Απέτυχε ο Frontex στη διαχείριση του μεταναστευτικού;

Γράφει ο Δρ. Ευάγγελος Στεργιούλης

Προσφάτως, ο δήμαρχος της Ανατολικής Σάμου οργάνωσε διαμαρτυρία κατά του Frontex σχετικά με την ορθή διαχείριση του μεταναστευτικού, ενώ το Λιμενικό Σώμα της χώρας απέστειλε αίτημα στον Frontex για ενισχύσεις στα θαλάσσια σύνορα. Τον τελευταίο καιρό, η Ελλάδα καλείται εκ νέου να αντιμετωπίσει άλλη μία έξαρση μεταναστευτικών ροών από τη γείτονα χώρα. Τα ερωτήματα που ανακύπτουν είναι ποικίλα σχετικά με την αποτελεσματική διαχείριση του προβλήματος, η διαπίστωση όμως είναι κοινή: η Ελλάδα προσπαθεί και πάλι μόνη της να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα που δεν είναι μόνο δικό της, αλλά είναι πρωτίστως πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση της οποίας η Ελλάδα είναι μέλος από το 1981, αναγνωρίζοντας το μέγεθος του προβλήματος της παράνομης μετανάστευσης, δημιούργησε το 2004 έναν οργανισμό για τη διαχείριση του μεταναστευτικού στα εξωτερικά σύνορα της, γνωστός ως Frontex. Μάλιστα, το 2016 ο Frontex αναβαθμίστηκε, κατά κύριο λόγο επανιδρύθηκε, με εκτεταμένες επιχειρησιακές αρμοδιότητες για τη φύλαξη των ευρωπαϊκών χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων, ενώ συγχρόνως τριπλασιάστηκε ο προϋπολογισμός του καθώς και το προσωπικό του. Σήμερα απασχολεί πάνω από 700 εργαζόμενους με ετήσιο προϋπολογισμό 320 εκατομμύρια €. Και, βεβαίως, η έδρα του Frontex δεν είναι στην Ελλάδα, αλλά… στην Πολωνία!


Για την αποστολή του Frontex έχει διατεθεί από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ένας τεράστιος τεχνικός εξοπλισμός (ταχύπλοα, ελικόπτερα, ραντάρ κλπ.), αλλά και επιπρόσθετο ανθρώπινο δυναμικό με απόσπαση από τις αρμόδιες υπηρεσίες των κρατών-μελών. Στη διάθεση του Frontex έχει, επίσης, τεθεί και το ηλεκτρονικό σύστημα επιτήρησης των ευρωπαϊκών συνόρων, γνωστό ως Eurosur, ώστε ο Frontex να έχει ανά πάσα στιγμή ολοκληρωμένη και λεπτομερή εικόνα των μεταναστευτικών κρίσεων σε περιοχές εκτός του χώρου Schengen και των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έστω υπόψη ότι το Eurosur έχει δυνατότητες παρακολούθησης και ανίχνευσης πλοίων, πρόβλεψης καιρικών φαινομένων και δορυφορική τεχνολογία για τον εντοπισμό υπόπτων πλοίων που έχουν εμπλακεί σε λαθρεμπόριο ανθρώπων, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των μεταναστών. Ακόμη, στη διάθεση του Frontex έχουν τεθεί και οι υπηρεσίες του Ευρωπαϊκού ηλεκτρονικού συστήματος Copernicus, στόχος του οποίου είναι η παροχή αξιόπιστων δεδομένων που συλλέγονται από δορυφόρους και αισθητήρες για την παρακολούθηση παράνομων μεταναστευτικών ροών στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και, τέλος, ο Frontex έχει αναπτύξει ένα δίκτυο αξιωματικών συνδέσμων με χώρες στα δυτικά Βαλκάνια στη Νιγηρία, αλλά και στην επίμαχη χώρα, την Τουρκία, για συλλογή πληροφοριών.

Με βάση, λοιπόν, τα δεδομένα που παρέχονται σε εικοσιτετράωρη βάση από τα παραπάνω ηλεκτρονικά συστήματα υψηλής τεχνολογίας, αλλά και τις πληροφορίες από τα κράτη-μέλη της Eυρωπαϊκής Ένωσης και των αξιωματικών συνδέσμων, ο Frontex έχει υποχρέωση, όπως προβλέπεται από τις αρμοδιότητές του, να εκπονεί έγκυρες αναλύσεις και εκτιμήσεις (risk assessments) με απώτερο σκοπό την πρόβλεψη των παράνομων μεταναστευτικών ροών και την έγκαιρη λήψη μέτρων για την αντιμετώπισή τους. Ωστόσο, μετά την τελευταία έξαρση των παράνομων μεταναστευτικών ροών το 2015-2016, οι εκτιμήσεις που διαχέονταν από τον Frontex και την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα, εστίαζαν στο γεγονός ότι το πρόβλημα της αθρόας ροής παράνομων μεταναστών από τα Τουρκικά παράλια είχε μειωθεί αισθητά και η μεταναστευτική κρίση είχε παρέλθει.

Ο Frontex, ως κατ’ εξοχήν αρμόδιος οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διαχείριση του μεταναστευτικού και έχοντας στη διάθεση του όλες τις προαναφερθείσες υπηρεσίες, όφειλε να είχε αξιολογήσει έγκαιρα και έγκυρα την κατάσταση στην νοτιοανατολική Μεσόγειο και να είχε προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση μίας ακόμη κρίσης του μεταναστευτικού. Επιπλέον, στην αποστολή του Frontex προβλέπεται να παρεμβαίνει αυτεπαγγέλτως σε καταστάσεις μεταναστευτικών κρίσεων προκειμένου να συνδράμει εγκαίρως το κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αντιμετωπίζει επείγουσες καταστάσεις. Εν ολίγοις, η εν εξελίξει μεταναστευτική κρίση έπρεπε να είχε προβλεφθεί από τον Frontex, έτσι ώστε να είχαν καταλλήλως προετοιμασθεί και ενισχυθεί οι Ελληνικές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση της.

Οι Ελληνικές Αρχές, αλλά και όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να επανεξετάσουν την αποτελεσματικότητα του Frontex στη διαχείριση των μεταναστευτικών κρίσεων. Πρόκειται για έναν οργανισμό μείζονος σημασίας στη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των ευρωπαϊκών κοινωνιών, ο ρόλος του οποίου πρέπει να καταστεί αποτελεσματικός προς όφελος της Ευρωπαϊκής εσωτερικής ασφάλειας.-

* Ο κ. Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και εν αποστρατεία Υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας. Εργάστηκε στην Europol ως υπεύθυνος εξωτερικών σχέσεων και διετέλεσε προϊστάμενος των Εθνικών Γραφείων Interpol και Europol
Militaire


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση