Η διάβρωση της Ευρώπης

Ενώ οι αγορές παρέμειναν ήρεμες, η κρίση στην Κύπρο αποκάλυψε την πλήρη έκταση της πολιτικής καταστροφής που έχει επιφέρει η κρίση της ευρωζώνης: η Ευρωπαϊκή Ένωση αποσυντίθεται στον πυρήνα της.
Η τρέχουσα κρίση εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων όσον αφορά την Ευρώπη συνολικά είναι πολύ πιο επικίνδυνη από ότι η ανανεωμένη ανησυχία στην αγορά, διότι δεν μπορεί να ξεπεραστεί με μια ακόμα ένεση ρευστότητας από την ΕΚΤ.

Η παλιά πολιτική τάξη της Ευρώπης βασίζεται στον ανταγωνισμό, τη δυσπιστία, τις αντιπαλότητες, και, τελικά, τον πόλεμο μεταξύ των κρατών. Όλο αυτό κατέρρευσε στις 8 Μαΐου του 1945, και αντικαταστάθηκε από ένα σύστημα που βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, την αλληλεγγύη, το κράτος δικαίου, και το συμβιβασμό. Όμως, με την κρίση να διαβρώνει τα θεμέλια, οδηγούμαστε και πάλι σε έλλειψη εμπιστοσύνης, η αλληλεγγύη τείνει να υποκύψει σε αρχαίες προκαταλήψεις (ακόμα και σε νέα μίση μεταξύ του φτωχού νότου και του πλούσιου Βορρά), και ο συμβιβασμός κλονίζεται από την υπαγόρευση. Και η Γερμανία είναι και πάλι στο επίκεντρο της διαδικασίας αποσύνθεσης.

Αυτό συμβαίνει επειδή η Γερμανία, με την ισχυρότερη οικονομία της ΕΕ, έχει επιβάλει μια στρατηγική για την αντιμετώπιση της κρίσης της ευρωζώνης που έφερε αποτελέσματα για την ίδια στις αρχές της χιλιετίας, αλλά κάτω από εντελώς διαφορετικές εσωτερικές και εξωτερικές οικονομικές συνθήκες. Για τον αναξιοπαθούντα νότο της Ευρώπης, το γερμανοτραφές μίγμα λιτότητας και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων αποδεικνύεται θανατηφόρο, διότι τα αποφασιστικά στοιχεία– η ελάφρυνση του χρέους και η ανάπτυξη - λείπουν.

Είναι μόνο θέμα χρόνου η εκλογή μιας πολιτικής ηγεσίας που δεν θα δέχεται πλέον τις υπαγορεύσεις της λιτότητας. Ακόμη και τώρα, την ώρα των εκλογών οι εθνικές κυβερνήσεις περισσότερο ή λιγότερο υπόσχονται να προστατεύουν τους πολίτες τους από την Ευρώπη, επειδή η Γερμανία θεωρεί ότι η λιτότητα και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να λάβουν εξέχουσα θέση στη διαχείριση της κρίσης.

Το επιχείρημα ότι η «σκληρή αγάπη» είναι απαραίτητη στη νότια Ευρώπη, διότι τίποτα δεν θα αλλάξει με άλλο τρόπο, έχει ξεπεραστεί. Η αγάπη ήταν όντως πολύ σκληρή, δημιουργώντας ταχεία οικονομική συρρίκνωση, μαζική ανεργία (πάνω από 50% μεταξύ των νέων), και τη συνέχιση της δημοσιονομικής επιδείνωσης, λόγω της αύξησης του δανειακού κόστους.

Πράγματι, όλα τα κράτη μέλη της ευρωζώνης αντιμετωπίζουν πλέον αδύναμη οικονομική ανάπτυξη, αν όχι ύφεση.

Τι θέλει η Γερμανία; Μια γερμανική Ευρώπη δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει, και η πολιτική τάξη της χώρας στερείται τόσο το θάρρος όσο και την αποφασιστικότητα να χτίσει μια ευρωπαϊκή Γερμανία. Θέλει λοιπόν η Γερμανία να κρατήσει τη νομισματική ένωση και, συνεπώς, την ΕΕ την ίδια, ή θα επιτρέψει στην αναποφασιστικότητα και την έλλειψη οράματος να επιταχύνει τη διάβρωση των θεμελίων της Ευρώπης;

Τι πρέπει να γίνει είναι εδώ και πολύ καιρό σαφές. Η τιμή της επιβίωσης της νομισματικής ένωσης, και, συνεπώς, του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, είναι περισσότερη ένωση: τραπεζική ένωση, δημοσιονομική ένωση και πολιτική ένωση. Όσοι αντιτίθενται σε αυτό, διότι φοβούνται την κοινή υπευθυνότητα, τις μεταβιβάσεις από τους πλούσιους στους φτωχούς, και την απώλεια της εθνικής κυριαρχίας θα πρέπει να αποδεχθούν την επανεθνικοποίηση της Ευρώπης - και κατά συνέπεια την έξοδο της από την παγκόσμια σκηνή. Δεν υπάρχει εναλλακτική - και σίγουρα δεν θα λειτουργήσει η παρούσα κατάσταση.

Είναι ευρέως γνωστό στην Ευρώπη, ότι η συνεχιζόμενη κρίση είτε θα καταστρέψει την ΕΕ ή θα επιφέρει μια πολιτική ένωση, και ότι, χωρίς μια αλληλέγγυα λύση στο υπάρχον χρέος και τη μερική ισομερή κατανομή των νέων χρεών, το ευρώ δεν μπορεί να σωθεί. Τα μέτρα αυτά θα κάνουν αναπόφευκτες τις εκτεταμένες εκχωρήσεις εθνικής κυριαρχίας. Είναι η Γερμανία - ή η Γαλλία - πρόθυμες να το αποδεχτούν αυτό;

Η πραγματική κρίση της ΕΕ και της νομισματικής ένωσης δεν είναι ένα οικονομικό αλλά πολιτικό πρόβλημα – για την ακρίβεια αποτελεί μια κρίση ηγεσίας. Η έλλειψη οράματος, θάρρους, και δύναμης είναι εμφανείς σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά ιδιαίτερα στο Βερολίνο (και από την πλευρά της κυβέρνησης αλλά και της αντιπολίτευσης).

Οι πολιτικοί της Ευρώπης επικρίνουν τακτικά την ΕΕ για έλλειψη δημοκρατικής νομιμότητας, όμως φέρουν μέρος της ευθύνης γι 'αυτό. Ή μήπως οι φιλοευρωπαίοι έχουν γίνει τόσο λιπόψυχοι και απογοητευμένοι που προτιμούν απλώς να παραδώσουν τα ηνία στους αντι-ευρωπαϊστές λαϊκιστές και στους εθνικιστές; Αυτό θα ήταν μια καταστροφή, διότι η κρίση είναι πλέον πολύ βαθιά για να επιλυθεί με τεχνοκρατικά μέσα και μόνο.

Η Γερμανία προετοιμάζεται για εθνικές εκλογές όπου - όπως ακριβώς και στις γαλλικές προεδρικές εκλογές του περασμένου έτους - η ευρωπαϊκή κρίση δεν αναμένεται να παίξει κανένα ρόλο, ή τουλάχιστον μόνο μια μικρή σημασία. Τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση πιστεύει ότι θα ήταν καλύτερα να πουν στους ανθρώπους την αλήθεια σχετικά με το πιο σημαντικό θέμα μόνο μετά τις εκλογές (και σε μετρημένες δόσεις).

Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα μπορούσε να μετατρέψει τη δημοκρατία σε μια παρωδία. Αλλά τα πράγματα μπορεί να αποδειχθούν πολύ διαφορετικά αν η δυναμική της κρίσης στην Ευρώπη χαλάσει τελικά τα σχέδια των Γερμανών πολιτικών. Μια δυσάρεστη έκπληξη δεν μπορεί να αποκλειστεί. Αυτό θα μπορούσε να είναι η μεγαλύτερη πηγή ελπίδας της Ευρώπης.

Πηγή

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση