Ο ρωσικός λύκος στην Ευρώπη
Του Μιχάλη Μαθιουλάκη
Με αφορμή της πρόσφατες ευρωεκλογές, πολλές συζητήσεις έγιναν τον τελευταίο καιρό για το μέλλον και την κατεύθυνση που θέλουμε να πάρει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Κοινή συνισταμένη όλων αυτών των συζητήσεων είναι η πεποίθηση ότι εμείς, οι πολίτες της Ε.Ε., θα κατευθύνουμε το μέλλον μας εκεί που θέλουμε.
Στην Ευρώπη όμως δεν είμαστε μόνοι μας. Και αν η ιδέα της Ε.Ε. βασίζεται στην κοινή πορεία των μελών της ως μία ομάδα, αυτό αποτελεί πρόβλημα για έναν άλλο σημαντικό δρώντα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, τη Ρωσία. Όπως ο λύκος τριγυρνάει στο κοπάδι προσπαθώντας να εντοπίσει το αδύναμο μέλος, έτσι και η Ρωσία επιδιώκει να ξεχωρίσει τα αδύνατα μέλη της Ε.Ε. για να πετύχει τους στόχους της.
Μπορεί οι εξελίξεις γύρω από το ενεργειακό μέλλον της Ε.Ε. να μην ήταν σημαντικό κομμάτι του διαλόγου στις ευρωεκλογές, αποτελούν όμως κομβικό σημείο τρωτότητας για τη συνοχή και το μέλλον της Ένωσης. Και καθώς τα ενεργειακά αποτελούν παράλληλα κομβικό εργαλείο και για το μέλλον και την επιβίωση της Ρωσίας στο διεθνές σύστημα, η Μόσχα τριγυρνάει στο «κοπάδι» της Ε.Ε. προκειμένου να εντοπίσει το αδύνατο μέλος από όπου και μπορεί να σπάσει τη συνοχή της ομάδας.
Ρωσική… δαγκάνα
Η προσοχή της Μόσχας στρέφεται τον τελευταίο καιρό στη Σλοβακία. Σε συνάντηση στη Μόσχα την προηγούμενη εβδομάδα μεταξύ του Ρώσου πρωθυπουργού, Dmitry Medvedev, και του Σλοβάκου ομολόγου του, Peter Pellegrini, βασικό θέμα συζητήσεων αποτέλεσε η πρόσκληση της Ρωσίας ώστε η Σλοβακία να μετέχει στους αγωγούς φυσικού αερίου NordStream 2 και TurkishStream, οι οποίοι στοχεύουν να σχηματίσουν μια «δαγκάνα» ρωσικού φυσικού αερίου βόρια και νότια της Ε.Ε., ελέγχοντας με αυτόν τον τρόπο τις ενεργειακές ροές και το ενεργειακό μέλλον της Ε.Ε.
Καθώς οι σχεδιασμοί της Μόσχας απέτυχαν να κάνουν κάτι αντίστοιχο στην περίπτωση της Ελλάδας (παρά τη ζωηρή στήριξη της απελθούσας ελληνικής κυβέρνησης) και ενώ ακόμα υφίστανται αντίστοιχες προσπάθειες στη Βουλγαρία, το Κρεμλίνο προσεγγίζει τη Σλοβακία επιδιώκοντας –σύμφωνα και με τις δηλώσεις του Ρώσου πρωθυπουργού– να ενοποιήσει στη συγκεκριμένη χώρα και τους δύο αγωγούς.
Με αυτόν τον σχεδιασμό, το Κρεμλίνο δημιουργεί ουσιαστικά μέσω του φυσικού αερίου μια περίμετρο επιρροής που περιλαμβάνει σχεδόν όλες τις χώρες που βρισκόταν υπό την επιρροή της και υπό το σοβιετικό καθεστώς, με τον NordStream να καλύπτει τις χώρες της βαλτικής, την Πολωνία, τα ανατολικά της Γερμανίας, την Τσεχία και έως τη Σλοβακία, και τον TurkishStreamνα καλύπτει από τη Βουλγαρία και τη Σερβία, έως την Ουγγαρία και τη Σλοβακία.
Η δε φρασεολογία του Medvedev στη συνάντηση του με τον Σλοβάκο πρωθυπουργό μόνο τυχαία δεν μπορεί να εκληφθεί, καθώς χτυπάει στην καρδιά της ευρωπαϊκής ιδέας, στην έννοια αυτού καθαυτού του συλλογικού ευρωπαϊκού συμφέροντος. Ο Ρώσος πρωθυπουργός ανέφερε χαρακτηριστικά: «κάθε χώρα οφείλει να προστατεύσει τα δικά της οικονομικά συμφέροντα και η Μόσχα αντιλαμβάνεται τις ανησυχίες της Μπρατισλάβα».
Η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ ορθώς αντιμετωπίζουν τους αγωγούς NordStream 2 και TurkishStream ως εργαλεία πολιτικής επιρροής του Κρεμλίνου και όχι ως αμιγώς επιχειρηματικά έργα.
Επιπλοκές για την Ελλάδα
Και αν ο αγωγός NordStream και όλα αυτά με τη Ρωσία μας φαίνονται ως μακρινά και αδιάφορα, ο αγωγός TurkishStream, τον οποίο κάποιοι στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν αφελώς ως ένα ακόμα ενεργειακό έργο, έχει σοβαρές αρνητικές επιπλοκές για την Ελλάδα σε γεωπολιτικό και επιχειρηματικό επίπεδο.
Από γεωπολιτικής πλευράς, αν η Ελλάδα δεν αντισταθεί σθεναρά στην όδευση του αγωγού από το έδαφος της ή εναλλακτικά και μέσω Βουλγαρίας, θα βρεθεί απέναντι στα συμφέροντα των εταίρων και συμμάχων μας από τις δύο πλευρές του ατλαντικού, ενώ θα έχει προσφέρει στην Τουρκία –ως transit χώρα πριν από μας– ένα ακόμα σημαντικό εργαλείο άσκησης επιρροής στην Ε.Ε.
Από δε επιχειρηματικής πλευράς, θα πρέπει να θεωρούμε σίγουρο ότι τα 30bcm (δις κυβικά μέτρα) του –εσκεμμένα φθηνού στην αρχή– ρωσικού φυσικού αερίου του TurkishStream καθιστούν έργα όπως ο αγωγός TAP (10bcm), ο αγωγός IGBστην Κομοτηνή (5bcm), το FSRUστην Αλεξανδρούπολη (5bcm), ακόμα και ο σχεδιαζόμενος EastMed (16bcm) μη οικονομικά βιώσιμα, καταστρέφοντας έτσι τις όποιες ενεργειακές προοπτικές τις Ελλάδας, πριν ακόμα αυτές υλοποιηθούν.
* Ο Μιχάλης Μαθιουλάκης (m.mathioulakis@uom.edu.gr) είναι Ακαδημαϊκός Διευθυντής του Greek Energy Forum, Διευθυντής Επιστημονικής Έρευνας του Ελληνικού Ινστιτούτου Ενεργειακής Ρύθμισης και αναλυτής Ενεργειακής Στρατηγικής στην επιστημονική ομάδα της Έδρας «Θουκυδίδης» του Πανεπιστημίου Μακεδονίας υπεύθυνος για τα ενεργειακά θέματα της ΜΕΝΑ και Ανατολικής Μεσογείου.
Liberal
Αναρτήσεις
Γράψτε τα δικά σας σχόλια
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Θα σας παρακαλούσα να είστε κόσμιοι στους χαρακτηρισμούς σας, επειδή είναι δυνατόν επισκέπτες του ιστολογίου να είναι και ανήλικοι.
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.
Τα σχόλια θα εγκρίνονται μόνο όταν είναι σχετικά με το θέμα, δεν αναφέρουν προσωπικούς, προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, καθώς επίσης και τα σχόλια που δεν περιέχουν συνδέσμους.
Επίσης, όταν μας αποστέλλονται κείμενα (μέσω σχολίων ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου), παρακαλείσθε να αναγράφετε τυχούσα πηγή τους σε περίπτωση που δεν είναι δικά σας. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας...