Οι S-400 απειλούν Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ

Γράφει η Αντωνία Δήμου

Οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή με την απώλεια εμπιστοσύνης να διευρύνει το χάσμα μεταξύ των δύο χωρών σε θέματα άμυνας και ασφάλειας. Το ζήτημα της απόκτησης από την Άγκυρα του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 τείνει να ριζώσει στα θεμέλια των αμερικανοτουρκικών σχέσεων σε τέτοιο βάθος ώστε η πιθανότητα επιβολής αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας να είναι ιδιαίτερα ισχυρή.

Η επιστολή του υπηρεσιακού υπουργού Άμυνας Πάτρικ Σάναχαν προς τον Τούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ στις 6 Ιουνίου 2019 κρούει τον κώδωνα του κινδύνου προειδοποιώντας πως η επιλογή του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος έναντι του αμερικανικού συστήματος Πάτριοτ θα επιφέρει ανεπανόρθωτο πλήγμα στις διμερείς σχέσεις. Αφορμή για την επιστολή αποτέλεσε η αποστολή τουρκικού στρατιωτικού προσωπικού στην Μόσχα με σκοπό να εκπαιδευτεί πάνω στους S-400.

Ο Αμερικανός υπουργός υπενθυμίζει στον Τούρκο ομόλογό του το περιεχόμενο της από 28 Μαϊου 2019 τηλεφωνικής τους επικοινωνίας το οποίο συμπυκνώνεται στην αμερικανική πρόθεση εφαρμογής ενός σχεδίου που θα σημάνει τη διακοπή της τουρκικής συμμετοχής στο πρόγραμμα ανάπτυξης και συμπαραγωγής του μαχητικού αεροσκάφους πέμπτης γενιάς F-35. Εξίσου σημαντικά, η επιστολή περιλαμβάνει μία σύνοψη των ενεργειών στις οποίες προτίθεται να προβεί η Ουάσιγκτον προκειμένου να ανασταλεί η τουρκική συμμετοχή στο πρόγραμμα των F-35 μέχρι τις 31 Ιουλίου 2019.

Μέχρι τότε και προτού αναχωρήσουν από τις ΗΠΑ, οι Τούρκοι στρατιωτικοί που εκπαιδεύονται στα F-35 καλούνται να έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο των εκπαιδευτικών μαθημάτων που ήδη παρακολουθούν. Την ίδια στιγμή, το αμερικανικό Πεντάγωνο έχει ενημερώσει το τουρκικό υπουργείο άμυνας ότι δεν προτίθεται να ξεκινήσει νέο εκπαιδευτικό κύκλο για τα F-35 σε στρατιωτικό προσωπικό της Τουρκίας καθώς η ανάκληση της εκπαίδευσης θεωρείται δεδομένη στην περίπτωση που η Τουρκία επιλέξει να προχωρήσει με την παραλαβή των S-400.


Προς διευκόλυνση της ομαλής παύσης της τουρκικής συμμετοχής στις δραστηριότητες διαχείρισης του προγράμματος των F-35, η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε ότι προτίθεται να μην προσκαλέσει την Τουρκία στην ετήσια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης διευθυντικών στελεχών για τα F-35 (Annual F-35 Chief Executive Officer Roundtable) που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 12 Ιουλίου 2019, ενώ οι προγραμματισμένες ενημερώσεις εγγράφων για τα F-35 θα προχωρήσουν χωρίς την Άγκυρα.

Αμερικανικές κυρώσεις προ των πυλών

Ο Αμερικανός υπηρεσιακός υπουργός άμυνας επισημαίνει στην επιστολή προς τον Τούρκο ομόλογο του ότι το σύνολο των ενεργειών του αμερικανικού Πενταγώνου λαμβάνονται με γνώμονα τους κινδύνους που δύναται να προκύψουν από την παρουσία του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος επί τουρκικού εδάφους.

Σε κάθε περίπτωση αποσαφηνίζεται στην επιστολή ότι οι ενέργειες του Πενταγώνου είναι αυτόνομες και δεν αποτελούν τμήμα πιθανών κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας κατ’ εφαρμογή της ενότητας (Section) 231 του Νόμου για την ανάσχεση της ρωσικής επιρροής στην Ευρώπη και την Ευρασία γνωστού ως CAATSA (Countering America’s Adversaries through Sanctions Act). Όπως εμφατικά επισημαίνεται στην επιστολή, υπάρχει ισχυρή διακομματική στήριξη στο αμερικανικό Κογκρέσο για την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας στην περίπτωση που η τελευταία αποκτήσει τους S-400.

Ως γνωστόν, ο Nόμος CAATSA επιτάσσει ρητά τον τερματισμό όλων των αμερικανικών πωλήσεων όπλων και την επιβολή κυρώσεων σε οποιαδήποτε χώρα -εν δυνάμει στην Τουρκία- που συνεργάζεται με απαγορευμένες ρωσικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της ρωσικής κρατικής αεροπορικής εταιρείας MKB “Fakel” που παράγει τους S-400.

Στην επιστολή προς τον Τούρκο υπουργό Εθνικής Άμυνας γίνεται σαφής προειδοποίηση ότι η προμήθεια των S-400 εκτός από τη διακοπή της συμμετοχής της Άγκυρας στο πρόγραμμα ανάπτυξης και συμπαραγωγής των F-35 θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στην παρεμπόδιση της διατήρησης της στρατηγικής συνεργασίας τόσο σε διμερές όσο και νατοϊκό επίπεδο, στην τουρκική στρατηγική και οικονομική υπερεξάρτηση από την Ρωσία καθώς και στην υπονόμευση της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.

Το μονοπάτι προς τη Ρωσία εκτιμάται στην επιστολή ότι θα συνδράμει στην απώλεια θέσεων εργασίας και στην μείωση του τουρκικού ΑΕΠ, ενώ θα επιφέρει πλήγμα στο διεθνές εμπόριο της Τουρκίας τη στιγμή που ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ έχει δεσμευτεί να ενισχύσει το διμερές εμπόριο με την Τουρκία από 20 σε 75 δισεκατομμύρια δολάρια.

Τι μέλλει γενέσθαι;

Πολλά είναι τα σενάρια που έχουν διαρρεύσει το τελευταίο χρονικό διάστημα σχετικά με την τοποθεσία που πρόκειται να εγκατασταθεί το ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα S-400. Το πιο πρόσφατο είναι αυτό του ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg περί εγκατάστασης του συστήματος κατά μήκος της νότιας ακτής της Τουρκίας με φόντο τις γεωτρήσεις στα βόρεια της Κύπρου.

Στόχος της Άγκυρας, η ενίσχυση των στρατιωτικών της δυνατοτήτων και η υπεράσπιση των ενεργειακών της συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο. Ένα πρόσθετο σενάριο που διέρρευσε στον τουρκικό Τύπο ομιλεί περί εγκατάστασης του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος είτε στην κατεχόμενη Κύπρο είτε πέριξ των κουρδικών περιοχών σε Συρία και Ιράκ.

Σε γεωπολιτικό επίπεδο, η εγκατάσταση των S-400 είτε στη νότια ακτή της Τουρκίας είτε στα Κατεχόμενα της Κύπρου θα συνδράμει de facto στον τουρκικό έλεγχο των θαλάσσιων εμπορικών οδών σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, ενώ ανοίγει ο δρόμος για την τουρκοποίηση της Κύπρου. Αυτό αποτελεί ένα ενδεχόμενο που κράτη της περιοχής με προεξέχοντα το Ισραήλ και την Αίγυπτο αντιπαλεύουν.

Η επέκταση της τουρκικής επιρροής και συνακόλουθης επιθετικότητας στις θαλάσσιες περιοχές πέριξ του Ισραήλ εκλαμβάνεται από το ισραηλινό στρατιωτικό κατεστημένο ως απειλή που πρέπει να ανασχεθεί τόσο από το ίδιο όσο και τις ΗΠΑ. Και τούτο διότι, το δόγμα ασφάλειας των ΗΠΑ που υπεγράφη τον Δεκέμβριο 2017 από τον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ προβλέπει -μεταξύ άλλων- την προστασία στρατηγικών συμμαχικών χωρών όπως το Ισραήλ.

Η αξία Ελλάδας-Κύπρου

Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να εξηγηθεί το μήνυμα που απέστειλε στην Τουρκία στη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο τουρκοκυπριακό πρακτορείο ειδήσεων ο Αμερικανός βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών και αρμόδιος για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις, Μάθιου Πάλμερ, ότι οι ΗΠΑ αποδίδουν στρατηγική σημασία στην Ανατολική Μεσόγειο. Η σημασία, όπως τόνισε ο Αμερικανός κυβερνητικός αξιωματούχος, μάλιστα εμφαίνεται στη σημαντική αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην περιοχή με δέκα πολεμικά πλοία, 130 αεροσκάφη του Ναυτικού και της Αεροπορίας, καθώς και περίπου 9.000 πεζοναύτες.

Προσθέτως, ο τριμερής διάλογος Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, στον οποίο οι ΗΠΑ έχουν εμπεδώσει την παρουσία τους, για την καταπολέμηση ασύμμετρων απειλών, όπως η τρομοκρατία, για την αντιμετώπιση χωρών που λειτουργούν ως περιφερειακοί ταραξίες καθώς και για την ενίσχυση της αμυντικής και οικονομικής συνεργασίας αναδεικνύουν την αξία της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ ως πυλώνες σταθερότητας σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής αστάθειας και συγκρούσεων.

Εν κατακλείδι, η κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις φαίνεται να εξελίσσεται σε μία γερή παρτίδα σκάκι της οποίας τα αποτελέσματα εκτιμάται ότι θα καθοριστούν εν πολλοίς τόσο από τους άμεσα εμπλεκόμενους όσο και τους συνδεόμενες με αυτούς περιφερειακούς παίκτες.

SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση