Μαζί Μόσχα και Άγκυρα

Η μέθη ισχύος της Ρωσίας, ο Ελληνισμός 

και ο μοχλός πίεσης Τουρκία

Του Αλέξανδρου Δρίβα

Οι μύθοι συνεχίζουν να περιβάλλουν τις ελληνορωσικές σχέσεις. Η ώρα για την επανεκκίνηση των ελληνορωσικών σχέσεων έφτασε και η παραδοξότητα αυτής της επανεκκίνησης φαίνεται στο ότι για πρώτη φορά, δεν υπάρχουν σαφείς στόχοι στην ατζέντα.

Η συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Πούτιν θα έχει ως κύριο ζήτημα την αποκατάσταση των σχέσεων αναφορικά με την απέλαση των δύο Ρώσων διπλωματών. Ο μέγιστος στόχος της Ελλάδας είναι να κατευνάσει ουσιαστικά τη Ρωσία ώστε να μη συνεχίσει να “εκδικείται” την Ελλάδα.

Πέραν αυτού, υπάρχουν πράγματα τα οποία μοιάζoυν αγεφύρωτα και για τα οποία…καμία χώρα από τις δύο δεν ευθύνεται καθώς η γεωγραφία θα είναι πάντα η μοίρα των λαών. Oι σχέσεις των δύο χωρών δε θα βελτιωθούν δραματικά, καθώς η σύγκρουση συμφερόντων διέπεται περισσότερο από παίγνιο μηδενικού αθροίσματος παρά από θετικού.

Ελλάδα και Κύπρος, εγκλωβισμένες σε μύθους

Ο Θουκυδίδης υποστήριζε ότι η πολιτική δράση επηρεάζεται πάντα από τρία πράγματα: Τον φόβο, τη δόξα και το συμφέρον. Ο λόγος που η ιστορία επαναλαμβάνεται, δεν οφείλεται σε κάποια μοίρα, αλλά σε αυτές τις τρεις σταθερές που πλαισιώνουν την ανθρώπινη φύση. Αυτό που δε μένει σταθερό είναι ο τρόπος με τον οποίον εκδηλώνονται οι τρεις παραπάνω αρχές. Αν όλα υπάκουαν σε έναν ντετερμινισμό, τότε δε θα υπήρχε η ανάγκη πολιτικής δράσης.


Ένας μεγάλος μύθος θέλει τη Ρωσία να είναι ο εναλλακτικός πόλος του Ελληνισμού σε σχέση με αυτό που ονομάζουμε “Δύση”. Ο συναισθηματισμός είναι πάντα ο κακός σύμβουλος για την όποια πολιτική απόφαση. Η πηγή του “φιλορωσικού” πνεύματος του Ελληνισμού δεν είναι ούτε η Ορθοδοξία, ούτε κάποια ανάμνηση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η ψήφος εμπιστοσύνης στη Ρωσία είναι μια ψήφος διαμαρτυρίας, μια ψήφος “εκδίκησης” προς τη Δύση η οποία είτε είναι δικαιολογημένη είτε όχι, είναι ατελέσφορη, ανούσια και αναποτελεσματική.

Τα Μνημόνια τα οποία υπέγραψαν Αθήνα και Λευκωσία, ήλθαν να φέρουν αναμνήσεις του αντιδυτικού μένους. Πράγματι η Ελλάδα θα μπορούσε να έχει πολλά περισσότερα οφέλη από τη Δύση, αν ήξερε να διεκδικεί τα συμφέροντά της από αυτήν. Στον κόσμο στον οποίο η ματαιότητα συνίσταται στο συμφέρον και όχι σε κάποια ειλικρινή αρέσκεια και συμπάθεια, οφείλουμε να σκεφτούμε τι έχουμε δείξει στη Δύση ώστε να μας υπολογίζει με αυτόν τον τρόπο.

Η Ελλάδα ήταν πάντα διαιρεμένη εντός της. Η διαίρεση αφήνει κενό και αυτό το κενό, συνιστά το χώρο εμπλοκής κάθε πόλου που επιθυμεί να εμπλακεί σε εσωτερικές υποθέσεις. Με άλλα λόγια, η ορθή απόφαση θα ήταν να μην είμαστε αντι-δυτικοί ή δυτικόφιλοι. Θα ήταν ορθή απόφαση το να μάθουμε να διεκδικούμε τα συμφέροντά μας στον κόσμο που επιλέξαμε να ζούμε.

Η φωνή της Ρωσίας που μας θύμισε… Άγκυρα

Δεν πέρασαν παρά μόνο λίγες μέρες από την ώρα που η Κυρία Ζαχάροβα, χρησιμοποίησε την πολιτική ορθότητα για να απειλήσει την Κύπρο. Η “αστάθεια” που θα ακολουθήσει σε περίπτωση ”στρατικοποίησης” της Μεγαλονήσου και της περαιτέρω πρόσδεσης στα αμερικανικά και νατοϊκά συμφέροντα, συνιστά προειδοποίηση από την πλευρά του Κρεμλίνου το οποίο φαίνεται να βρίσκεται σε μια μέθη ισχύος ανάλογη με της Τουρκίας.

Το δικαίωμα στην άμυνα και στην ελευθερία επιλογών στην εξωτερική πολιτική είναι κατοχυρωμένα. Όμως δε θα ήταν κανείς τόσο αφελής ώστε να προβάλλει τις αντίστοιχες διατάξεις του Διεθνούς Δικαίου σε μια χώρα σαν τη Ρωσία που όχι μόνο έχει μεγαλύτερη ισχύ και άρα ανάλογα με αυτήν προσδιορίζει και ερμηνεύει το Διεθνές Δίκαιο αλλά και διαθέτει ένα πολιτικό σύστημα το οποίο κατ’ όνομα είναι δημοκρατικό.

Η κατ’ όνομα δημοκρατία, δεν αναφέρεται ως ηθική ή ιδεολογική κριτική αλλά ως χαρακτηρισμός ενός συστήματος που επιτρέπει στη Ρωσία την άμεση πολιτική δράση η οποία δε φιλτράρεται από μεγάλη γραφειοκρατία. Η Ρωσία είναι αυτό που θα πει ο Πούτιν. Γιατί δεν πρέπει να ακούσουμε τη Ρωσία; Γιατί δεν έχουμε πολλά να πούμε;

Το συμφέρον και οι ευκαιρίες του Ελληνισμού

Μεταπολεμικά είναι η πρώτη φορά που ο Ελληνισμός μπορεί να αυτοπροσδιοριστεί με διαφορετικούς (ευνοϊκούς γι’ αυτόν) όρους απέναντι στη Δύση. Ένας άλλος μύθος που συζητείται σε Ελλάδα και Κύπρο από το 2009 είναι ο εξής: “Η Τουρκία μετά τον Ερντογάν θα επιστρέψει στη Δύση”.

Η Τουρκία έχει πάρει αποφάσεις και εκμεταλλευόμενη την προσώρας έλλειψη επιλογών της Δύσης στη Μέση Ανατολή, κρατά διαβατήριο δυτικό για να επιβιβαστεί στο αναδυόμενο ανατολικό άρμα. Η Τουρκία έπαιζε το ρόλο του “Ακρίτα” της Δύσης κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Το ίδιο επιθυμεί να κάνει τώρα για χάρη της Ανατολής. Στο βάθος για την Τουρκία, δε βρίσκεται η Ρωσία αλλά η Κίνα.
Το Κρεμλίνο μαζί με την Άγκυρα έχουν πάρει αποφάσεις για τις μεταξύ τους σχέσεις και επιθυμούν να τις αναβαθμίσουν. Οι συναλλαγές τους έχουν φτάσει τα 30δισ. δολάρια. Η Rosatom έχει μπει στην Τουρκία. Τα οπλικά συστήματα ακολουθούν και εμείς συνεχίζουμε να “φιλοσοφούμε” διερωτώμενοι αν η Τουρκία …κάνει αυτό που νομίζουμε. Τα πράγματα για τη Ρωσία είναι απλούστερα καθώς είναι ο ισχυρός αυτής της διμερούς σχέσης.

Χάνοντας την Ουκρανία, η Ρωσία έχασε το μεγαλύτερο ποσοστό μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Ταυτόχρονα, η εμπλοκή της στη Συρία, την υποχρεώνει να ασχοληθεί με τις μεσανατολικές υποθέσεις. Αν η Ουκρανία για αρκετό καιρό ακόμη θα είναι στα ερωτηματικά του Κρεμλίνου, τότε η Τουρκία είναι για τη Ρωσία αναγκαιότητα. Η Τουρκία είναι για τη Ρωσία ο συνδετικός κρίκος μεταξύ Κριμαίας και Συρίας. Επιπρόσθετα, η Ρωσία δεν επιθυμεί να αντιμετωπίσει όσα αντιμετώπισε η Αμερική στη Μέση Ανατολή. Θέλει να υπάρχει “μουσουλμανική” υπογραφή στα τεκταινόμενα που ορίζει το Κρεμλίνο.

Η Τουρκία ως ένας από τους πέντε μεγάλους μουσουλμανικούς πόλους του κόσμου, μπορεί να παίξει αυτόν τον ρόλο (μαζί με το Ιράν). Με άλλα λόγια, η Ρωσία βλέπει ανταγωνιστικά τη γεωστρατηγική ατζέντα του Ελληνισμού. Αυτή η γεωστρατηγική ατζέντα, καθιστά κόμβους την Ελλάδα και την Κύπρο, μπλοκάροντας ενεργειακά σχέδια της Ρωσίας η οποία ενδιαφέρεται πρωτίστως για το δίκτυο αγωγών (οι αγωγοί δεσμεύουν γεωπολιτικά) και δευτερευόντως για την τιμή του φυσικού αερίου. Επιπλέον, η Ρωσία δεν επιθυμεί την ενίσχυση της Κύπρου (στρατιωτικά) καθώς η Κύπρος θα είναι ο προβολέας ισχύος της Δύσης για την περικύκλωση της Ρωσίας στη Συρία.

Τα συμφέροντά μας με τη Ρωσία είναι εντελώς αντίθετα. Η διπλωματική γλώσσα θα μας υποχρέωνε να πλέξουμε λέξεις χάριν πολιτικής ορθότητας. Μόνο που αυτή η ορθότητα, θα μας οδηγούσε ξανά σε μύθους. Αν οι Ρώσοι πολίτες αφεθούν από τον Πούτιν να έρχονται διακοπές στην Ελλάδα και στην Κύπρο, τότε οι σχέσεις Ελληνισμού και Ρωσίας θα είναι καλές. Αν η Ρωσία δεν επιθυμεί δύο κράτη στην Κύπρο και δε θέλει να δει τον διάδρομο του Αιγαίου να κλείνει από κάποιο επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας κρατώντας την τουρκική αλαζονεία σε ελεγχόμενα επίπεδα, τότε οι σχέσεις Ελληνισμού και Ρωσίας είναι καλές. Αν η Ρωσία δεν θέλει να πάρει την εδώ και αιώνες πρωτοκαθεδρία της Ορθοδοξίας και δεν προβαίνει σε πολιτικές λύσεις σε εκκλησιαστικά θέματα, τότε οι σχέσεις Ρωσίας και Ελληνισμού είναι καλές.

Αν μάλιστα θέλουμε να θωρακίσουμε -για την ώρα- τα συμφέροντα του Ελληνισμού απέναντι στην Τουρκία, θα πρέπει να μείνουμε μακριά από Νότια -ενεργειακά- ρεύματα ή Turkish Stream. Η Ρωσία θα πιέσει περισσότερο την Τουρκία και θα κοιτάξει εναλλακτικές λύσεις. Αυτές οι πιέσεις και οι εναλλακτικές λύσεις θα καταστήσουν την Ελλάδα ακόμη πιο σημαντική για τη Δύση από την οποία δε ζητούμε κάποια συμπάθεια παρά μόνο μεγαλύτερα κέρδη.

Η Ρωσία έχει επιλέξει για μοχλό ισχύος στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου την Τουρκία και ο Ελληνισμός, δεν μπορεί εκ των πραγμάτων, να βρίσκεται σε αυτόν τον πόλο.

HellasJournal


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση