Περί λαϊκισμού ο λόγος

• Γράφει ο Σταύρος Λυγερός

Η διεθνής οικονομική κρίση έβγαλε στην επιφάνεια την «υποκείμενη ασθένεια» της ελληνικής οικονομίας, οδηγώντας σε κατάρρευση το μέχρι τώρα μοντέλο ανάπτυξης. Ηταν αναπόφευκτο. Η κλεπτοκρατία, ο ανορθολογισμός, η σπατάλη, ο παρασιτισμός και οι ποικίλες μορφές αυθαιρεσίας ήταν συστημικά φαινόμενα και όχι εξαιρέσεις. Το γεγονός ότι αυτή η κουλτούρα έχει διαποτίσει όλο σχεδόν τον κοινωνικό ιστό την κατέστησε ανθεκτική, αλλά όχι λιγότερο αντικοινωνική.
Με το δημόσιο χρέος να διογκώνεται συνεχώς, όμως, η κρίση δανεισμού ήταν ζήτημα χρόνου.Στην πραγματικότητα βιώνουμε το τέλος μιας εποχής. Αυτό αφορά συνολικά την Ευρώπη, λόγω των ριζικών αλλαγών στον διεθνή καταμερισμό εργασίας. Ισχύει, όμως, πολύ περισσότερο για την Ελλάδα. Οσοι αντιλαμβάνονται την κρίση σαν μία δυσάρεστη παρένθεση, αυταπατώνται.

Οι μικρομεσαίοι έμποροι, βιοτέχνες και ελεύθεροι επαγγελματίες, που επιβίωναν λόγω συστηματικής φοροδιαφυγής, ή θα αναβαθμισθούν επιχειρηματικά ή θα σαρωθούν. Οσοι είχαν μάθει με μία μικρομεσαία και συνήθως όχι πολύ ανταγωνιστική επιχείρηση να εξασφαλίζουν ένα σχετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο, ή θα μετεξελιχθούν ή θα περιορισθούν σε πολύ λιγότερα. Οι αγρότες, που είχαν βολευθεί με περισσότερες από όσες δικαιούνταν και σχετικά υψηλές επιδοτήσεις, με κρατικές παροχές και φθηνή εργασία λαθρομεταναστών, θα περιθωριοποιηθούν εάν δεν αυξήσουν τον κλήρο τους και κυρίως εάν δεν προσανατολιστούν σε καλλιέργειες αυξημένης ζήτησης και κατ' επέκταση μεγαλύτερης απόδοσης. Οι δημόσιοι υπάλληλοι, που λόγω των αρμοδιοτήτων τους μπορούσαν να «λαδώνονται», θα πρέπει να καταλάβουν ότι το πάρτι τελείωσε. Και όσοι δεν το καταλάβουν θα πρέπει να πληρώσουν αυστηρό τίμημα.

Εάν το άρθρο σταματούσε εδώ, θα εισέπραττε επαίνους από όσους έχουν την τάση να εστιάζουν μόνο στις παθογένειες των μικρομεσαίων στρωμάτων. Είναι οι ίδιοι που στιγματίζουν σαν λαϊκιστή όποιον ασκεί κριτική στη διαπλοκή και στις ποικίλες κομπίνες των μεγαλοεπιχειρηματιών και των κάθε είδους ελίτ. Το ίδιο και όποιον υπερασπίζεται τα θεμιτά συμφέροντα των αδυνάτων της κοινωνίας και την ανάγκη για κοινωνική συνοχή. Ο λαϊκισμός, βεβαίως, δεν είναι ένα εύρημα. Υφίσταται ως ιδεολογικοπολιτική στάση και έχει συσσωρεύσει πολλά δεινά στη χώρα. Από την άλλη πλευρά, όμως, οι νεοφιλελεύθεροι -και όχι μόνο- εκμεταλλεύονται την απαξίωση του λαϊκισμού για να μετατρέψουν τη δημόσια καταγγελία του σε όχημα επιβολής των δικών τους ιδεολογικοπολιτικών επιλογών. Επιλογών, που κατά κανόνα όζουν ταξική ιδιοτέλεια.

Η οικοδόμηση ενός υγιούς και παραγωγικού μοντέλου ανάπτυξης είναι ζωτική ανάγκη. Για να οδηγηθεί συντεταγμένα η κοινωνία προς αυτήν την κατεύθυνση, προϋπόθεση είναι η κάθε κοινωνική ομάδα να πάψει να οχυρώνεται πίσω από τη δική της μισή αλήθεια. Για να γίνει η υπέρβαση το κόστος πρέπει να κατανεμηθεί στοιχειωδώς δίκαια. Ο όρος αυτός, όμως, δεν ισχύει. Οχι μόνο επειδή τα μεγάλα «ψάρια» έχουν διεξόδους, αλλά και επειδή η πολιτική εξουσία έχει την τάση να τα προστατεύει.

Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση