Η διδακτική ιστορία του θανάσιμου πλήγματος της Ισπανίας από το ευρώ

Της Lyuba Lulko

για την εφημερίδα Pravda

7 Ioυνίου 2012

Απόδοση: Ας Μιλήσουμε Επιτέλους

Άλλη μια κλήση αφύπνισης για την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι σήμανε στις 30 Μαΐου, όταν οι χρηματιστηριακοί δείκτες υποχώρησαν σε επίπεδα ρεκόρ, ενώ η απόδοση των δεκαετών ομολόγων διαμορφώθηκε στο 6,7 %. Το κυβερνών Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) έχει συνάψει συμμαχία με τους Σοσιαλιστές της αντιπολίτευσης και από κοινού εμπόδισαν την έρευνα για το σκάνδαλο στο οποίο έχει αναμιχθεί η τράπεζα Bankia.

Μόνο τον Μάρτιο, οι πολίτες της χώρας απέσυραν από τις καταθέσεις τους ή μετέφεραν σε άλλες χώρες 70 δισεκατομμύρια ευρώ. Αλλά και οι επενδυτές αποσύρουν μαζικά τα χρήματά τους - 97 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, ποσό που αντιστοιχεί στο 10% του ΑΕΠ, ποσοστό που αποτελεί άλλο ένα ρεκόρ. Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο αν λάβει κανείς υπ' όψιν του τα πρωτοφανή επίπεδα ανεργίας. Ο δείκτης ανεργίας ανέρχεται στο 25%, γεγονός που αποκλείει τη δυνατότητα επίτευξης συμφωνίας μεταξύ συνδικάτων και κυβέρνησης και προωθεί την ανάπτυξη του κινήματος των "αγανακτισμένων". Η κρίση του χρέους στην Ισπανία μεταλλάχθηκε σε αμιγώς οικονομική κρίση, μετά σε κρίση εμπιστοσύνης, και σήμερα σε τραπεζική.

Το τραπεζικό σύστημα της Ισπανίας χαρακτηριζόταν ανέκαθεν από μια έλλειψη ελέγχου. Δεν λογοδοτούσε στην κυβέρνηση όσον αφορά την πιστωτική πολιτική του. Αυτό οδήγησε σε εκτροπή των πόρων του προϋπολογισμού, κακοδιαχείριση, συσσώρευση "επιζήμιων" δανείων και τελικά σε πτώχευση. Στις 25 Μαΐου, η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, η Bankia, ζήτησε επίσημα από την κυβέρνηση βοήθεια, που μεταφράζονταν στο ποσό των 19 δισ. ευρώ. Η καταστροφή της Bankia είναι συγκρίσιμη με την κατάρρευση της Lehman Brothers στις ΗΠΑ το 2008. Αναμένεται ότι την Bankia θα διαδεχθούν και άλλες τράπεζες.

Στις 30 Μαΐου το επιτόκιο για τα κρατικά χρεόγραφα της Ισπανίας έφτασε το 6,7%. Πλησίασε, δηλαδή, τις τιμές που ανάγκασαν την κυβέρνηση της Ελλάδας, αλλά και αυτές της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας να στραφούν στις Βρυξέλλες για οικονομική βοήθεια.

Την ίδια μέρα, ο πρόεδρος της Bankia, Μιγκέλ Φερνάντεθ Ορντόνεθ, το 4o κατά σειρά αξιώματος στέλεχος του PSOE (του Ισπανικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος) υπέβαλε πρόωρη παραίτηση επειδή το Λαϊκό Κόμμα δεν τον είχε στηρίξει στην προσπάθειά του να μιλήσει στο Κοινοβούλιο για το θέμα των χρεοκοπιών των τραπεζών και των τραπεζικών κρίσεων . Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει αρνηθεί να εγκρίνει το σχέδιο Ραχόι για την ανακεφαλαιοποίηση της Bankia και μέσω του παλαιότερου μηχανισμού, αλλά και μέσω της νέας μεθόδου των ευρωομολόγων.

Οι εξελίξεις δείχνουν ότι η Ισπανία δεν θα μπορέσει να τα καταφέρει χωρίς την οικονομική συνδρομή της ΕΚΤ και του ΔΝΤ. Αυτή η "βοήθεια" θα κοστίσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό πολλαπλάσιο από αυτό που έχει χορηγηθεί μέχρι σήμερα στην Ιρλανδία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία συνολικά. Επαρκούν τα αποθέματα της ΕΕ για να χορηγηθεί ένα δάνειο τέτοιων διαστάσεων; Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του οργανισμού HSBC, η βοήθεια προς την Ισπανία θα πρέπει να παρασχεθεί το επόμενο έτος και θα φτάσει τα 450 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 100 δισ. θα πάνε στις τράπεζες. Ο Έντουαρντ Χιού, ωστόσο, ανεξάρτητος οικονομολόγος που διαμένει στη Βαρκελώνη, είναι πιο απαισιόδοξος. Σύμφωνα με τον Χιού, μια απόπειρα να "διασωθεί" η Ισπανία είναι πιθανό να γίνει άμεσα, αυτό τον Ιούλιο, μέσω της διάθεσης 500 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 150 - 200 δισ. θα διατεθούν για την "ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών". Το κύριο πρόβλημα, κατά τον οικονομολόγο, είναι το γεγονός ότι η Ισπανία είναι πολύ μεγάλη για να αφεθεί να σωριαστεί, αλλά και πολύ μεγάλη για να σωθεί.

Εν τω μεταξύ, ο Μαριάνο Ραχόι, ο οποίος κατέχει το αξίωμα του πρωθυπουργού μόλις εδώ και πέντε μήνες, δέχεται ανελέητη κριτική από αρκετά μέσα ενημέρωσης για την έλλειψη κατανόησης της τραγικής κατάστασης της χώρας, αφού αρνείται να αναγνωρίσει την ίδια την αφερεγγυότητλα του και να απευθυνθεί στην ΕΕ για βοήθεια. Σύμφωνα με μερίδα του ισπανικού Τύπου, όταν έρχεται μια κρίσιμη στιγμή ενεργεί διστακτικά επειδή δεν διαθέτει εμπειρία στις διεθνείς σχέσεις, αλλά ούτε και γνώση στον τομέα της οικονομίας, με αποτέλεσμα να μην έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών. Για παράδειγμα, μετά την κατάρρευση των αγορών την περασμένη Δευτέρα, οργάνωσε μια βιαστική συνέντευξη τύπου, όπου δεν ήταν σε θέση να εξηγήσει από πού θα προέλθει το ποσό για την ανακεφαλαιοποίηση της Bankia, δεδομένου του αυξανόμενου δημοσίου χρέους και της πολιτικής των μέτρων λιτότητας.

Επιπλέον, η κυβέρνηση και το Λαϊκό Κόμμα αντιτάσσονται σθεναρά σε οποιαδήποτε συζήτηση μέσα στο Κοινοβούλιο για τα αίτια της πτώχευσης της Bankia. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρόεδρος του Ισπανικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος, Αλφρέντο Ρουμπαλκάμπα, παραμένει πεισματικά σιωπηλός. Όλα έχουν μια απλή εξήγηση, αν δούμε ποιά πρόσωπα κατείχαν υψηλές θέσεις στις διοικήσεις των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της χώρας μέχρι πρόσφατα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ήταν εκπρόσωποι είτε του κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος είτε του Ισπανικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος, που βρισκόταν στην εξουσία πριν από το Λαϊκό Κόμμα.

Εν τω μεταξύ, η εφημερίδα El Pais δημοσίευσε έναν κατάλογο προσώπων τα οποία, με την ανοχή και στήριξη των περιφερειακών αρχών, έγιναν άμεσα υπεύθυνα για τη μεγαλύτερη πτώχευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην ιστορία της Ισπανίας. Το δημοσίευμα απευθύνει κατηγορίες εναντίον τους για τη χρηματοδότηση κερδοσκοπικών πολεοδομικών έργων, αποτυχημένων και πολυδάπανων έργων, όπως αεροδρομίων, που τελικά έμειναν άδεια και τροφοδότησαν συστήματα διαφθοράς, ακόμη και στρέβλωση των λογιστικών δεδομένων σε κάποιες περιπτώσεις. Σήμερα, ωστόσο, όλα αυτά τα άτομα έχουν δικαίωμα συνταξιοδότησης και είσπραξης εκατομμυρίων ευρώ σε μπόνους και αποζημιώσεις.

Ανάμεσά τους ήταν, για παράδειγμα, Ο Ισκέρδα Αουρέλιο, διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας της Βαλένθια, θυγατρικής της Bankia. Ο εν λόγω κύριος έλαβε αποζημίωση ύψους 14 εκατ. ευρώ σε συντάξεις και την αποζημίωση πρόωρης συνταξιοδότησης. Ο Χοσέ Λουίς Πέγο, διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας Novacaixagalicia, για τους πρώτους εννέα μήνες εισέπραξε 18,5 εκατομμύρια ευρώ αποζημίωση, από τα οποία τα 7,7 εκατομμύρια τα έλαβε βάσει της δικαιολογίας ότι συνταξιοδοτήθηκε πρόωρα. Τα υπόλοιπα ήταν μπόνους για την "σκληρή" του εργασία. Ένα στέλεχος του Ισπανικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος και πρώην πρόεδρος της τράπεζας Caja Castilla - La Mancha, σε συνεργασία με τους ηγέτες της "αυτονομίας", έβαλε την υπογραφή του στο σχέδιο κατασκευής ενός εντελώς άχρηστου αεροδρομίου στη Ρεάλ Σιουδάδ, δαπανώντας 9 δισ. ευρώ από τα κρατικά αποθέματα.

Ορισμένοι οικονομολόγοι της Wall Street έχουν προβλέψει ότι η Ισπανία είναι η χώρα που θα βγει από την ευρωζώνη και όχι η Ελλάδα. Ο Μάθιου Λυν, της βρετανικής συμβουλευτικής εταιρείας "Strategy Economics" θεωρεί ότι η Ισπανία έχει τουλάχιστον έξι λόγους να βγει από το ευρώ.

Εκτός από τους αμφιλεγόμενους λόγους, όπως είναι η πολιτική ανεξαρτησία και οι μεγάλες προοπτικές για επενδύσεις στη Λατινική Αμερική, υπάρχει ένας τουλάχιστον λόγος εξόδου από το ευρώ που θα πρέπει να θεωρείται αδιαμφισβήτητος: η δόμηση μια πραγματικά ισχυρής οικονομίας. Η Ισπανία είναι η 4η σε μέγεθος οικονομία της ευρωζώνης και προσφέρει σε αυτήν το 12% του συνολικού ΑΕΠ της. Η αναλογία εξαγωγών προς το ΑΕΠ είναι 26% - απολύτως ανάλογη με αυτήν της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας. Από αυτή την άποψη, η απόρριψη του ευρώ και η μετάβαση προς την πεσέτα, θα οδηγήσει σε απώλειες για την ΕΕ, δεν θα είναι τόσο επώδυνη, όπως για παράδειγμα για την Πορτογαλία, και η πραγματική οικονομία της χώρας δεν θα αργήσει να σταθεροποιηθεί.

Αλλά το κύριο πρόβλημα της χώρας δεν είναι η άρνηση των Βρυξελλών να "διασώσουν" τις τράπεζες, ούτε ο Ραχόι, ο οποίος αρνείται να ζητήσει τη βοήθειά τους. Το κύριο πρόβλημα είναι η διαίρεση της Ισπανίας σε 17 περιφέρειες, οι οποίες διαθέτουν μεν μια σχετική αυτονομία, αλλά συγχρόνως προβάλλουν οικονομικές και άλλες αξιώσεις από τη Μαδρίτη, βρίθουν από γραφειοκρατία, και τρέφουν φιλοδοξίες. Οι ημιαυτόνομες αυτές περιφέρειες οφείλουν 36 δισ. ευρώ από δάνεια προς τον προϋπολογισμό του τρέχοντος έτους, εκ των οποίων τα 15-16 δισ. - ήλπιζε η Μαδρίτη - θα αποπληρωθούν και θα χρησιμοποιηθούν για να χρηματοδοτηθεί αυτός ο προϋπολογισμός. Ωστόσο, οι ελπίδες αυτές διαψεύσθηκαν στα τέλη Μαΐου, όταν η μεγαλύτερη ημιαυτόνομη περιοχή, η βιομηχανοποιημένη Καταλονία, ανακοίνωσε ότι δεν ήταν πλέον σε θέση να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της των 13 δισ. ευρώ, παραδεχόμενη ουσιαστικά την πτώχευσή της.

Πού θα βρει αυτό το αστρονομικό ποσό ο Ραχόι; Δεν έδωσε εξηγήσεις, αλλά περιορίζεται στο να υπόσχεται ότι η πτώχευση της περιφέρειας αυτής θα αποφευχθεί.

Σε δύο χρόνια, ωστόσο, ο Ραχόι θα αναγκαστεί να κηρύξει την Καταλονία "ανεξάρτητη οικονομική ζώνη", και στην συνέχεια δεν θα απέχει πολύ και η πολιτική ανεξαρτησία της.

Το 2015 η κυβέρνηση της Καταλονίας θα θέσει, μέσω δημοψηφίσματος, το ερώτημα στους Καταλανούς: "Θέλετε, ναι ή όχι να γίνετε ανεξάρτητο κράτος";

Και τότε… "αντίο Ισπανία".


Σχόλιο ιστολογίου: 

Το τι μπορεί να σημαίνει, όχι μόνο για την Ισπανία, αλλά και για άλλες χώρες αυτό το τελευταίο σημείο του άρθρου, ας το αναλογιστεί ο καθένας...

Πηγή: Ας Μιλήσουμε Επιτέλους

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση