Σε δύο ταμπλό η πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας

Γράφει ο Σταύρος Λυγερός

Η Άγκυρα έχει κάνει ό,τι μπορεί για να εμποδίσει το ενεργειακό πρόγραμμα της Λευκωσίας και να “γκριζάρει” την κυπριακή ΑΟΖ. Χρησιμοποίησε όλα τα μέσα για να αποτρέψει πετρελαϊκές εταιρείες να εμπλακούν στο πρόγραμμα ερευνών. Και σε μία αρχική φάση το είχε σχεδόν καταφέρει. Όταν, όμως, ανακαλύφθηκαν κοιτάσματα στην ισραηλινή και αιγυπτιακή ΑΟΖ, το κλίμα άλλαξε. Για την κυπριακή ΑΟΖ εκδήλωσαν ενδιαφέρον κολοσσοί, όπως η ExxonMobil και η Total, που έχουν πίσω τους τις ΗΠΑ και τη Γαλλία. Από τη στιγμή εκείνη η Άγκυρα είχε χάσει το παιχνίδι.

Μπορεί τον περασμένο Φεβρουάριο οι Τούρκοι να εμπόδισαν με πολεμικά σκάφη τη γεώτρηση της ιταλικής ΕΝΙ στο οικόπεδο 3, αλλά η Ουάσιγκτον και το Παρίσι δεν είναι Ρώμη. Ενώ, λοιπόν, από ταμπεραμέντο και κεκτημένη ταχύτητα ο Ερντογάν και οι δικοί του απειλούν, στην πραγματικότητα είναι ακινητοποιημένοι. Μην μπορώντας να αντιδράσει, η Άγκυρα κατέφυγε στη μέθοδο των απειλών και των προκλήσεων προς την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα, τις οποίες θεωρεί του χεριού της.

Εάν στείλει για σεισμικές έρευνες το ειδικό σκάφος “Μπαρμπαρόσα” στην κυπριακή ΑΟΖ δεν θα έχει δημιουργήσει τετελεσμένο. Το έχει, άλλωστε, ξανακάνει, χωρίς να κερδίσει τίποτα. Θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα εάν έστελνε το γεωτρύπανο “Πορθητής” να τρυπήσει σε οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ. Μία τέτοια κίνησή της θα την έφερνε σε αντίθεση με τη διεθνή εταιρεία που έχει αγοράσει τα δικαιώματα, αλλά θα δημιουργούσε τετελεσμένο, χωρίς, όμως, να είναι σαφές ποιες και πόσο έντονες θα ήταν οι διεθνείς αντιδράσεις.


Προς το παρόν, τέτοιο ενδεχόμενο δεν υφίσταται. Ο “Πορθητής” πραγματοποιεί γεώτρηση εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας ανατολικότερα της Αττάλειας και θα μείνει υποχρεωτικά εκεί για τους επόμενους μήνες. Είτε λόγω αμερικανικών προειδοποιήσεων, είτε λόγω τεχνικών δυσκολιών, ο Ερντογάν δεν έπαιξε αυτό το χαρτί. Δεν αποκλείεται καθόλου, όμως, να παίξει το χαρτί του “Μπαρμπαρόσα” στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Με εργαλείο το «Μπαρμπαρόσα»

Οι Τούρκοι έχουν επανειλημμένως δεσμεύσει θαλάσσιες περιοχές, οι οποίες με βάση την αρχή της μέσης γραμμής εκτείνονται δυτικά εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (η Ελλάδα δεν έχει ανακηρύξει ΑΟΖ) και ανατολικά εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Όπως συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις, μονάδα του ελληνικού ναυτικού παρακολουθεί από απόσταση οπτικής επαφής το τουρκικό σκάφος, προκειμένου να διαπιστώσει εάν πραγματοποιεί σεισμικές έρευνες.

Όταν προ ημερών το “Μπαρμπαρόσα” επιχείρησε να πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (με βάση την αρχή της μέσης γραμμής) η φρεγάτα “Νικηφόρος Φωκάς” παρεμπόδιζε με ελιγμούς τις έρευνες. Τότε, η Άγκυρα είχε αντιδράσει με απειλητικές κραυγές και με προειδοποιήσεις ότι δεν θα ανεχθεί την επανάληψη τέτοιας συμπεριφοράς.

Πάγιος στόχος των Τούρκων, άλλωστε, είναι όχι μόνο να αποκόψουν την Ελλάδα από την Κύπρο, αλλά και να την εκτοπίσουν ολοσχερώς από την Ανατολική Μεσόγειο, εγκλωβίζοντάς την σε μία ψυχρή ελληνοτουρκική αεροναυτική αντιπαράθεση στο Αιγαίο. Προ ημερών, μάλιστα, δέσμευσαν την περιοχή γύρω από το Καστελόριζο για την πραγματοποίηση στρατιωτικής άσκησης. Με τον τρόπο αυτό επιχειρούν να αποκόψουν το σύμπλεγμα του Καστελόριζου από την αλυσίδα των ελληνικών νησιών του Αιγαίου. Επιβεβαιώνουν την κρίσιμη στρατηγική σημασία που έχει το μικρό αυτό νησιωτικό σύμπλεγμα σε ό,τι αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και σε αμιγώς στρατηγικό επίπεδο.

Κύριο μέτωπο η Συρία

Το κύριο μέτωπο, πάντως, του Ερντογάν παραμένει η Συρία κι όχι η Ανατολική Μεσόγειος. Η κατάσταση εκεί παραμένει ρευστή, ενώ όλα δείχνουν πως έχουμε ήδη αναζητείται πολιτική λύση. Η σύνοδος Ερντογάν, Πούτιν, Μέρκελ και Σαρκοζί στην Κωνσταντινούπολη στα τέλη Οκτωβρίου ήταν σημαντική όχι μόνο λόγω της απουσίας των ΗΠΑ, αλλά και λόγω του γεγονότος ότι σημειώθηκε κάποια διπλωματική σύγκλιση.

Το γεγονός αυτό πρέπει να συνδεθεί με τις πρόσφατες κινήσεις που έλαβαν χώρα στο μέτωπο των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Η απελευθέρωση του πάστορα Μπράνσον κατέβασε τη θερμοκρασία και επέτρεψε την ανάληψη αμοιβαίων πρωτοβουλιών για εξομάλυνση, όπως η άρση των αμοιβαίων κυρώσεων.

Η Ουάσιγκτον επιδιώκει να επαναφέρει την Τουρκία στο δυτικό μαντρί. Ο γεωστρατηγικός εναγκαλισμός του Ερντογάν με τον Πούτιν, όμως, την υποχρεώνει να προωθεί και μία εναλλακτική στρατηγική στην Ανατολική Μεσόγειο. Προωθεί και πλέον συμμετέχει στις τριγωνικές συνεργασίες (κοινός παρονομαστής είναι ο άξονας Ελλάδα-Κύπρος), οι οποίες διαμορφώνουν ένα νέο γεωστρατηγικό πλέγμα, που εκ των πραγμάτων απομονώνει την Τουρκία.

Στην πραγματικότητα, οι Αμερικανοί παίζουν σε δύο ταμπλό όσον αφορά την Άγκυρα. Το ένα είναι ότι με τα παραπάνω την πιέζουν απομονώνοντάς την. Το άλλο είναι ότι προσπαθούν να την δελεάσουν. Στο πλαίσιο αυτό της έκαναν και δύο δώρα. Το πρώτο είναι η επικήρυξη από την αμερικανική πρεσβεία των τριών που αποτελούν τη σημερινή ηγεσία του ΡΚΚ (Μουράτ Καραγιλάν, Τζεμίλ Μπαγίκ και Ντουράν Καλκάν). Το δεύτερο είναι η έναρξη των κοινών αμερικανοτουρκικών περιπολιών στην περιοχή της Μανμπίτζ, την οποία είχαν απελευθερώσει, μετά από αιματηρή μάχη, οι Κούρδοι από το Ισλαμικό Κράτος και τώρα υποχρεώθηκαν να αποχωρήσουν ανατολικά του Ευφράτη.

Η Άγκυρα δέχθηκε και τα δύο δώρα, αλλά, όπως συνηθίζει, ζητάει κι άλλα. Ο Καλίν (εκπρόσωπος του Ερντογάν) δήλωσε ότι είναι κοροϊδία η διάκριση που κάνουν οι Αμερικανοί μεταξύ του ΡΚΚ και των YPG (στρατιωτικό σκέλος των Κούρδων της Συρίας). Οι Τούρκοι, μάλιστα, βομβάρδισαν θέσεις του YPG στην περιοχή Κομπάνι, ενώ ο Ερντογάν προανήγγειλε στρατιωτική επιχείρηση για την καταστροφή του κρατικού μορφώματος που οι Κούρδοι έχουν εγκαταστήσει στη βορειοανατολική Συρία (ανατολικά του Ευφράτη) και όπου οι Αμερικανοί διατηρούν σειρά βάσεων.

Μπορεί η θερμοκρασία στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις να έχει πέσει αισθητά, αλλά υπάρχουν προβλήματα που παραμένουν άλυτα και συνεχίζουν να δηλητηριάζουν το κλίμα. Το κρίσιμο ερώτημα, λοιπόν, ήταν και παραμένει: Παρένθεση ήταν η κρίση στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Άγκυρας ή είναι η τωρινή ύφεση;

SLPress


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση