Παιχνίδι λεπτών ισορροπιών για Αθήνα

Στην περίπτωση του μετώπου της Συρίας, πέρα από την επί της αρχής ανησυχία της Αθήνας σχετικά με την de facto αποτύπωση στον χάρτη μιας συμφωνίας (ΗΠΑ - Τουρκίας), η οποία αποσαθρώνει βασικές πτυχές της Συνθήκης της Λωζάννης, δημιουργούνται ερωτήματα σχετικά με τις νέες δυναμικές που αναπτύσσονται

Η ενίσχυση της Τουρκίας σε όλα τα περιφερειακά –διπλωματικά και άλλα– μέτωπα αναδύεται ως μια ορατή πραγματικότητα, όπως αυτή προκύπτει από τη συμφωνία Ερντογάν - Τραμπ για τη βόρεια Συρία, αλλά και την παράλληλη αφωνία των υπόλοιπων περιφερειακών παικτών και, κυρίως, την Ε.Ε., τη στιγμή που δρώντες όπως η Ρωσική Ομοσπονδία εδραιώνουν την παρουσία τους στη Μέση Ανατολή. Έμπειροι παρατηρητές εκτιμούν ότι η παράλληλη αποτυχία της Ε.Ε. να παραχωρήσει ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στη Βόρεια Μακεδονία και στην Αλβανία, αφενός απελευθερώνει αντιευρωπαϊκές δυνάμεις σε αυτές τις χώρες, αφετέρου τις αφήνει έκθετες στην επιρροή τρίτων και κυρίως της Τουρκίας, η οποία αντιμετώπιζε τη συμφωνία των Πρεσπών ως προσπάθεια ανάσχεσης της επιρροής της στα δυτικά Βαλκάνια.

Την ίδια στιγμή, Αθήνα και Λευκωσία εμφανίζονται ικανοποιημένες από τα περιοριστικά μέτρα που αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (υιοθετώντας τις προτάσεις των υπουργών Εξωτερικών) για τις τουρκικές δράσεις εντός της κυπριακής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ). Η ικανοποίηση δεν συνιστά, βεβαίως, και εφησυχασμό, καθώς τα μέτρα της Ε.Ε. δεν απαντούν στη στρατιωτικοποίηση την οποία έχει ουσιαστικά επιβάλλει η Αγκυρα στην κρίση γύρω από τα νερά της Κύπρου. Αν στα παραπάνω τρία μέτωπα προστεθεί και εκείνο της Λιβύης, όπου η Αγκυρα προσπαθεί ενεργά να πείσει την πολιορκούμενη κυβέρνηση της Τρίπολης να υπογράψει συμφωνία για οριοθέτηση ΑΟΖ με την Τουρκία, με σκοπό τη δημιουργία τετελεσμένων εις βάρος της επήρειας της Κρήτης στον καθορισμό θαλασσιών ζωνών, τότε καθίσταται σαφές ότι τα ερωτήματα που πρέπει να απαντήσει η Αθήνα είναι πολλαπλά.


Στην περίπτωση του μετώπου της Συρίας, πέρα από την επί της αρχής ανησυχία της Αθήνας σχετικά με την de facto αποτύπωση στον χάρτη μιας συμφωνίας (Τραμπ - Ερντογάν), η οποία αποσαθρώνει βασικές πτυχές της Συνθήκης της Λωζάννης, δημιουργούνται ερωτήματα σχετικά με τις νέες δυναμικές που αναπτύσσονται. Σε διπλωματικούς κύκλους συζητείται διακριτικά ότι η εσπευσμένη συμφωνία ανάμεσα σε ΗΠΑ και Τουρκία με πρωτοβουλία του Ντόναλντ Τραμπ, αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για το τι θα μπορούσαν να περιμένουν Αθήνα και Λευκωσία σε περίπτωση που η κρίση στην κυπριακή ΑΟΖ κλιμακωθεί καθέτως.

Εν ολίγοις, εκτιμάται ότι η αποστασιοποίηση των ΗΠΑ από μέτωπα στα οποία ήταν ενεργές, όπως στη βορειοανατολική Συρία, θα ενισχυθεί τους επόμενους μήνες, μάλιστα σε μια περίοδο ουσιαστικά προεκλογική για την Ουάσιγκτον, όπου η εσωτερική σύγκρουση θα ενισχύει ακόμα περισσότερο την πολιτική επιλογή του Ντόναλντ Τραμπ να επενδύσει στον απομονωτισμό. Είναι πραγματικά ενδεικτικό των συνθηκών που επικρατούν, ότι αυτή η συζήτηση διεξάγεται μόλις λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο στην Αθήνα και την τροποποίηση της αμυντικής συμφωνίας ανάμεσα στις δύο χώρες, για πρώτη φορά έπειτα από 30 χρόνια.

Το «Ατσάλινο Βέλος»

Στην Κύπρο είναι απολύτως σαφές πως Αθήνα και Λευκωσία επενδύουν στην ευρωπαϊκή παρουσία, παρά το γεγονός ότι οι πρώτες αντιδράσεις μετά την άφιξη του πλωτού γεωτρύπανου «Γιαβούζ» στο οικόπεδο 7 της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν είναι ενθαρρυντικές. Η Αθήνα έστειλε ένα σήμα υπενθύμισης του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος, μέσω της ενιαίας άσκησης «Ατσάλινο Βέλος», κατά την οποία μαχητικά F-16 έφθασαν ώς την Κύπρο, κίνηση που έγινε αντιληπτή και ως εκτονωτική έναντι των επικρίσεων που ακούστηκαν στη Λευκωσία πριν από τρεις εβδομάδες. Οι δίαυλοι επικοινωνίας ανάμεσα σε Αθήνα και Λευκωσία, αλλά και το Παρίσι είναι αρκετά εντατικοί και για διάφορους λόγους. Την εβδομάδα που πέρασε αντιπροσωπεία του ΓΕΕΘΑ βρέθηκε στο Παρίσι όπου συζήτησε σειρά θεμάτων, με κύρια την ευρωπαϊκή αποστολή στα Στενά του Ορμούζ και όχι μόνο.

Ολες αυτές τις ημέρες αξιοσημείωτη είναι η σχετική σιωπή που εκπέμπεται από το Ισραήλ. Οσοι γνωρίζουν τις συζητήσεις που γίνονταν τα προηγούμενα χρόνια στη χώρα σχετικά με την πιθανή εξέλιξη του συριακού πολέμου, αντιλαμβάνονται ότι γίνονται βήματα προς κατεύθυνση εξαιρετικά δυσμενή για τα περιφερειακά συμφέροντα του κράτους του Ισραήλ, υπό τη μορφή της έμμεσης αλλά σαφούς παρουσίας του Ιράν στη Συρία. Σε διμερές επίπεδο, πάντως, η συνεργασία Ελλάδας-Ισραήλ συνεχίζεται, όπως θα γίνει εμφανές και από τη μεγάλη πολυεθνική αεροπορική άσκηση «Blue Flag ’19» που αρχίζει σε λίγες ημέρες.

Σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα καλείται να τηρήσει πραγματικά ευαίσθητες ισορροπίες. Ενα από τα ζητήματα που έχουν προκύψει τις τελευταίες εβδομάδες στην Αθήνα αφορά την ανάπτυξη δικτύων 5G, για τα οποία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον ευρωπαϊκές εταιρείες αλλά και η κινεζική Huawei. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, στην Ελλάδα έχουν ήδη γίνει δοκιμές και στο παρασκήνιο υπάρχουν αρκετές τριβές σχετικά με την τελική επιλογή της χώρας μας.

Ρωσικό ενδιαφέρον

Ενα από τα πολύ ενδιαφέροντα σημεία των τελευταίων εβδομάδων αφορά την αναθέρμανση του ρωσικού ενδιαφέροντος για την Ελλάδα. Τις επόμενες ημέρες αναμένεται ακόμα μια επίσκεψη ρωσικού πολεμικού στον Πειραιά, ενώ υπάρχει ήδη ένα στα ανοιχτά της Πύλου με αφορμή τους εορτασμούς της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου.

Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Μάικ Πομπέο στην Αθήνα, μια υπερσύγχρονη ρωσική φρεγάτα βρισκόταν στην Κέρκυρα.

Τουρκικά υποβρύχια γύρω από την Κύπρο

Ενδεικτικό της στάσης που τηρεί η Αγκυρα προς τα νότια και δυτικά της, όσο είναι απασχολημένη στη Συρία, είναι η κατάσταση που επικρατεί γύρω από την Κύπρο. Τις τελευταίες ημέρες η Αγκυρα έχει δεσμεύσει πρακτικά το σύνολο των θαλάσσιων ζωνών γύρω από την Κύπρο για ασκήσεις με υποβρύχια, απαγορεύοντας πρακτικά σε οποιαδήποτε νατοϊκή δύναμη να πλησιάσει. Στην επιφάνεια, τα πλωτά γεωτρύπανα συνοδεύονται από πολεμικά, με αποτέλεσμα να υπάρχει γύρω από το νησί μια αίσθηση ότι βρίσκεται υπό διαρκή αποκλεισμό. Ιδιαίτερα ως προς τη δράση των υποβρυχίων, στη ναυτική διοίκηση του ΝΑΤΟ (MARCOM) επικρατεί ενόχληση για την υπερδραστηριότητα των Τούρκων, δίχως ωστόσο να μπορεί να γίνει οτιδήποτε.

Η συγκεκριμένη, ναυτική διάσταση της ισορροπίας δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο απασχολεί μεν την Αθήνα, η οποία όμως παραμένει εγκλωβισμένη στους αναγκαστικούς περιορισμούς των οικονομικών δυνατοτήτων αλλά και των πολλαπλών υποχρεώσεων. Η Γαλλία έχει ζητήσει πρακτικά από την Ελλάδα δύο πλοία, ένα για την ευρωπαϊκή δράση στα Στενά του Ορμούζ και ένα για τη ναυτική βάση στο Τζιμπουτί. Στην πρώτη περίπτωση η Αθήνα θα απαντήσει αρνητικά (προς το παρόν), ενώ στη δεύτερη αναμένεται η αποστολή πυραυλακάτου. Επιπλέον, δόθηκε σήμα από τον ΟΗΕ προς τη φρεγάτα «Νικηφόρος Φωκάς» που περιπολεί στα ανοικτά του Λιβάνου για ετοιμότητα σε περίπτωση έκτακτης επιχείρησης εκκένωσης και διάσωσης κατοίκων της Βηρυτού, λόγω των ταραχών των τελευταίων ημερών.

Βασίλης Νέδος
Καθημερινή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση