Tι στρατηγική, τι κόμμα, τι μέτωπο για την Αριστερά

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Ο ΣΥΡΙΖΑ οδηγείται μάλλον στην επίσπευση του Συνεδρίου του, που θα γίνει μέσα στον Ιούλιο. Το Συνέδριο είναι απαραίτητο για να σηματοδοτήσει τον μετασχηματισμό του κόμματος στο υποκείμενο που απαιτεί όχι η συγκυρία, αλλά μια ολότελα καινούρια ιστορική εποχή, που, ακόμα, δεν την έχουμε καλά-καλά συνειδητοποιήσει. Το ερώτημα είναι κατά πόσον έχουν σχηματισθεί οι προϋποθέσεις του μετασχηματισμού, ή το Συνέδριο θα γίνει χωρίς αυτές, προκειμένου ίσως να «λήξει» μία «εκκρεμότητα», προτού οι εξελίξεις οδηγήσουν ίσως σε εκλογές και σχηματισμό κυβέρνησης με πυρήνα τον ΣΥΡΙΖΑ.

Υπάρχει πάντα μια «παγίδα» όπου εύκολα μπορούν να πέσουν τα κόμματα της αριστεράς, για λόγους που έχουν να κάνουν με την ιστορική παράδοση του χώρου και την ψυχολογία των ηγετών του και δεν μπορούμε να αναλύσουμε στα πλαίσια αυτού του άρθρου: ο πειρασμός να λύνονται πολιτικά ζητήματα με οργανωτικές μεθόδους. ‘Ολη η ιστορική εμπειρία του κομμουνιστικού κινήματος δείχνει ότι αυτή η «μέθοδος» «λύνει» μεν βραχυπρόθεσμα ορισμένα προβλήματα, με τεράστιο μακροχρόνιο κόστος. Είναι εξόχως αναποτελεσματική, συχνά καταστρέφει όσους τη χρησιμοποιούν και τα κόμματά τους. Πολύ περισσότερο σε συνθήκες που απαιτούν πολύ περισσότερα από διαχείριση ενός κομματικού σχηματισμού και των «ισορροπιών» του.

Το σχετικά εύκολο είναι να κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ τις εκλογές σχηματίζοντας κυβέρνηση, ενδεχομένως με υποστήριξη άλλων δυνάμεων. Η πραγματική δυσκολία έγκειται στο να πετύχει η κυβέρνηση αυτή και να μην επωμισθεί, ως μη όφειλε, την ευθύνη μιας ιστορικής τραγωδίας, οδηγώντας την αριστερά σε ήττα βαρύτερη από αυτή της δεκαετίας του 1940. Υποστηρίζουμε αυτή την άποψη εδώ κι ένα χρόνο, γεγονός που μας κατέστησε μάλλον δυσάρεστους και αντιπαθείς, αφού οι άνθρωποι αρεσκόμαστε συνήθως να ακούμε ευχάριστα/«αισιόδοξα», όχι χρήσιμα πράγματα, ήρθε όμως η Κύπρος να υπενθυμίσει εις τους καλλιεργούντες ευχάριστες (αυτ)απάτες την πραγματικότητα.

Τοποθετούμενος τυχόν ο ΣΥΡΙΖΑ στο «παίγνιο» διαδοχής μιας κυβέρνησης από μια άλλη, θα ήταν εκτός πραγματικότητας. Ο ελληνικός λαός δεν αναζητά καλύτερο κόμμα από τα υπάρχοντα. Αναζητά μέσο να διακόψει τον εθνικό εφιάλτη, υποκείμενο ικανό να σώσει την Ελλάδα από τη συντελούμενη και χειρότερη επαπειλούμενη καταστροφή. Το να ανταποκριθεί ένα κόμμα σε τέτοιο καθήκον απαιτεί, κατ’ ελάχιστον, ορισμένες συνθήκες

Α) μια ηγεσία με μελετημένο σε βάθος στρατηγικό σχέδιο, αταλάντευτη στη στρατηγική επιδίωξη, πολιτικά ευλύγιστη, ικανή να το υπερασπίζεται πολιτικά σε κάθε στροφή. Συχνά, «επαναστατικά» ρεύματα που ήρθαν στην εξουσία αναγκάστηκαν να κάνουν πράγματα που δεν θα ήθελαν, αυτό που τα διέκρινε όμως, τουλάχιστο στην περίοδο της ακμής, ήταν η ικανότητα να τα εξηγούν πολιτικά, να συνθέτουν τις αντιθέσεις, μια πολιτική «στελεχών» ικανή να αντλεί από τους ανθρώπους αυτό που μπορούν να δώσουν. Ο Λένιν όχι μόνο επιστράτευσε έναν άνθρωπο που του ήταν μάλλον αντιπαθής, τον Τρότσκι, τον έκανε Νο2 στο κόμμα για να πετύχει την επιδίωξή του. Διατήρησε τους Ζινόβιεφ-Κάμενεφ στο ΠΓ, αν και τάχθηκαν δημόσια κατά της αποφασισμένης εξέγερσης, τον Μπουχάριν, αν και σκέφτηκε το πραξικόπημα για να εμποδίσει το Μπρεστ-Λιτόφσκ

Β) μια αξιόπιστη πολιτική-οικονομική πρόταση, ανταποκρινόμενη στις σημερινές, καταστροφικές συνθήκες (που μπορεί να φτάσουν, στη χειρότερη, αλλά όχι απίθανη περίπτωση σε απουσία χρηματοδοτικού εργαλείου). Χρειάζεται πολιτικός λόγος και πρόγραμμα που να λέει αυτό που οι ‘Ελληνες σκέφτονται, ανοίγοντας προοπτικές. Προγράμματα «τηλεφωνικοί κατάλογοι υπουργείων», «ευχολόγια» για κάθε τομέα κυβερνητικής δραστηριότητας, προγράμματα «πολιτικής ορθότητας» που δεν έχουν διάθεση να τα διαβάσουν ούτε αυτοί που τα γράφουν, δεν εξυπηρετούν. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να κάνει σειρά εξειδικευμένων θεματικών συνδιασκέψεων, για τη γεωργία, την Ευρώπη, ένα σωρό άλλα θέματα, αναζητώντας, βρίσκοντας, αξιοποιώντας οποιονδήποτε έχει εξειδικευμένη γνώση/εμπειρία, εκφράζει καινοτόμες ιδέες και κοινωνικές δυναμικές, ανεξαρτήτως του αν ανήκει στις τάξεις του. Χρειάζονται νέες προγραμματικές επεξεργασίες, που να αναλύουν τι σημαίνει αποικία χρέους, όχι επανάληψη αναλύσεων για τον νεοφιλελευθερισμό, «επίκαιρες» και προ δεκαετίας, χωρίς συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης πραγματικότητας

Γ) Χρειάζεται άνοιγμα στην κοινωνία και διεύρυνση με αξιοκρατικά κριτήρια του στελεχιακού δυναμικού, όχι τόσο με «μέθοδο μεταγραφών», όσο μέσω ζωντανής αλληλεπίδρασης με την κοινωνία. Σήμερα, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι τα ίδια με τις 6.5.2012

Δ) Χρειάζεται γιγαντιαία πολιτική αντεπίθεση στην Ευρώπη, προς όλες τις κατευθύνσεις, με πολύ επεξεργασμένα επιχειρήματα, προκειμένου να ανατραπεί, ή τουλάχιστον τροποποιηθεί ριζικά, ει δυνατόν πριν από τη σύγκρουση με τη Γερμανία, το πολιτικό κλίμα ευρωπαϊκά. Από αυτό το κλίμα εξαρτάται η δυνατότητα της ΕΚΤ να διακόψει τη χρηματοδότηση της Ελλάδας και οποιαδήποτε διαπραγμάτευση και η αποφασιστικότητα της γερμανικής ηγεσίας να πάρει πρωτοβουλία εξαναγκασμού μας σε αποχώρηση από την ευρωζώνη. Η πρόταση διάσκεψης χρέους και η κριτική σε λιτότητα/νεοφιλελευθερισμό είναι στοιχεία τέτοιας αντεπίθεσης, τελείως όμως ανεπαρκή μόνα τους. Εδώ τέθηκε επί τάπητος ολόκληρη η ευρωπαϊκή προοπτική και αρχιτεκτονική, αμφισβητείται ο πυρήνας του ελληνικού κράτους-έθνους και η δημοκρατία, δεν πρόκειται απλά για νεοφιλελεύθερη επιλογή, αλλά για μετάβαση από τον νεοφιλελεύθερο στον καπιταλισμό της καταστροφής, από την αστική δημοκρατία στον μεταμοντέρνο ολοκληρωτισμό. Η πολιτική πρόκληση που θα αντιταχθεί σε αυτό το σχέδιο πρέπει να είναι τουλάχιστον ισοδύναμη με αυτό, το εύρος των δυνάμεων ανάλογο προς τα διακύβευμα.

Ε) Χρειάζεται εντατικοποίηση προσπαθειών οικοδόμησης, γύρω από τις δομές αλληλεγγύης, δικτύου αλληλέγγυας-συνεταιριστικής οικονομίας, προπλάσματος δικτύου επιβίωσης του πληθυσμού σε περίπτωση έκτακτης οικονομικής ανάγκης

Ζ) Μια μεγάλη πολιτική-νομοθετική πρωτοβουλία ήδη από τώρα για να μη μείνει ούτε ένας άνθρωπος χωρίς φαί, κατάλυμα, φάρμακα, να ικανοποιηθούν οι σχετικές ανάγκες κατ’ απόλυτη προτεραιότητα, έναντι των πιστωτών

‘Όλα αυτά πρέπει να συντείνουν στη δημιουργία παλλαϊκού-πανεθνικού μετώπου κοινωνικής-εθνικής σωτηρίας, με το «εθνικό» στοιχείο απαραίτητο εξαιτίας της φύσης του προβλήματος, όχι κάποιας «ιδεολογικής» προτίμησης, ώστε να διεκδικήσει επιτυχώς η αριστερά την «ηγεμονία». Η πλησιέστερη εμπειρία που έχουμε στην Ελλάδα προς αυτό που όντως απαιτεί η κατάσταση, είναι το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, το επιτυχέστερο παράδειγμα αντίστασης στο Γ’ Ράιχ σε όλη την Ευρώπη, υπό την ηγεσία της αριστεράς. Σήμερα χρειάζεται αντίστοιχο μεν, αλλά και πολύ διαφορετικό μέτωπο, προσαρμοσμένο στις συνθήκες οικονομικού, νομικού, πολιτικού, επικοινωνιακού πολέμου που δεχόμαστε, όχι στις ανάγκες συμβατικού, «στρατιωτικού» πολέμου, όπως αυτός της δεκαετίας του 1940. Κανένα κόμμα από μόνο του δεν μπορεί να βγάλει τη χώρα από την κρίση, ούτε απλή κοινοβουλευτική εναλλαγή στην κυβέρνηση.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση