Κυρώσεις: Ο πόλεμος Ρωσίας – Δύσης μεταφέρεται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου

Θα μπορέσει ο ΠΟΕ να επιλύσει το πρόβλημα των εκατέρωθεν κυρώσεων και αντι-κυρώσεων; Ρωσία και ΕΕ δηλώνουν ότι θα καταγγείλουν η μια την άλλη στον ΠΟΕ, και θα υποβάλλουν αγωγές, με το σκεπτικό ότι παραβιάζονται βασικές αρχές του παγκόσμιου εμπορίου.

Η Ρωσία κίνησε διαδικασίες κατά τις ΕΕ και των ΗΠΑ στον ΠΟΕ για τις κυρώσεις που της επέβαλαν. Κατά τη Μόσχα, τα μέτρα είναι αντίθετα στους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου και, πολύ περισσότερο, στρέφονται εναντίον άλλου μέλους του Οργανισμού. Από τη μεριά τους, πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι μέτρα και αντί-μετρα, Δύσης και Μόσχας, απαξιώνουν τον ίδιο τον θεσμό του Οργανισμού.

Όπως και να’ χει, η Ρωσία θα πρέπει να αποδείξει ότι οι κυρώσεις πλήττουν την αρχή του ελεύθερου εμπορίου. Μόνον έτσι θα μπορέσει να πετύχει τον στόχο της. Τότε, ίσως, ο ΠΟΕ, που έχει εκτεταμένη εμπειρία διευθέτησης εμπορικών διαφορών, να μπορέσει να βοηθήσει στην επίλυσή του. Για τη Μόσχα, λοιπόν, το ζητούμενο δεν είναι μόνο να παραθέσει τις πολιτικές επιπτώσεις των κυρώσεων, αλλά ότι στρέφονται και κατά των αρχών του ελεύθερου εμπορίου. Εφόσον η Ρωσία πετύχαινε τον στόχο της, θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα προηγούμενο. Σε κάθε περίπτωση, αν η υπόθεση παραμείνει στα όρια της πολιτικής συνιστώσας, το σύστημα του ΠΟΕ δεν θα είναι σε θέση να βοηθήσει στη διευθέτησή της.

Η Ρωσία, πάντως, έχει ξεκινήσει τη διαδικασία για την άσκηση αγωγής στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Όπως είπε στην RBTH ο διευθυντής του τμήματος εμπορικών διαπραγματεύσεων του υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης της Ρωσίας, Μαξίμ Μεντβέντκοφ, στην παρούσα φάση η αίτηση της Ρωσίας βρίσκεται για επεξεργασία στη Γενική Συνέλευση του ΠΟΕ. Την ίδια στιγμή, η Μόσχα εξετάζει τα βήματα που απαιτούνται για την άσκηση αγωγής εναντίον των ΗΠΑ, και στη συνέχεια, εναντίον κάθε χώρας που επέβαλε εμπορικούς περιορισμούς σε ρωσικές εταιρείες. Σύμφωνα με τον κ.Μεντβέντκοφ, το επιχείρημα της αγωγής στηρίζεται στις απώλειες που υπέστησαν οι ρωσικές εταιρείες, που μπήκαν στη «μαύρη λίστα» των κυρώσεων των ΗΠΑ, της ΕΕ, του Καναδά και της Ιαπωνίας. Έτσι, για να τεκμηριωθεί η αγωγή, θα πρέπει να παρουσιαστεί τουλάχιστον μια εταιρεία, που να έχει υποστεί ζημιές λόγω των κυρώσεων.

Βέβαια, όπως δήλωσε στις 28 Αυγούστου ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης της Ρωσίας, Αλεξέι Ουλιουκάγιεφ, η Ρωσία θα μπορούσε να μην ασκήσει αγωγή στο πλαίσιο του ΠΟΕ, εάν οι Δυτικές χώρες δεν προχωρήσουν σε κλιμάκωση των κυρώσεων.

Εχει ουσιαστικές αρμοδιότητες;

Σύμφωνα με τον κύριο αναλυτή της UFS IC, Ιλιά Μπαλάκιρεφ, εάν ο ΠΟΕ χαρακτηρίσει ως άνομο το εμπάργκο που κήρυξε η Μόσχα σε εισαγωγές τροφίμων τρόφιμα, θα πρέπει να αμφισβητήσει και τη νομιμότητα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Σε κάθε περίπτωση όμως, σημειώνει, ο ΠΟΕ δεν έχει πραγματική εξουσία να ακυρώσει τις κυρώσεις και στην καλύτερη περίπτωση μπορούμε να μιλάμε μόνο για πρόστιμα.

Μετά την επιβολή αντι-κυρώσεων εκ μέρους της Ρωσίας, στις 7 Αυγούστου, όταν απαγόρευσε τις εισαγωγές τροφίμων από την ΕΕ και τις ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι άρχισαν και αυτοί να ενδιαφέρονται για να υποβάλλουν αγωγή μέσω του ΠΟΕ. Ειδικότερα, το θέμα εξετάζει η Πολωνία, η κυβέρνηση της οποίας στις 20 Αυγούστου απέστειλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αίτημα για να εξεταστεί στο πλαίσιο του ΠΟΕ το ζήτημα της απαγόρευσης στις εισαγωγές «κοινοτικών» αγροτικών προϊόντων από τη Ρωσία. Σύμφωνα με την πολωνική κυβέρνηση, οι ζημιές από τις ρωσικές κυρώσεις ανέρχονται για τη χώρα στα 750 εκατομμύρια ευρώ.

Ο ευρωπαίος Επίτροπος για το Εμπόριο, Karel De Gucht, έχει υποσχεθεί ότι η ΕΕ θα βοηθήσει την Πολωνία. «Για την Πολωνία, η κατάσταση είναι διπλά δραματική. Πριν εξαγγελθούν οι ρωσικές κυρώσεις, η παραγωγή των πολωνών αγροτών είχε τεθεί σε υγειονομική απαγόρευση», εξηγεί ο Ιλιά Μπαλάκιρεφ. Και προσθέτει: «Τώρα, περιμένει να πάρει αποζημιώσεις για τις ζημίες από την ΕΕ, αλλά οι πιθανότητες μειώθηκαν κατακόρυφα. Η ΕΕ, απλά, λυπάται που τα κοινοτικά κονδύλια δεν αρκούν για όλους. Ως εκ τούτου, η Πολωνία δεν έχει καμία άλλη επιλογή παρά να προσπαθήσει να αποζημιωθεί μέσω του ΠΟΕ».

Μεγάλες προσδοκίες - μικρές πιθανότητες

Στην ιστορία του ΠΟΕ, έχουμε παραδείγματα κυρώσεων, αλλά κυρώσεις μεγάλης κλίμακας δεν έχουν εφαρμοστεί ποτέ σε μέλος του Οργανισμού. Για παράδειγμα, μετά τα αιματηρά γεγονότα στην πλατεία Τιενανμέν, το 1989, επιβλήθηκαν κυρώσεις εναντίον της Κίνας. Ωστόσο, την εποχή εκείνη ο ΠΟΕ ακόμη δεν υπήρχε, και η Κίνα έγινε μέλος του Οργανισμού, μόνο το 2001.

«Ο ΠΟΕ μπορεί να επιβάλει κυρώσεις σε ορισμένες περιπτώσεις. Για παράδειγμα σε περίπτωση πολέμου ή λόγω μιας σοβαρής επιδείνωσης στις διεθνείς σχέσεις. Σε αυτή την περίπτωση, οι περιορισμοί δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας», εξήγησε ο Μαξίμ Μεντβέντκοφ. Ωστόσο, όπως είπε, «όταν οι ΗΠΑ, η ΕΕ και ο Καναδάς, την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2014 εισήγαγαν κυρώσεις κατά της Ρωσίας, δεν ήταν σε πόλεμο με τη Ρωσία και φυσικά οι μεταξύ μας σχέσεις δεν είχαν επιδεινωθεί τόσο, ώστε να χαρακτηριστούν ως πολεμικές ενέργειες». Βέβαια, καθένας ερμηνεύει διαφορετικά το θέμα της «εθνικής ασφάλειας».

Στην ιστορία του ΠΟΕ, όμως, υπήρξαν περιπτώσεις, που κράτη αμφισβήτησαν τις κυρώσεις που τους επέβαλαν άλλες χώρες. Για παράδειγμα, μπορούμε να θυμηθούμε την αγωγή της Νικαράγουας κατά των ΗΠΑ. Στο τέλος όμως, οι διαβουλεύσεις δεν οδήγησαν πουθενά. Στην υπόθεση της Νικαράγουας, σε ένα ορισμένο στάδιο της διαδικασίας, τα μέλη του ΠΟΕ αποφάνθηκαν υπέρ της, ωστόσο, λόγω «γραφειοκρατικών εμποδίων», η διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Σήμερα στον Οργανισμό μετέχουν 160 χώρες και το 98% του συνόλου του παγκόσμιου εμπορίου διέπεται από τους κανόνες του Οργανισμού. «Με την ένταξή τους στον ΠΟΕ –εξηγεί ο σύμβουλος του Τμήματος Νομικών Υποθέσεων του ΠΟΕ, Jorge Castro- τα κράτη-μέλη του Οργανισμού δεσμεύονται να απέχουν από την επιβολή εμπορικών κυρώσεων εις βάρος άλλου κράτους-μέλους. Ο κύριος σκοπός του Οργανισμού, είναι η εξεύρεση θετικών λύσεων στη διαδικασία διευθέτησης των εμπορικών διαφορών. Εδώ, δεν είναι χώρος θεωρητικής επίλυσης των προβλημάτων, είναι ένα πρακτικό σύστημα που θα πρέπει να διασφαλίζει την ισορροπία στην αγορά». Σύμφωνα με τον ίδιο, η πλειονότητα των διαφορών στο πλαίσιο του ΠΟΕ έχει λυθεί νωρίτερα από το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Έτσι, από τις 481 αντιδικίες, μόνο 268 διαβουλεύσεις οδηγήθηκαν σε μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης και μόνο σε 18 υποθέσεις βγήκαν οριστικές αποφάσεις.

Πηγή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

  

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση