε κάνει νωρίτερα τον ίδιο μήνα, ότι «η σύγκρουση μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα για τη Ρωσία». Αποτέλεσμα της συζήτησης ήταν η επίσημη ρωσική ανακοίνωση ότι στην συνομιλία των δύο «Εκφράστηκε η βούληση για τον συντονισμό των προσπαθειών με στόχο τη σταθεροποίηση στην περιοχή»!

Προς το παρόν πιο επιτυχημένη «στα σημεία» φαίνεται η παρέμβαση στην Λιβύη, με τον έλεγχο της αεροπορικής βάσης της Ουατίγια (ευάλωτη ωστόσο, βομβαρδίστηκε καταστροφικά από επίθεση δέκα αεροσκαφών «αγνώστου ταυτότητας» στις αρχές Ιουλίου), και η υποτιθέμενη ΑΟΖ που συνυπέγραψε με την κυβέρνηση της Λιβύης, της οποίας τα δεδομένα αλλάζουν μετά την υπογραφή συμφωνίας ΑΟΖ Ελλάδας - Αιγύπτου.

Αν συνυπολογιστεί ότι η παρέμβαση στη Λιβύη πέραν των ισχυρών αραβικών κρατών, δημιούργησε ανησυχίες σε Ισραήλ και Γαλλία, το μέλλον μένει ανοιχτό για το κατά πόσο θα έχει εκεί μια επιτυχία. Σημειώνει μεν κάποιες μικρές νίκες, όμως η προσπάθεια να ηγηθεί του μουσουλμανικού κόσμου και να γίνει η αδιαμφισβήτητη περιφερειακή δύναμη η περιοχής, δεν έχει τελεσφορήσει.

Γιάννης Σιδέρης
Liberal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση