Τι χρειάζεται για να σβήσουν οι "φωτιές" του Λιβάνου

Της Maha Yahya

Η ταυτότητα της Βηρυτού είναι συνυφασμένη με το λιμάνι της. Ήταν η πύλη της πόλης στον κόσμο και το σημείο εισόδου στην ευρύτερη περιοχή του Λεβάντε. Η Βηρυτός αναπτύχθηκε γύρω από το λιμάνι της στις αρχές του 1800, όταν η πόλη μεταμορφωνόταν σε ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο στην Αίγυπτο. Το 1888, υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία, το λιμάνι επεκτάθηκε και η πόλη έγινε η πρωτεύουσα της δικής της αυτοδιοικούμενης μονάδας. Το κάστρο των σταυροφόρων στην πόλη καταστράφηκε και ακολούθησε ανάκτηση της γης και ανάδειξη της αυξημένης σημασίας της για τη Βηρυτό. Από το λιμάνι της, η Βηρυτός απέκτησε την κοσμοπολίτικη ταυτότητά της καθώς οι έμποροι από όλη τη γη αντάλλασσαν, αλληλεπιδρούσαν και ερχόταν σε επαφή με τους κατοίκους της πόλης.

Πέρασα ένα μήνα ψάχνοντας στα αρχεία του λιμανιού της Βηρυτού το 1999. Ακολούθησα την ανάπτυξη και επέκταση της πόλης και την μεταμόρφωσή της σε μια πρωτεύουσα. Αυτά τα αρχεία –τα οποία περιέγραφαν τις σχέσεις της Βηρυτού σε όλη τη Μεσόγειο και πέραν αυτής, την ιστορία των οικογενειών που διεξήγαν εμπόριο και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, και την κοσμοπολίτικη και πολιτική ανάπτυξη- δεν υπάρχουν πλέον.

Η διπλή έκρηξη στο λιμάνι στις αρχές του μήνα κατέστρεψε τη Βηρυτό, επηρεάζοντας τη μισή πόλη. Οι τραυματίες και οι νεκροί συνεχώς αυξάνονται και πολλοί περισσότεροι αγνοούνται. Αυτό έρχεται σε μια περίοδο που ο Λίβανος αντιμετωπίζει την μεγαλύτερη υπαρξιακή κρίση στη σύγχρονη ιστορία του, καθώς κατέρρευσαν τέσσερις από τους πέντε βασικούς πυλώνες. Το πολιτικό σύστημα είναι υπό αμφισβήτηση, το οικονομικό μοντέλο καταρρέει και η μαζική καταστροφή πλούτου που συμβαίνει ως αποτέλεσμα της ανικανότητας της τρέχουσας κυβέρνησης και της απροθυμίας των Λιβανέζων πολιτικών να βάλουν τα συμφέροντα της χώρας τους πάνω από τα ατομικά τους, έχει εξαφανίσει την μεσαία τάξη του Λιβάνου και τη ραχοκοκαλιά της καινοτόμας ευημερίας της. Και η κουλτούρα της ανεκτικότητας που κάποτε χαρακτήριζε την πόλη, περιορίζεται βίαια.


Η ίδια η έκρηξη ενσωματώνει την βαθιά δυσλειτουργία που επικρατεί στην καρδιά του κυβερνητικού συστήματος του Λιβάνου. Για χρόνια, περίπου 3.000 τόνοι εκρηκτικής νιτρικής αμμωνίας, αφέθηκαν να βρίσκονται στο λιμάνια. Τα κενά αυτής της ιστορίας αφθονούν. Με τη νιτρική αμμωνία να έχει κατασχεθεί από ένα πλοίο το 2013, οι Λιβανέζοι ρωτούν γιατί κανένας δεν διεκδίκησε αυτό το πολύτιμο αλλά φαινομενικά ορφανό φορτίο. Διαδοχικές κυβερνήσεις αγνόησαν τις αναφορές αξιωματούχων του λιμανιού, που αναδείκνυαν τους κινδύνους του να υπάρχει τέτοιο υλικό στην περιοχή. αυτό κάνει τους Λιβανέζους πολίτες να αναρωτιούνται: μήπως οι πολιτικές οργανώσεις που είχαν συμφέροντα, ουσιαστικά απέτρεψαν την απομάκρυνση του εκρηκτικού φορτίου από την καρδιά της πόλης; Ή επρόκειτο για καθαρή, καταστροφικά εγκληματική αμέλεια σε ένα σύστημα που έχει συνηθίσει τόσο πολύ να αποδίδει ευθύνες σε άλλους;

Κάτι είναι σίγουρα σάπιο στο Λίβανο. Με το πρόσχημα της κατανομής εξουσίας, η πολιτική ηγεσία του Λιβάνου και οι επιχειρηματίες, λεηλάτησαν τη χώρα και τους θεσμούς της, αφήνοντας αποδυναμωμένους τους κυβερνητικούς θεσμούς και ένα χρεοκοπημένο κράτος. Οι ηγέτες των σεχτών έχουν ευθυγραμμιστεί με τις ξένες δυνάμεις, αναζητώντας πλεονέκτημα στο εσωτερικό. Σε καιρούς σύγκρουσης δημιούργησαν ένοπλες ομάδες –μία εκ των οποίων, όπως η Χεζμπολάχ, διατήρησαν τα όπλα τους στην μεταπολεμική περίοδο του Λιβάνου μετά το 1990. Μετά από τον πόλεμο, η πολιτική ηγεσία χώρισε το κράτος μεταξύ των μελών της και διατήρησε ένα status quo με το οποίο οι ίδιοι έγιναν πιο πλούσιοι και πιο φτωχοί η χώρα και οι πολίτες.

Και καθώς ελέγχουν την πύλη του Λιβάνου στον κόσμο, η πολιτική τάξη επιδίωξε να μεταμορφώσει μια κοσμοπολίτικη κοινωνία σε μια συλλογή ξεχωριστών θρησκευτικών κοινοτήτων –κάθε μία υπό τον έλεγχο ενός συγκεκριμένου ηγέτη ή κόμματος. Προβάλλοντας τις σεχταριστικές διαφορές και τους φόβους, σκόπευαν να ενισχύσουν τη δική τους εξουσία έναντι των κοινοτήτων τους, εξαφανίζοντας την πλουραλιστική κουλτούρα του Λιβάνου με την επιβολή κυρώσεων εκείνων που διαφωνούν με την εξουσία τους. πέρα από αυτό, συχνά ακολουθούσαν λαϊκιστική γραμμή, αμφισβητώντας την ανοιχτή κουλτούρα της Βηρυτού και περιορίζοντας την ελευθερία έκφρασης με το πρόσχημα της προστασίας της σεχταριστικής της κοινότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, το ζήτημα της Χεζμπολάχ είναι κρίσιμο για το μέλλον της χώρας. Για να διατηρήσει τα δικά της συμφέροντα και τον ρόλο του Λιβάνου ως το κύριο ορμητήριό της, έχει προστατεύσει επιμόνως αυτό το σύστημα και κατόρθωσε να υπονομεύσει τις σχέσεις του Λιβάνου τόσο με τον ευρύτερο αραβικό κόσμο όσο και με τους δυτικούς συμμάχους.

Και καθώς αναδείχθηκαν διαφορετικές θεωρίες για το τι προκάλεσε την έκρηξη, το ερώτημα στο μυαλό όλων είναι εάν θα θεωρηθεί κανείς υπεύθυνος για την καταστροφή. Κανείς δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη για την καταστροφή που προκλήθηκε στην πόλη. Εάν αυτά τα αποθέματα ανήκαν πραγματικά στη Χεζμπολάχ, είναι απλώς αδύνατο για αυτή να υπερασπιστεί την απόφαση να τοποθετήσει μια ωρολογιακή βόμβα στην καρδιά της πόλης. Εάν το Ισραήλ ανατίναξε τα αποθέματα, η κλίμακα της καταστροφής καθιστά οποιοδήποτε επιχείρημα μπορεί να έχει για την απόφαση, επίσης αβάσιμο. Όσον αφορά στους πολιτικούς του Λιβάνου, η εγκληματική τους αμέλεια είναι εμφανής σε όλους.

Ανεξάρτητα από το τι πυροδότησε την έκρηξη, ο θυμός των Λιβανέζων είναι σαφής και ορατός. "Σήμερα θρηνούμε, αύριο καθαρίζουμε και μετά βγάζουμε τις γκιλοτίνες", είναι ένα από τα μηνύματα που ακούγονται στη Βηρυτό. Στο μεταξύ, διαφορετικές ομάδες συγκεντρώνονται σε οργανώσεις αντιπολίτευσης και ζητούν ευρείες διαδηλώσεις. Δημιουργούν δίκτυα που εκτείνονται σε σεχταριστικές κοινότητες, ζητώντας ένα τέλος σε αυτό το πολιτικό καθεστώς, και αναζητούν να καθιερώσουν ένα αστικό κράτος που να τους αναγνωρίζει ως άτομα αντί ως μέλη μιας σεχταριστικής κοινότητας. Επιδιώκουν όχι να διατηρήσουν, αλλά να αυξήσουν τις πλουραλιστικές ταυτότητες του Λιβάνου και τη θέση του στα σταυροδρόμια των πολιτισμών.

Ο Λίβανος είναι τώρα μπροστά σε πολλές μελλοντικές πορείες. Η διεθνής κοινότητα μπορεί να συμβάλει να τον οδηγήσει στη σωστή κατεύθυνση. Η χώρα σήμερα χρειάζεται μια μεταβατική κυβέρνηση στην οποία θα έχουν εμπιστοσύνη οι πολίτες και θα αναλάβει να οδηγήσει το Λίβανο έξω από την οικονομική και πολιτική άβυσσο. Αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται από την απίθανη αλλά απαραίτητη παραίτηση του προέδρου υπό την θητεία του οποίου συνεχίζεται η απομόνωση του Λιβάνου από τον κόσμο και υπονομεύεται η κοσμοπολίτικη κουλτούρα του.

Η σταθεροποίηση του Λιβάνου είναι επίσης κρίσιμη. Για να γίνει αυτό, η διεθνής κοινότητα πρέπει να καθιερώσει ένα διεθνές ταμείο έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνει διεθνείς οργανισμούς και τοπικές ΜΚΟ στην πρώτη γραμμή για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης του Λιβάνου. Ένα τέτοιο ταμείο θα παρείχε την έκτακτη υποστήριξη που χρειάζεται για ιατρικές υπηρεσίες, για τρόφιμα και πρόσβαση στην εκπαίδευση. Θα παρέχει επίσης δάνεια με ήπιους όρους και άλλες μορφές πίστωσης στους καινοτόμους πολίτες του Λιβάνου που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τις επιχειρήσεις τους. αυτό θα βάλει ξανά σε τροχιά τον οικονομικό κύκλο και θα αποτρέψει την χώρα από το να εξαρτάται για βοήθεια στο άμεσο μέλλον.

Χωρίς αυτή τη στήριξη, ο Λίβανος θα βυθιστεί. Ο κάποτε ακμάζον, κοσμοπολίτικος πολιτισμός του θα εξαφανιστεί και η καταστροφή του λιμανιού του θα ολοκληρωθεί.

Carnegie
Capital


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση